Waternoot: planten & verzorgen van de waterplant

De waternoot (Trapa natans) is een heel bijzondere waterplant. Wij vertellen u hoe u de waternoot in uw eigen vijver kunt planten en verzorgen.

De waternoot is een bedreigde schoonheid die ook uw tuinvijver kan sieren. Hieronder leest u hoe u deze bijzondere waterplant kunt kweken en verzorgen. Ook laten we zien hoe de vruchten van de waternoot gebruikt kunnen worden.

Waternoot: oorsprong en eigenschappen

De waternoot (Trapa natansVanuit botanisch oogpunt is het ingedeeld in de onderfamilie Trapaceae van de kattenstaartfamilie (Lythraceae). Zelfs als de namen van de waternoot en de waterkastanje (Eleocharis dulcis) lijken erg op elkaar, de twee zijn niet gerelateerd en verschillen visueel sterk van elkaar.

De waternoot komt oorspronkelijk uit de gematigde en subtropische zones van Europa, Azië en Noord-Afrika. Tegenwoordig is het nog steeds zwak wijdverbreid in het hele Middellandse Zeegebied. Hier in Duitsland worden de laatste bestanden ernstig met uitsterven bedreigd, daarom staat de waternoot sinds 1987 onder natuurbescherming en op de rode lijst. In het Neolithicum was het een belangrijke voedselbron voor de mensen, vandaag de dag wordt het nog steeds af en toe gebruikt in de Aziatische keuken.

De waternootplant is een bladverliezende, eenjarige drijfplant. Het wordt in de grond verankerd door een 1 tot 3 meter lange hoofdscheut en door de weerhaken van de waternootvrucht. De kruidachtige bladeren worden op het wateroppervlak gehouden door een met lucht gevulde steel. Ze zijn waaiervormig tot ruitvormig en als een rozet rond de bladsteel gerangschikt. De planten kunnen een diameter bereiken van ongeveer 20 cm. De bladeren beginnen zich in juni te ontwikkelen. Aan de onderkant van de bladeren en op de stengels bevinden zich zuurafscheidende klieren, die dienen om ze te beschermen tegen eten. Kleine, onopvallende, witte bloemen worden gevormd van juli tot eind augustus of begin september. De waternoot is zelfbestuivend, wat betekent dat de bloemen bestoven kunnen worden door hun eigen stuifmeel. Naarmate de herfst vordert, worden de bladeren mooi rood en sterven ze geleidelijk af. Op de hoofdscheut worden gepaarde secundaire wortels gevormd, die de waternoot ondersteunen tijdens fotosynthese.

De vruchten van de waternoot zijn donkerbruine en harde dopnoten. Ze groeien langs de stengel en vormen aan de uiteinden twee tot vier puntige doornen. De doornen worden later, zoals bij een anker, gebruikt om in het waterbed te fixeren. Op deze manier kan er het volgende jaar een nieuwe plant groeien zonder af te drijven. Binnenin bevindt zich een witte, zetmeelrijke kern. De kern is rijp tussen september en oktober en ontkiemt in het volgende jaar als het warm genoeg is. Behalve dat ze via het water worden verspreid, kunnen de noten ook door vogels of mensen worden verspreid.

Verschillende vormen van waternoot

Er wordt over het algemeen onderscheid gemaakt tussen twee varianten van de waternoot:

• Trapa natans var. natans: Degene die inheems is in Europa Trapa natans var. natans is de waternoot die bij ons het beste groeit. Omdat het met uitsterven wordt bedreigd, komen de zaden uitsluitend van nakomelingen. Sommige planten produceren geen fruit.
• Trapa natans var. bispinosa: Die uit Azië Trapa natans var. bispinosa (ook wel ‘Chinese tweedoorn-waternoot’ of ‘Singhara-waternoot’ genoemd) heeft olijfgroene bladeren met roodachtige of roodbruine zenuwen. Door de kortere zomer hier heeft ze niet genoeg tijd om fruit te produceren. Daarvoor heeft het het tropische klimaat nodig.

