Longkruid: effect, soorten & planttips

Longkruid staat bekend om zijn geneeskrachtige eigenschappen. We laten je kennismaken met de verschillende soorten gevlekte tot echte longkruid en laten je zien hoe je ze in de tuin plant en verzorgt.

Met zijn delicate groei en kleurrijke bloemen, de gewone of gevlekte longkruid (Pulmonaria officinalis) tot de planten die in geen enkele tuin mogen ontbreken. Niet alleen vanwege zijn decoratieve uiterlijk is het kruid ook enorm populair bij tuinders. Vooral de onderhoudsvriendelijke soort en schaduwtolerantie maken de plant tot een waardevolle tuinbewoner. Tegelijkertijd zou het longkruid een genezende werking hebben. Zo gaat het al sinds de 15e Eeuw gebruikt in de volksgeneeskunde tegen allerlei longziekten. We vertellen je hier wat de helende eigenschappen van longkruid zijn en hoe je de plant in je eigen tuin kunt kweken.

Longkruid: bloeitijd, herkomst en eigenschappen

Het longkruid is een echte blikvanger met zijn mooie verschijning in elke tuin. De vaste plant behoort tot de familie Boraginaceae, die ook Bernagie (Borago) of Smeerwortel (Symphytum) behoren. Naast het echte longkruid is het geslacht van de longkruiden (longontsteking) nog andere soorten, waarvan de meeste inheems zijn in Europa. De kruipende vaste planten worden gemiddeld slechts 20 tot 30 centimeter hoog en behoren daarmee tot de dwergen in het bed. Maar hun lage hoogte maakt het longkruid niet minder aantrekkelijk: draag tussen maart en mei de planten trechtervormige bloemen, die in rode, blauwe en paarse tinten voorkomen (zelden ook in het wit) schijnen. Sommige soorten longkruid veranderen zelfs binnen één bloeiperiode van bloemkleur. De bladdecoratie is niet minder aantrekkelijk, omdat deze - afhankelijk van de variëteit - een groene, wit gespikkelde of zilvergrijze kleur heeft. De stengels en bladeren van de plant zijn overwegend zacht behaard.

De naam van het longkruid is in het Duits en Latijn afgeleid van het woord "long" (Latijn "pulmo"). De reden voor deze ongebruikelijke naamgeving zijn de bladeren van de plant, die in hun vorm aan longen doen denken. De plant wordt daarom sinds de middeleeuwen ook gebruikt voor de behandeling van longziekten, ook al is het gebruik ervan tegenwoordig controversieel.

Longkruiden: de verschillende soorten

Er zijn ongeveer 14 tot 20 verschillende soorten longkruiden, waaronder wilde planten en verschillende wilde soorten. Een van de bekendste is het echte of gevlekte longkruid, dat lange tijd als medicinale plant werd verhandeld. Maar ook andere soorten krijgen steeds meer aandacht in de tuinbouw. De meest voorkomende soorten longkruid en hun kenmerken hebben we hier voor je op een rijtje gezet.

Echte of gevlekte longkruid (Pulmonaria officinalis)

• 30 tot 40 cm hoog
• Rozerode tot paarsblauwe bloemen van maart tot mei
• Eivormig blad met ronde zilverwitte vlekken
• Bekend als geneeskrachtig kruid tegen hoest en ontsteking

Rode longkruid (Pulmonaria rubra)

• 20 - 30 cm hoogte
• Matrode bloemen van april tot mei
• Bladeren lancetvormig en groen

Smalbladige longkruid (Pulmonaria angustifolia ‘Azuurblauw’)

• 15 - 20 cm hoogte
• Gentiaanblauwe bloemen van maart tot april
• Lancetvormige bladeren zonder patroon

Grote Gevlekte Longkruid (longontstekingsaccharata 'Mvr. Maan ')

• 25 - 30 cm hoog
• Rozerode bloemen die na verloop van tijd paars worden
• Zilverachtig gevlekt, lancetvormig blad

Naast de genoemde longkruidsoorten zijn er ook tal van wilde vormen zoals de zachte longkruid (Pulmonaria mollis) of het bolvormige longkruid (Pulmonaria montana), die vaak in gevaar zijn en daarom onder speciale bescherming staan. In geen geval mogen de bij ons inheemse longkruiden worden verward met het Indiase longkruid (Justicia Adhatoda) - dit is niet verwant aan de inheemse varianten en behoort tot de acanthusfamilie (Acanthaceae).

Longkruid planten: alles over de locatie en tijd

Het mooie longkruid is bijzonder onderhoudsvriendelijk en robuust. De plant kan deze eigenschappen echter alleen vertonen als hij op een geschikte standplaats wordt geplant: Vooral een plaats onder bladverliezende heesters of bomen heeft zich bewezen. Hier krijgt het longkruid genoeg licht om in het voorjaar bij de scheut te passen, terwijl het door zijn kleine formaat perfect is voor onderbeplanting. Veel soorten longkruid zijn ook geschikt voor de schaduw, maar hier zijn de bloemen vaak magerder. Longkruid is ook erg zuinig in de bodem. Ideaal is echter een standplaats met voedselrijke, humusrijke en zonwarme grond. Deze moet een goed waterbergend vermogen hebben, aangezien het longkruid gevoelig is voor droogte. Tegelijkertijd moet wateroverlast absoluut worden vermeden.

