Salie: soorten, variëteiten, juiste teelt & oogst

Salie ken je wel uit je eigen tuin. Weinig mensen kennen de diversiteit aan soorten en variëteiten: perziksalie, honingdauwmeloensalie en andere.

Behorend tot de mint-familie verstandig (Salvia) is een van de meest veelzijdige kruidenplanten die je in je eigen tuin kunt kweken. Wetenschappelijk aangeduid als Salvia, de naam is afgeleid van salvus (gezond) of salvare (genezen). Omdat het smakelijke kruid altijd gewaardeerd wordt, niet alleen in de keuken, maar ook in de traditionele medicinale geneeskunde. Sommige worden nog steeds als sierplant gekweekt, terwijl de rest voornamelijk wilde planten zijn. Veel van de commercieel geteelde salie wordt gebruikt bij de vervaardiging van etherische oliën en geurstoffen.

Bekende saliesoorten in één oogopslag

Naast de bekende specerij en Tuin salie (Salvia officinalis) zijn er talloze andere soorten Salvia. de Verscheidenheid aan salie omvat ongeveer 800 tot 900 verschillende soorten. Sommige hebben ook een betekenis voor de mens en worden gebruikt om te roken of als keukenkruiden. De verschillende soorten salie verschillen aanzienlijk, niet alleen in hun gebruik. Het kleurenspectrum van de bloemen varieert bijvoorbeeld van klassiek blauw over violet-lila, oranje en roze tot intens scharlakenrood. Hieronder worden slechts enkele geselecteerde soorten weergegeven.

• Cleveland salie (Salvia clelandii)
• Fruitsalie (Salvia dorisiana)
• Kruiden en tuinsalie (Salvia officialis)
• Honingdauwmeloensalie (Salvia elegans)
• Indiase gerookte salie (Salvia apiana)
• Scharlei (Salvia sclarea)
• Peruaanse salie (Salvia verkleurt)
• Perziksalie (Salvia greggii)
• Zwarte bes salie (Salvia microphylla)

Er zijn ook talloze andere soorten salie. Om er nog een paar te noemen: fruitsalie (Salvia dorisiana), Struiksalie (Salvia heerii), Spaanse salie (Salvia lavandulifolia) en de kruipende wijze (Salvia nevadensis). De Mexicaanse Chia (Salvia hispanica) wordt gekweekt om de chiazaden te verkrijgen die momenteel in zwang zijn. Deze soort, zelfs als de wetenschappelijke naam het doet vermoeden, mag niet worden geassocieerd met de Spaanse wijze (Salvia lavandulifolia) kan worden verward.

Soorten tuinsalie

In de afgelopen eeuwen is de wilde vorm van salie steeds meer gekweekt en geselecteerd. De focus lag hier vooral op opbrengst en aroma. De saliesoort Extrakta, bijvoorbeeld, heeft het record voor het gehalte aan essentiële oliën. Omdat de bloemen de neiging hebben een belemmering te zijn, vooral voor commerciële kruidenteelt, is er een niet-bloemige salie-variëteit met de niet-bloemige variant. In de afgelopen jaren zijn vooral veelkleurige variëteiten zoals creme de la creme, tricolor of rotmühle ontstaan. Hieronder introduceren we kort enkele beproefde en goede nieuwe rassen:

• Alba: Witbloeiende saliesoort met een vrij compacte groeiwijze; ook geschikt voor het bewaren van potten; intens, aangenaam aroma; licht bitter.
• Bergtuin: Variëteit aan salie met grote, brede bladeren; daarom bij uitstek geschikt voor de bereiding van Saltimbocca of iets dergelijks; zeer goed aroma; vrij compacte groei.
• Crispa: Saliesoort met een heel bijzondere uitstraling: de bladeren zijn vrij breed, donzig en duidelijk gekruld aan de randen; zeer goede geur.
• extraheer a: Veredeling met een zeer hoog gehalte aan etherische oliën; bijzonder intens van smaak en ook geschikt om te roken; Omdat je maar een paar blaadjes nodig hebt om te kruiden, is één plant in de tuin meestal voldoende.
• Nana Alba: Zoals Nana, alleen met witte bloemen; aangenaam aroma; zeer geschikt voor teelt in potten.

