Elke hobbytuinier is zich er terdege van bewust dat je planten niet alleen uit zaden kunt kweken, maar ze ook vegetatief kunt vermeerderen. Ze gebruiken hun vermogen om van onderdelen complete planten te maken. Afhankelijk van het type plant worden bladeren, scheutpunten of stukjes uit de scheuten gebruikt. Een van de meest populaire stekken is de stamstekken. Met onze tips slaagt de teelt gegarandeerd.
Wat zijn stamstekken?
De twee meest voorkomende soorten stekkenvermeerdering zijn kopstekken en stengelstekken. Ze zijn van toepassing op de meeste soorten planten. Het verschil tussen een kop en een stengelsnede is eenvoudig uit te leggen: de eerste is een scheutpunt die bestaat uit een stengel en meestal een paar bladeren. Stamstekken daarentegen zijn allemaal stukken zonder een scheutpunt. Een grensvorm tussen deze twee soorten stekken is een stengel zonder scheutpunt die zijscheuten heeft gevormd. De meeste planten die kunnen worden vermeerderd uit hoofdstekken, kunnen ook worden gekweekt uit stengelstekken.
De juiste tijd
Afhankelijk van het type plant kan de timing voor het vermeerderen van de stekken heel verschillend zijn. Over het algemeen mag een stengelstek echter niet worden afgesneden als de plant in bloei staat, indien mogelijk. De meeste planten kunnen worden vermeerderd van mei tot augustus. Het is meestal raadzaam om de procedure te gebruiken als de plant toch wordt gesneden. Voor alle planten die niet gemakkelijk nieuwe wortels vormen, hangt de timing vooral af van de mate van rijpheid van de scheuten. Te slappe scheuten zijn zeer vatbaar voor rotting, daarentegen bemoeilijkt een sterke verhouting de beworteling. Bij loofbomen en -heesters is het raadzaam om in de winter in de ongebladerde rustfase te snoeien.
- Vaste planten en kruidachtige planten: Vroege zomer tot zomer
- Bossen: Late herfst tot winter
- groenblijvende tuin- en balkonplanten: Augustus tot november
- Kamerplanten: maart april
Geschikte planten
Vermeerdering via stengelstekken wordt vaak toegepast bij meerjarige kamerplanten of potplanten. Winterharde bomen en struiken zijn ook goede kandidaten. Over het algemeen mogen alleen echte wortel, d.w.z. niet geënte, planten worden gebruikt voor de teelt. Een goede indicatie of een plant geschikt is voor het vermeerderen van stekken is de volgende regel: Shoot it Na een snede in het oudere hout kan de plant dan ook gemaakt worden van stengelstekken tekenen. Sommige kamerplanten worden bijna uitsluitend uit stengelstekken gekweekt:
- Dieffenbachia (Dieffenbachia)
- Drakenboom (Dracaena)
- Club lelie (Koordlijn)
- raam blad (monster)
- Palmlelie (Yucca filamentosa)
- straling aralia (Schefflera)
- Kroontjeskruid (euphorbia)
- Palmlelies (Yukka)
Hardhout en vooral coniferen zijn wat lastiger te kweken. Bij buxus bijvoorbeeld kan het tot een jaar duren voordat de wortels zijn gevormd.
Bron materiaal
Een stek is altijd een exacte kopie van de moederplant. Het heeft dus dezelfde eigenschappen qua geslacht of lengte bijvoorbeeld. Het wordt alleen aangemoedigd met behulp van speciale teeltmethoden om zijn eigen wortels te vormen om uit te groeien tot een jonge plant. Het spreekt daarom voor zich dat de moederplant gezond en vrij van ongedierte moet zijn om de vermeerdering succesvol te laten zijn.
- jonge, kruidachtige scheuten (niet te zacht)
- zonder bloembasis
- Heesters en bomen: licht houtige scheuten
- liefst jaarlijkse scheuten van het voorgaande jaar
Het juiste gereedschap
Bij het snoeien is het vooral belangrijk dat de cellen van de plant niet platgedrukt worden. Daarom verdient het de voorkeur om de stam af te snijden of te schieten met een enkele, trekkende snede met een scherp, schoon mes. Als de stof te hard of verhout is, zoals vaak het geval is bij de yuccapalm, kan ook een scherpe snoeizaag gebruikt worden.