Als je longkruid wilt planten, zijn er twee opties: Planten die naar voren zijn verplaatst, kunnen bijna het hele jaar door worden geplant, maar de beste tijd om ze te planten is in april of mei. Om geschikte standplaatsomstandigheden voor de planten te creëren, is het raadzaam om de grond voor het planten te gebruiken compost verbeteren. De afzonderlijke planten worden ongeveer 15 centimeter uit elkaar in de grond gezet en goed bewaterd. Als je liever het longkruid zaait, is maart ideaal. Omdat longkruiden lichte kiemen zijn, heeft de plant licht nodig om te ontkiemen. Om deze reden mogen de zaden niet dieper dan een halve centimeter in de grond worden geplant. Na het zaaien van het longkruid is het cruciaal om de grond de komende twee tot vier weken voldoende vochtig te houden.

Vermeerder longkruid

De meerjarige vermeerdering is net zo gemakkelijk te verzorgen als het longkruid in de tuin. Het longkruid kan bijzonder gemakkelijk worden vermeerderd door de vaste plant te verdelen. De beste tijd om dit te doen is direct na de bloei in de vroege zomer. Om het longkruid te verdelen wordt gekozen voor een gezonde, sterke moederplant. De plant kan met een schop of een schoon, scherp mes direct in het bed of op een stabiele ondergrond in meerdere delen worden verdeeld. Elke sectie moet minstens twee scheuten hebben (in het beste geval meer) om zich tot een nieuwe plant te ontwikkelen. De verwijderde delen worden vervolgens op een afstand van minimaal 15 centimeter van de buren opnieuw geplant.

Een andere mogelijkheid is het winnen en zaaien van longkruidzaden. Deze methode wordt echter niet aanbevolen, omdat de longkruiden gemakkelijk met elkaar kruisen en er dus zelden planten met de kenmerken van de moederplant tevoorschijn komen.

Longkruid onderhouden en snijden

Zelfs als de longkruiden als bijzonder gemakkelijk te verzorgen worden beschouwd, moeten ze af en toe een beetje aandacht krijgen. De plant houdt van een matig vochtige grond, maar verdraagt ​​geen wateroverlast. Op goed doorlatende zandgronden is daarom regelmatig water geven in droge zomers aan te raden. Daarnaast laten longkruiden zich graag een keer per jaar bemesten. Dit moet in het voorjaar voor de bloei worden gedaan met een voornamelijk organische meststof zoals de onze Plantura organische universele meststof is uitgevoerd. De bosplanten zijn ook erg dankbaar voor giften van bladhumus, brandnetelmest en vooral bastmulch.

Hoewel knippen niet strikt noodzakelijk is, wordt aanbevolen om het longkruid jaarlijks te knippen. Na de bloeiperiode, rond mei, worden de planten volledig teruggeknipt. Dit stimuleert een nieuwe scheut, waarbij het nieuwe blad een bijzonder mooi patroon krijgt. Bovendien trekt het winterharde longkruid niet zo snel terug na het knippen in de herfst. Alleen wanneer zaadvorming gewenst is, bijvoorbeeld voor de productie van nieuwe zaden, mag de plant niet worden ingekort.

Longkruid: gebruik als medicinale plant

Lange tijd werd het echte of gevlekte longkruid beschouwd als een beproefd huismiddeltje voor hoest en andere longziekten. Hildegard von Bingen gebruikte al een longkruiddrank voor ademhalingsproblemen, verstopping van de longen of longoedeem. Tegenwoordig wordt de geneeskracht van de plant echter nogal kritisch bekeken: door Commissie E, een afdeling van de voormalige Federal Health Office, de gevlekte longkruid kreeg een negatieve goedkeuring omdat de doeltreffendheid ervan niet werd bevestigd zou kunnen. Om deze reden wordt longkruid zelden aangetroffen in de conventionele geneeskunde en wordt het zelden gebruikt als een minder belangrijk ingrediënt in thee.

In de homeopathie en de volksgeneeskunde wordt het gevlekte longkruid echter nog steeds gebruikt. Van longkruidenthee en tincturen wordt gezegd dat ze de symptomen van de luchtwegen, het maagdarmkanaal en de lagere urinewegen verlichten. Vooral het hoge gehalte aan slijmpolysacchariden en tannines zou een slijmoplossend en verzachtend effect hebben. De werking van de longkruidthee is niet bewezen, maar er zijn ook geen bijwerkingen bekend.

Meer weten over de gezondheidsvoordelen van kruiden? In ons speciale artikel "11 kruiden die het immuunsysteem versterken”We introduceren meer kruiden.