Kidneybonen: teelt van sperziebonen en snijbonen

Snijbonen zijn niet alleen eiwitrijk en daardoor bijzonder gezond. Ze smaken heerlijk en groeien in je eigen tuin is eenvoudig met onze tips.

Al verdenk je het niet van de pure vorm, maar boon (Phaseolus vulgaris) en vuurboon (Phaseolus coccineus) vertegenwoordigen twee verschillende soorten bonen. De gewone boon wordt ook wel de sperzieboon, de snijboon of de pronkboon genoemd.

Naast de tuinboon is de tuinboon een van de leveranciers van plantaardige eiwitten. De korrels van de kidneyboon bevatten gemiddeld 21% eiwit, overtroffen door de tuinboon tot wel 30%. Enkel en alleen

Soja bonen boven dit eiwitgehalte. De sojatrend heeft waarschijnlijk ook geleid tot een dalende bonenconsumptie in Duitsland. Maar het hoeft niet altijd het sojaproduct uit het buitenland te zijn. Omdat de tuinboon heel goed groeit in de plaatselijke tuin. Mogelijk ook een reden waarom deze boonsoort door de Vereniging tot Behoud van Gewasdiversiteit is verkozen tot Groente van het Jaar 2004.

Snijbonen laten groeien

De kidneyboon houdt van zonnig en warm. Er kan ook gekozen worden voor halfschaduwrijke plaatsen. Het oogsten vindt echter later plaats, wat een probleem kan zijn als je de boon als een vorig gewas wilt telen. Als je de bonen vroeg zaait, kun je na de oogst in de zomer meer groenten planten. Deze groente moet geschikt zijn als bijgewas. Een groot voordeel van de kidneyboon als voorgaande teelt is dat hij in zijn wortelgebied stikstof uit de lucht bindt. Om precies te zijn, dit wordt gedaan door bacteriën waarmee de boon, net als andere zogenaamde peulvruchten, in symbiose leeft.

De grond moet los en humusrijk zijn. Onze turfvrije Plantura is bijzonder geschikt voor het kweken van bonen Biologische tomaten & groenteaarde. Dit zorgt voor een optimale toevoer van voedingsstoffen. Hierdoor hoeven bonen niet meer te worden bemest. Regelmatig water geven op droge lentedagen is veel belangrijker.

Zaai de bonen het beste vanaf half mei. De jonge planten kunnen niet tegen vorst. Als je de kidneyboon als vorig gewas in Duitsland wilt telen, moet je de planten op je eigen vensterbank kweken. Ongeacht in welke van de twee gevallen, de korrels worden 5 cm diep in de aarde gestoken. Als de planten al 10 tot 15 cm hoog zijn en al in het veld staan, kan er wat aarde rond de planten worden opgestapeld. Vocht wordt beter in de bodem opgeslagen en vooral de planten krijgen stabiliteit. Vanaf deze maat hebben snijbonen ook een klimhulp nodig. Je kunt ze kopen of zelf maken van bamboe- of hazelnootscheuten. De behoefte aan een Klimhulp maakt de teelt van snijbonen ingewikkelder dan die van snijbonen, die gedijen zonder verdere groeihulp.

Haricot-variëteiten

In het geval van snijbonen wordt de gewoonte gebruikt om de variëteiten te verfijnen. De (on)bepaalde bonen worden in de volksmond bushbonen genoemd, omdat ze een beperkte groei vertonen. De snelgroeiende, zwak tot sterk kronkelende soorten worden meestal snijbonen genoemd. In het vakjargon zijn filetbonen (vlezige peul die kan worden gegeten), kernbonen (zaden gedroogd tot verdere verwerking) en uienbonen, die geschikt zijn voor de eerste twee toepassingen komen.

Een uitgebreid overzicht van het individu Haricot-variëteiten U vindt hier.

sperziebonen rassen

• amethist: violetkleurige peulen, snoerloos en productief; compacte groei maakt teelt op het balkon mogelijk.
• berg goud: sperzieboon met gele peul zonder draad; Beproefde variëteit met een goed aroma en compacte groei.
• Bluevetta: paars-zwarte peulen; intens goede smaak.
• Borlotto (roos): opvallend rood-wit gespikkelde peulen met roodbruine kern; goed geschikt om te drogen; laat rijp.
• Borlotto Di Vigevano: zeer productief ras; gevlekt crèmerood; draadloos.
• Brosse was: vroegrijp, lichtgele variëteit met licht zwart gespikkelde pitten; goede smaak.
• Bruin Nederlands: uitzonderlijke variëteit met groene peulen en koffiebruine pitjes.
• Dikke was: goudgele, draadloze variëteit met lichtgekleurde pitten.
• Paarse Tipi: donkerpaarse en draadloze variëteit; zeer aromatisch; 15 cm lange en aromatische peulen.
• snel: zeer vroegrijpe bonensoort met rijke groene peulen; goede weerstand tegen brand- en vetvlekken.

sperziebonen–soorten

• Blahilde: snaarvrije, donkerpaarse pronkboon met een zeer aromatische smaak; robuuste groei en resistent tegen verschillende ziekten.
• Anellino Giallo: laat rijpend, Italiaans ras met goudgele peulen en rode pitten met kleine, witte spikkels; Visueel zeer opvallend, aangezien de huls duidelijk gebogen is (deels halfrond).
• Borlotto Lingua Di Fuoco 3: Italiaanse variëteit met vurig rode en licht gespikkelde peulen; crèmekleurige zaden met rode spikkels.
• Eva: vroegrijpe snijbonen met groene peulen en zeer lange peulen (tot 30 cm); hoogproductief en zeer aromatisch.
• Goldmarie: een van de vroegste pronkbonen met gele peulen; draadloos en vlezig met een goed aroma; stevige groei.
• Mombacher spek: vroegrijpe en rijkdragende variëteit met groene peulen; een klassieker die zichzelf heeft bewezen.
• Neckar Koningin: traditioneel en zeer productief ras met een delicate textuur en goede smaak; lichtgroene, zeer lange peulen; robuust en resistent tegen het mozaïekvirus.
• Smeraldo: snijbonen met zeer lange en zeer brede peulen; licht groen; vroegrijp en zeer goede smaak.