• Nana: Zoals de naam al doet vermoeden: zeer compact ras met kleine, smalle bladeren; ideaal voor cultuur op het balkon.
• Nazareth: Zeer donzig en zilverachtig ras uit Israël; Bladeren zijn langwerpig, smal; zeer goed, intens aroma.
• Niet-bloemig: Als je salie niet als sierplant kweekt, maar alleen om de bladeren te oogsten, gebruik dan deze soort. Dit vormt geen bloemen en kan al zijn energie steken in de vorming van scheuten en bladeren. Smaakvol en zeer goed.
• Rosea: Bijzonder mooie, roze bloeiende soort; voor een cultivar vrij kleine bladeren, maar met een zoetig aroma.
• Winddek: Bladeren die qua grootte en aroma vergelijkbaar zijn met die van Berggarten, maar krachtiger; eerder ongeschikt voor een kweek in een pot; maar zeer goed aroma en ideale bladgrootte voor verwerking in de keuken (saltimbocca, enz.).

Soorten salie met bont blad:

• Crème de la crème: Variëteit van salie met een roomwitte lak, vooral aan de randen van de bladeren; tweekleurig: crèmewit - groen.
• Aurea: Bekende variëteit van salie, ook wel gouden salie genoemd; goudgeel tot groengeel bont blad; goede smaak.
• Purpurascens: Bladeren van de hoger liggende en jongere scheuten zijn paars van kleur; later worden ze groengrijs; mooi uiterlijk, goede smaak, maar vergelijkbaar met de variëteit Tricolor, slechts gedeeltelijk winterhard.
• driekleur: Variëteit met een bijzonder mooie bladlook: de bladeren zijn bont witgroen, waarbij de bladeren van de hoger liggende scheuten paars tot roze verkleuren. Verlangt een zeer goed beschutte standplaats in Duitsland omdat hij minder vorstbestendig is dan andere soorten.

Teelt van de tuinsalie

De salie vond zijn weg van de Middellandse Zee naar ons, maar kan ook in de onze worden bereid Kweek salie. De plant houdt van diepe, licht stenige gronden die waterdoorlatend zijn. Net als lavendel, houdt de salie van kalkachtig. Gronden die te zuur zijn, moeten dienovereenkomstig worden voorbereid met tuinkalk. De standplaats dient zeer zonnig, warm en beschut te zijn. Als je iets goeds voor het kruid wilt doen, kun je het op een stenen muur of huismuur zetten. Deze warmt overdag op en geeft 's avonds en 's nachts weer de warmte af.

Salie kan worden vermeerderd uit stekken en zaden. Het zaaien vindt plaats van eind maart tot begin april. Ons Plantura biologische kruiden- en zaadcompost is hiervoor bij uitstek geschikt. De eerste bloei vindt meestal na 2 jaar plaats. Jonge planten moeten vooral in het begin niet te zwaar worden geoogst, omdat ze de kracht nodig hebben om te groeien. Met stekken worden nog betere resultaten behaald. Hiertoe worden vooral de jongere scheuten die nog niet verhout zijn, gescheiden van de moederplant en beworteld in perslucht (minikas, PET-fles, etc.).

Salie moet zo nu en dan worden bemest. Gebruik echter niet te vaak meststoffen, dit kan zowel de smaak als de winterhardheid negatief beïnvloeden. Vooral oudere salieplanten hebben de neiging om van onderaf te verhouten. Een vormsnoei moet daarom worden gemaakt na de bloei of in het vroege voorjaar. Hier wordt de plant met ongeveer 40-50 procent ingekort. De meeste saliesoorten zijn in Duitsland zeer winterhard. In gebieden met een ruw klimaat of op blootgestelde locaties moet de plant worden beschermd tegen vorst met wat kreupelhout of vlies. Rond de plantschijf kan ook wat aarde worden opgestapeld. Dit beschermt ook de wortels. Als u veelkleurige saliesoorten zoals Tricolor of Purpurascens wilt kweken, moet u bijzondere aandacht besteden aan een geschikte winterbescherming. Beide variëteiten worden als winterhard beschouwd tot -12 ° C. De twee variëteiten kunnen dus alleen worden geteeld in de klimatologisch gunstige wijnbouwgebieden. Salie kan echter ook in een grotere terracotta pot op het terras gekweekt worden. Je kunt hem 's winters gewoon in het tuinhuisje of in een onverwarmde garage zetten.

