Olieradijs: zaaien als vanggewas, oogst & co

De olieradijs is een oud gewas dat wordt aangeplant als olieplant en voor groenbemester. We geven je tips over het kweken van olieradijs in de tuin.

Olieradijs is een snelgroeiende en diepwortelende plant met een hoog percentage bladmassa. De zaden van de olieplant kunnen worden geoogst. Maar ook voor de bodemvruchtbaarheid in de tuin vertegenwoordigen de diepe penwortels een echte meerwaarde. In dit artikel leer je alles over de teelt, verzorging en het gebruik van olieradijs.

Olieradijs: bloem, herkomst en kenmerken

De olie radijs (Raphanus sativus var. oleiformis) behoort tot de koolfamilie (Brassicaceae) en komt oorspronkelijk uit warmere klimaten. De oudste vermeldingen van de olieplant komen uit Egypte, maar de exacte oorsprong of herkomst is onduidelijk. De olieradijs vormt afwisselend langwerpig-ovaal geveerd en radijsachtig blad aan lange, vrij dunne stelen. De eenjarige plant is niet winterhard en vormt tussen mei en juni een aantrekkelijke bloem voor bijen. Dit toont de structuur van vier kruisvormige bloembladen, die kenmerkend zijn voor kruisbloemige groenten. Het kleurenspectrum van de bloem varieert van geel tot wit tot paars. De plant, ook wel melioratieradijs genoemd, wordt 50 - 100 cm hoog. Een diepe penwortel verankert de radijs ondergronds in de grond. Vroeger leek ze op

Koolzaad (Brassica napus), gefokt voor de olieproductie. De teelt en het gebruik als oliegewas lopen momenteel sterk terug. Alleen in Japan, China en Centraal-Europa wordt het oliezaad nog verbouwd. In plaats daarvan ligt de focus vandaag op het gebruik van olieradijs als groenbemester.

De beste soorten radijs

Radijssoorten verschillen in hun bloemkleur, de radijsvorming van de wortels, de vruchtbaarheid van de bloemen en in resistentie tegen verschillende ziekten. Radijssoorten die resistent zijn tegen schadelijke rondwormen (nematoden) verminderen hun plaagdruk voor volgende gewassen. Vooral aardappelen (Solanum tuberosum) profiteren ook omdat plantennematoden virussen overbrengen en Aardappelziektes hoe de ijzervlek kan ontstaan. Er zijn de volgende soorten radijs om uit te kiezen:

• 'Contra' is specifiek geschikt voor gebruik als groenbemester. Het ras kenmerkt zich door een multiresistentie tegen verschillende ziekten en aaltjes. Onbedoeld zaaien van de plant wordt verminderd door een lage bloeineiging.
• 'Litinië' toont een fraaie paarswitte bloem en maakt indruk met zijn snelle groei en diepe penwortels op aaltjesvrije grond.
• ‘Radetzky’ heeft een goede resistentie tegen aaltjes en voorkomt door de snelle bladgroei elke onkruidgroei. Het snelgroeiende ras is geschikt voor vrijwel elke standplaats.
• 'Rome' is een radijssoort voor aaltjesvrije gebieden. Het is zeer geschikt als voorcultuur en als voederplant voor dieren. Na een lange standtijd begint 'Romesa' zaden te ontwikkelen die dienen als voedselbron voor vogels, maar die in het volgende jaar tot ongewenste groei kunnen leiden.
• 'Rufus' is een andere taaie variëteit tegen nematoden. Al jong geeft de plant goede schaduw voor de bodem en wordt gekenmerkt door een hoge opbrengst aan wortelmassa. Hier spreekt men van de zogenaamde radijsvorming.