Plant een waternoot

De natuurlijke habitats van de waternoot zijn stilstaand water, kalkarme maar voedselrijke binnenwateren, humusmoddermeren en -vijvers, evenals het sub-derde deel van de Donau uit Servië. Vanwege zijn warmtebehoefte groeit hij niet op grotere hoogte. Als u de waternoot in de tuinvijver wilt kweken, heeft u een modderige zandige vijverbodem en een gemiddelde diepte van ongeveer 60 cm nodig. Het moet ook warm en zonnig zijn. De waternoot geeft de voorkeur aan licht zuur vijverwater, maar het is geen must.

Om de waternoot in de vijver te zaaien, volstaat het om de noten dichtbij de gewenste plaats op de vijverbodem te plaatsen. De plant zal zich dan verankeren en groeien. Voor kleinere vijvers zijn 2 tot 3 noten voldoende om een ​​mooi plantenpatroon te krijgen. Groepsbeplanting is ook eenvoudig mogelijk. De gele vijver steeg (Nuphar Lutea), kan de Europese zee (Nympoides peltata) of het hartbladige snoekkruid (Pontederia cordata) goed geschikt.

Opmerking: Beplanting in een visvijver is minder geschikt vanwege het zuur dat door de plant wordt afgezet als bescherming tegen eten. Toch is dit mogelijk zonder de vissen in gevaar te brengen. Waternoten ontkiemen echter maar één keer, waardoor de planten zeer gevoelig reageren op schade door eten en kunnen afsterven.

De waternoot vermenigvuldigt zich vanzelf door de noten die hij vormt. De rijpe vruchten vallen af ​​zodra de eenjarige plant afsterft en worden door het water verspreid. Bij temperaturen tot -22 °C zijn ze vorstbestendig en winterhard. Het jaar daarop verankeren ze zich in de grond en drijven op eigen kracht weer uit. Als u de waternoot gericht wilt vermeerderen, kunt u rijpe noten oogsten en het volgende jaar zaaien. Vermeerdering via secties, vergelijkbaar met stekken in houtige planten, is niet mogelijk.

tip: De waternoot kan ook als losse plant in het aquarium gehouden worden. Hier kan een ideale voeding van de waternoot worden gegarandeerd en is er geen concurrentie van andere planten. De waternoot geeft echter geen fruit in het aquarium. Als u tegelijkertijd vissen in het aquarium wilt houden, moet u zeker controleren of ze compatibel zijn met het zuur van de waternootplant.

Verzorging van de waternoot

Als de waternoot wordt geplant op een locatie die aan zijn eisen voldoet, heeft hij het hele jaar door geen verdere verzorging nodig. In kleine vijvers en in aquaria moeten in de herfst een deel of alle bladeren worden verwijderd zodra de plant sterft, afhankelijk van de grootte van de vijver of het aquarium. Op deze manier wordt het water niet te veel vervuild met rottende biomassa. In grote vijvers zijn hier geen problemen mee.

Omdat het een eenjarige plant is die in de herfst afsterft, kan de waternoot niet als hele plant worden overwinterd, maar alleen als zaad. De zaden kunnen uit de vijver gevist worden en in een bakje met water overwinteren of gewoon in de vijver blijven.

De waternoot oogsten en gebruiken

De rijpe vruchten van de waternoot kunnen zonder problemen worden geoogst als de plant sterft. Ze kunnen dan worden losgemaakt van de hoofdscheut en worden verzameld.

Je kunt de pitten van de waternoot eten. Zoals in het begin vermeld, was de waternoot een belangrijke bron van eiwitten in het Neolithicum. Het wordt nog steeds af en toe gebruikt in Azië. Door zijn zeldzaamheid is het echter bijna volledig verdwenen uit de Europese keuken. Rauw consumeren wordt sterk afgeraden, omdat er tal van schadelijke parasieten aan de oppervlakte kunnen komen. Het koken van de noot breekt de gifstoffen die het bevat af en doodt parasieten. De kern kan dan zonder aarzelen worden gegeten, maar de schaal blijft door zijn hardheid oneetbaar. Het aroma van de kern is vergelijkbaar met dat van tamme kastanjes.
Daarnaast zou de waternoot een helende werking hebben, maar dit is nog niet bewezen.

Bent u nog op zoek naar andere planten voor uw tuinvijver? Hier vindt u Vijverplanten voor elke waterdiepte.