Oogst, bewaar en bewaar salie op de juiste manier

De bladeren van de salie kunnen van het late voorjaar tot de herfst worden geoogst. Als je de jonge scheuten afbreekt, bevordert dit de vertakking van de plant. Op de lange termijn krijg je kant-en-klare en bossige planten. De jonge salieblaadjes passen goed bij allerlei gerechten, waarover in de volgende paragraaf uitgebreider wordt ingegaan. De bladeren smaken het best voordat ze bloeien. Maar ook tijdens en na de bloei is het aroma ruim voldoende voor verwerking. De saliebloemen zijn eetbaar. Ze kunnen worden gebruikt om gerechten heel mooi te versieren.

Bewaar salie is iets makkelijker dan met dunbladige kruiden zoals basilicum of koriander. Salie kan maximaal twee weken in de koelkast worden bewaard. Je kunt dit het beste doen door de bladeren aan de stengel te laten zitten en de kruidenbundel in een licht vochtige theedoek te wikkelen. In supermarkten kun je vaak gedroogde salie kopen. De gedroogde bladeren smaken nog steeds goed, maar de meeste aroma's gaan verloren. Zelfs als veel tuinders het nog niet op hun radar hebben, is salie gemakkelijk in te vriezen. Dit raden we vooral aan als je de kool wilt toevoegen aan een botersaus.

Ingrediënten en gebruik

De kruidenkenner weet dat de "officinalis" in de Latijnse naam van de salie het gebruik in de geneeskunde aangeeft. Vooral de vele essentiële oliën worden in de volksgeneeskunde gebruikt tegen krampen, ontstekingen en zweten. Vooral de stoffen thujon en cineol zijn hierbij van belang. Als je salie in een thee zet, smaakt het bitter, maar het zijn juist deze bitterstoffen die belangrijk zijn voor de ontstekingsremmende werking. tevens de basiskruid veel mineralen zoals ijzer en magnesium.

Zoals bij elk voedsel, moet men echter voorzichtig zijn en de inname beperken tot een normale dosis. Omdat thujon en kamfer in te hoge doseringen giftig zijn. Salie moet ook tijdens de zwangerschap worden vermeden.

Salie is als keukenkruid vooral populair bij vlees en vis. Bijzonder goed te combineren met kalfsvlees, lamsvlees, gevogelte of konijn. Salie wordt ook gebruikt in stoofschotels. Hoewel je de smaak na het lange kookproces niet meer in detail kunt waarnemen, maakt salie de algehele indruk van de jus compleet. Salie rondt ook de smaak af van vette vis zoals zeebrasem, paling of murene. Het is het beste om tijdens het koken een of twee bladeren in de buik te leggen. Salie past niet alleen goed bij pure vleesgerechten, het geeft gnocchi ook zijn onmiskenbare smaak samen met bijvoorbeeld boter of olijfolie. Het kruid past uitstekend bij pasta met champignons.

Belangrijk: Salie lost de aroma's het beste op in vet. De bladeren worden verhit in olijfolie of boter. Dit proces moet echter langzaam en voorzichtig worden uitgevoerd. Te hoge temperaturen vernietigen veel van de waardevolle ingrediënten en aroma's. Het vet moet bij verhitting altijd onder het rookpunt blijven!

Behalve als thee of aromatisch kruid kunnen vooral hartige saliesoorten zoals Nazareth of Extrakta worden gebruikt om te roken. Als je genoeg ruimte in de tuin hebt, kun je ook Indiase gerookte salie (Salvia apiana) planten.

tip: Naast salie zijn er ook nog een paar geschikt Kruiden om te grillen. We hebben de beste van hen in een overzicht gezet.

Ziekten en plagen

Salie heeft de grootste problemen met de kweekomstandigheden. Wateroverlast en strenge vorst worden slecht verdragen. Ziekten en plagen komen zelden voor in uw eigen tuin. Soms het echte meeldauw verschijnen. Af en toe ook stap Spintmijten Aan. Beide tegenslagen kunnen echter zonder veel chemicaliën worden aangepakt.

Ben jij ook een fervent fan van salie? Deel uw ervaringen met ons. We zijn gelukkig!