Radijs zaaien: stap voor stap

De teelt van de olieradijs is eenvoudig. De olieradijs stelt geen bijzondere eisen aan de standplaats. Het groeit op bijna alle gronden. Een zonnige standplaats bevordert het rijpen en drogen van de zaden. Een diepe grond is echter nuttig voor een uitgesproken wortelontwikkeling. Het zaaien begint, afhankelijk van het ras, in maart en is mogelijk tot de herfst. In principe moeten zaden tussen maart en mei worden gezaaid om zaden te verkrijgen. Als de olieradijs als vorstvrij wintergroen wordt gebruikt, wordt deze tussen begin juli en half september gezaaid. De zaden worden breed of in rijen verspreid. Bij het zaaien in rijen moet de afstand tussen de rijen ongeveer 20 - 40 cm zijn. Gezien de zaaidiepte zijn 2 en 4 cm ideaal. Per vierkante meter wordt ongeveer 3 gram zaad verwacht. Ontkieming vindt plaats bij temperaturen boven de 2°C en duurt ongeveer twee weken. Door de lage kiemtemperatuur kunnen de zaden in de herfst verspreid worden.

Goede zorg

De verzorging van de olieradijs is heel eenvoudig. Tijdens de teelt zijn geen speciale zorgmaatregelen vereist. In warme en droge periodes tijdens de zaailingfase moeten de olieradijsjes worden bewaterd. Zodra de lange penwortels zich hebben ontwikkeld, zijn de kruisbloemige bladeren droogtetolerant. Op de meeste gronden is bemesting niet nodig. Olieradijs kan zichzelf zaaien als het vroeg wordt gekweekt. Dit kan worden voorkomen door de bloemstengels na de bloei terug te knippen. Als de olieradijs echter in de late zomer en herfst wordt gezaaid, rijpt hij niet voor zaden. Olieradijs is grotendeels robuust voor de Carbonische hernia en wordt als zelfverdraagzaam beschouwd.

Is olieradijs winterhard? De olieradijs is in de meeste gebieden niet winterhard en bevriest in de winter volledig bij temperaturen onder de - 10°C.

Olieradijs als vanggewas en voor groenbemester

Onder Groene mest Simpel gezegd verstaat men het zaaien van planten met als doel de bodemvruchtbaarheid te verbeteren en het humusgehalte te verhogen. Door zijn grote biomassa en diepe wortels is olieradijs bijzonder geschikt als groenbemester voor licht verdichte, slecht doorlatende en humusarme gronden. Ook gebieden met risico op erosie op taluds en taluds hebben baat bij groenbemester met olieradijs. Andere koolplanten mogen niet direct op hetzelfde bed worden geplant als een voor- of nateelt.

In koude winters bevriest de olieradijs betrouwbaar en blijft de groei op het bed als een laag mulch. In het voorjaar kan het bed worden opgegraven en kan de organische stof aan de micro-organismen worden gevoerd. Ons Plantura biologische bodemactivator ondersteunt het werk van de bodemorganismen met behulp van de voedingsstoffen die het bevat en brengt ook mycorrhiza-schimmels in de bodem die planten bevorderen. Als alternatief kan aan het einde van de teeltperiode de begroeiing ook worden gehakseld en in de herfst voor de eerste nachtvorst in de grond worden gewerkt. Hier vindt de mineralisatie van de nutriënten relatief sneller plaats en profiteert het volgende gewas sneller van de groenbemester. De bodem blijft echter minder beschermd tegen wind- en watererosie.

Is olieradijs eetbaar?

Zoals alle soorten kool vormt de olie-radijs ook antibacteriële mosterdolie die helpt vernietigen Cellen, bijvoorbeeld gesneden of gekookt, hebben een scherpe, houtskoolsmaak en geur formulier. In principe is alle olieradijs eetbaar. Net als bij andere koolsoorten kunnen jonge bladeren ook in de keuken worden gebruikt. Naarmate de leeftijd vordert, smaakt het blad bitterder en scherper, daarom accepteren veel dieren de olieradijs alleen in mengsels met andere voedergewassen. De bloemen kunnen worden toegevoegd aan salades en andere gerechten als een warm smakende, eetbare decoratie. Jonge en malse peulen kunnen ook als groene groenten in de pan worden gekookt. De wortel van de olieradijs is ook eetbaar, maar verhoutt vrij snel in het jonge plantstadium. Alleen de peulen van de plant worden gebruikt in de commerciële teelt. Nadat ze volledig zijn gerijpt, worden deze in de herfst gedorst en wordt de olie uit de olie-radijszaadjes geperst.

Van de mosterd- (Sinapis) is een familielid van de olieradijs en kan ook worden aangeplant als groenbemester of voor zaadproductie. In ons speciale artikel kom je alles te weten over de mosterdplant.