Oogsten en bewaren van kidneybonen

Afhankelijk van de zaai, standplaats en klimaatzone kunnen de bonen vanaf eind juni buiten geoogst worden, de latere rassen tot oktober. Als u zich het zoeken bij het oogsten wilt besparen, moet u variëteiten kiezen die peulen boven het gebladerte vormen. Zo zie je snel welke peulen klaar zijn voor de oogst en kun je ze makkelijker plukken. Hoe eerder je de peulen oogst, hoe malser ze zijn. Vooral bij rassen die niet draadloos zijn, moet je ze oogsten als ze nog mals zijn en nog geen draad hebben ontwikkeld. Dit bevordert tevens de hernieuwde vruchtvorming.

De peulen kunnen enkele dagen in de koelkast worden bewaard. Als je meer oogst dan je kunt gebruiken, kunnen de overtollige peulen ook goed worden ingevroren. Sommigen laten de peulen liever in zuur water weken. Naar onze mening verdunt dit echter de fijne smaak van de kidneyboon te veel. Een andere vergeten methode is drogen. De peulen zijn langer houdbaar en kunnen bijzonder goed gebruikt worden voor stoofschotels en soepen.

Ingrediënten en toepassingen van kidneybonen in de keuken

De pitten van de snijbonen en snijbonen bevatten veel eiwitten. Daarnaast bevatten de peulen en pitten ook mineralen zoals kalium, calcium, magnesium en ijzer, evenals een aantal vitamines (A, B, C, E) en aminozuren. De bonen mogen daarom niet te lang gekookt of gebakken worden. Het bevat ook koolhydraten waarvan sommige niet door mensen kunnen worden afgebroken. Deze polysachariden kunnen ook leiden tot gasvorming en een opgeblazen gevoel.

Over het algemeen mogen bonen niet rauw worden geconsumeerd, omdat ze in deze staat enigszins giftig zijn. Of je kookt de peulen ongeveer 10 minuten in heet water (voeg een beetje zout toe!) Of je bakt de peulen met een beetje water en vet. Bonen zijn geschikt voor allerlei gerechten: als bijgerecht bij salades, bij hartige gerechten zoals gegrilde steaks of een gebraad of in soepen.

Veel voorkomende plagen en ziekten in snijbonen

Bonen kweken in je eigen tuin is erg leuk. Toch dient u de planten regelmatig te controleren op ziekten en plagen.

Brand- en vetvlekken verschijnen als zwarte vlekken of transparante, wasachtige / vettige vlekken op het gebladerte. Als de schimmelaantasting niet meer in bedwang kan worden gehouden, dient de aangetaste plant direct bij het restafval te worden gedeponeerd. Er mogen gedurende ten minste drie tot vier jaar geen bonen meer op dezelfde locatie worden geplant. De ziekteverwekker kan enkele jaren in de bodem overleven en een nieuwe infectie veroorzaken.

Bonenvlieg (Phorbia platura) legt haar eieren op de planten. De maden vallen zaden en jonge zaailingen aan, die daardoor forse groeiproblemen hebben. Een besmetting kan goed worden voorkomen. Ten eerste mogen bonen niet worden gekweekt na het voorkweken van spinazie of aardappelen. Ook mogen bonen niet op vers uitgemeste grond worden gezaaid of geplant. Het is bekend dat de geur van mest vliegen aantrekt - dit geldt ook voor de bonenvlieg. Jonge planten kunnen worden afgedekt met een beschermend groentenet. Als je de bonen liever op de vensterbank hebt en eerst grotere planten in het bed plant, is een besmetting met de bonenvlieg onwaarschijnlijk. Insecticiden kunnen ook helpen bij een plaag. Of u deze bestrijdingsmiddelen in uw eigen tuin wilt gebruiken, moet echter goed worden overwogen.

Ook bonen kunnen last hebben van het mozaïekvirus. Dit wordt overgedragen door bijvoorbeeld bladluizen, daarom moet u snel handelen bij een luis of insectenplaag. Aangetaste bladeren worden eerst geel. In het meer gevorderde stadium verschijnen er lichte tot donkergroene verkleuringen op de bladeren. Het virus is niet direct te bestrijden. Ofwel grijpt men naar resistente, nieuwere variëteiten ofwel probeert men de vector (zuigende insecten) te bestrijden.

Aan de onderkant van het blad is de bonenroest, een schimmelziekte, te zien. Hier vormen zich witgele puisten. De besmetting verergert en uiteindelijk verliezen de aangetaste planten hun bladeren. In sommige gevallen is het ook mogelijk om het bonenrooster op de peulen over te slaan. Over het algemeen hebben snijbonen meer kans om te worden aangetast dan snijbonen. Na een besmetting moet het klimhulpmiddel een paar jaar opzij worden gezet of met industriële alcohol worden gedesinfecteerd.