De optimale interface
Opdat een plant uit een sectie nieuwe wortels en scheuten kan ontwikkelen, zijn stengelknopen, zogenaamde knopen, nodig. Aan de basis van een knop, een blad of een tak ligt een grote hoeveelheid waardevol plantenweefsel. Hier worden belangrijke reserves opgeslagen die de groei van nieuwe wortels en scheuten bevorderen. Afhankelijk van het type plant kunnen deze toppen groot of klein zijn. Het is niet nodig om de knoppen op een bladstekken te zoeken. In dit geval wordt een bladaanhechting of een zijscheut als gelijkwaardig beschouwd.
Tip: Een uitstekend stuk tot aan de knopbasis mag niet langer zijn dan zo'n vijf tot tien millimeter, omdat dit het wortelproces vertraagt.
De ideale lengte
De optimale lengte van een stengelstekken kan sterk variëren, afhankelijk van de grootte en groeikracht van de moederplant. Stekken van laagblijvende planten zoals bodembedekkers kunnen vaak maar enkele centimeters zijn, terwijl houtstekken zo'n 15 tot 20 centimeter lang kunnen zijn. De minimale lengte is eenvoudig te achterhalen. Kenmerkend voor elke plant is de afstand tussen twee bladknopen of knoppen. In vakjargon heet dat internode. Om ervoor te zorgen dat een plant daadwerkelijk kan groeien vanaf de stengelsnede, moet deze minimaal één internode lang zijn. De snede wordt daarom altijd net onder of net boven een zogenaamd slaapoog gemaakt, zodat de snede eindigt met een knop aan de boven- en onderkant.
- Yucca: 20 tot 30 cm
- Kolomcactussen en euphorbia's: minstens drie keer de diameter
- bolvormige vetplanten: niet korter dan de diameter
Vermijd infecties
Via de interfaces kunnen ziekteverwekkers gemakkelijk de plant binnendringen. Om het risico op infectie te verminderen, moet het grensvlak drogen voordat het stengelstekken in het water of de grond wordt geplaatst. Leg de scheuten een paar uur op een paar vellen keukenrol. Heb je veel stekken gesneden,
het is nuttig gebleken om ze te drogen in potten met verfrommeld krantenpapier of perliet. Hierdoor kan er voldoende lucht bij de wonden komen en kunnen ze snel sluiten. Natte plekken deppen met een keukenrol en ontsmetten met houtskoolstof.- Desinfecteer snijgereedschap
- maak de kleinst mogelijke interface
- Laat wonden drogen
- of dompel in houtskoolpoeder
Tip: Pas op voor het melksap van de milkweed-familie. Dit irriteert de slijmvliezen. Het is het beste om het af te deppen met een papieren handdoek gedrenkt in heet water.
Wortelen in een glas water
Over het algemeen is het mogelijk om de stekken zowel in aarde als in water te vermeerderen. Een doorslaggevend criterium voor of tegen een van beide methoden is het risico op rot, dat in zuiver water veel groter is. Om deze reden is deze methode niet geschikt voor alle planten zoals vetplanten, cactussen of de yuccapalm, die van nogal droog houden. Voor het bewortelen plaatst u het stengelstekken eenvoudig in een waterglas op een gedeeltelijk schaduwrijke plek. De stekken mogen indien mogelijk niet op de grond blijven staan, omdat zich daar anders geen wortels kunnen vormen.
De juiste aarde
Voor de meeste stekken is kweken in substraat de betere methode. Verwijder alle onderste bladeren en steek de scheut enkele centimeters diep in het licht bevochtigde substraat. Gebruik voor het kweken van stekken voedselarme, waterdoorlatende en vooral steriele grond. Aanbevolen substraten voor het vermeerderen van stekken zijn:
- Potgrond
- Cactusgrond
- Mix van zand en turf
- Kokosvezels
Tip: Zet de scheut zo diep in de aarde dat minimaal één van de voormalige bladwortels of het slapende oog bedekt is. De wortels groeien eruit en het onderste grensvlak.
Tip voor opfok
Als je in een verwarmde ruimte het stengelstekken op de vensterbank trekt, is het belangrijk om de luchtvochtigheid op peil te houden. Leg hiervoor een diepvrieszak ondersteboven op de pot en zet deze vast met een elastiekje. Tegelijkertijd betekent dit hogere onderhoudskosten, omdat de zak van tijd tot tijd moet worden gelucht. Het is gemakkelijker om zonder deksel te werken. Hiervoor volstaat het om de stekken op een matig warme, deels schaduwrijke plek in de kamer of buiten te zetten en ze regelmatig met water te besproeien. Een stam snijden duurt een paar weken tot maanden om wortels te vormen. Als de stek uitschiet, is dit een teken van goede wortelvorming. Vanaf nu kan de plant als een normale jonge plant worden opgekweekt.