Physalis: Fruit planten en oogsten

De exotische physalis wordt steeds populairder. Hier komt u alles te weten over de Physalis-soorten, de vermeerdering en oogst van de heerlijke vruchten. We beantwoorden ook welke physalis eetbaar zijn.

de physalis (Physalis sp.) behoort tot de nachtschadefamilie (Solanaceae) en lijkt op de tomaat (Solanum lycopersicum) verwant, waar hij ook qua verzorging en beplanting op lijkt. Er zijn verschillende soorten in dit geslacht, waarvan sommige eetbaar zijn en sommige alleen als sierplant worden gebruikt. Onze inheemse vertegenwoordiger van het geslacht Physalis is de lantaarnbloem (Physalis alkekengi), waarvan de vruchten pas volledig rijp zijn voor consumptie. In het volgende artikel kom je alles te weten over de geschiedenis en herkomst van de physalis, de aanplant en vermeerdering en natuurlijk de juiste verzorging van de Andesbessen.

Physalis: oorsprong en kenmerken

De oorsprong van de physalis ligt in Zuid-Amerika, meer bepaald in de noordelijke Andesregio's van Peru en Bolivia. Daar is het een meerjarige, wild en struikachtig groeiende bessenplant, waarvan de vruchten ook op lokale markten worden aangeboden. Het werd wijdverbreid in andere tropische, subtropische en zelfs gematigde streken door zeevarenden. Vóór 1807 werd de physalis door de Portugezen naar Zuid-Afrika naar Kaap de Goede Hoop gebracht en wordt daar sindsdien gekweekt. Dit is waar de bijnaam Kaapse kruisbes vandaan komt. In Zuid-Afrika wordt het ook zwaar commercieel verbouwd en verwerkt tot jam of blik. Vanwege zijn populariteit is het daar bijna een hoofdvoedsel. Pas aan het einde van de 18e eeuw bereikte de plant Europa. Eeuw. De naam "Physalis" komt uit het Grieks en betekent "bubbel", wat te danken is aan de papieren bedekking van de bessen.

Physalis planten bereiken een hoogte van wel twee meter, maar er zijn ook bossige rassen van slechts zo'n 50 tot 80 cm. Op onze breedtegraden bloeit de physalis typisch vanaf juni en levert hij zijn smakelijke bessen vanaf eind augustus tot de eerste nachtvorst. Kaapse kruisbessen hebben hartvormige, pluizige harige bladeren en klokvormige bloemen, die tijdens de vruchtvorming vormt een "bubbel" over de bes en zo in de bekende "Chinese lantaarn" transformeren.
De vrucht van de physalis is ongeveer zo groot als een kers, opvallend geeloranje van kleur en heeft talloze kleine pitten. Door hun vorm ontstonden de bijnamen "blaaskers" of "Andenkirsche". Het smaakt zoetzuur en extreem fruitig als een mix van ananas (Ananas comosus), Kiwi (Actinidia arguta), Passievrucht (Passiflora edulis) en kruisbes (Ribes uva-crispa).

De Physalis wordt typisch gekweekt als eenjarige plant op onze breedtegraden. Het is echter eigenlijk meerjarig, wat betekent dat je de Winterslaap physalis kan.

Zijn physalis giftig?

De bittergroene plantendelen van alle Physalis-soorten zijn licht giftig en kunnen leiden tot maagkrampen, braken en andere vergiftigingsverschijnselen. Hoewel de rijpe vruchten van de Physalis eetbaar zijn - hoewel ze ook voorkomen bij sommige soorten zoals de Physalis alkekengi smaak nauwelijks eetbaar - maar voorzichtigheid is geboden. Onrijpe physalis-vruchten zijn giftig omdat ze de alkaloïde solanine bevatten, die krampen veroorzaakt. Deze mogen daarom niet worden geconsumeerd, omdat ze kunnen leiden tot de bovengenoemde symptomen van intoxicatie. Maar ook hier zijn uitzonderingen: De tomatillos (Physalis ixocarpa) sommige soorten zijn ook eetbaar als ze niet rijp zijn.

Opmerking: De groene plantendelen van de physalis zijn ook giftig voor huisdieren zoals katten en honden als ze erop eten. Gelukkig tonen ze zelden interesse in de planten.

Physalis-soorten en -variëteiten

Het geslacht oorspronkelijk uit Zuid-Amerika Physalis heeft een aantal soorten, waarvan de meeste geen menselijke vrucht dragen. In de volgende paragraaf willen we u kennis laten maken met de meest populaire soorten en soorten.

Chinese lantaarnbloem (Physalis alkekengi)

Deze plant is bijna een boodschapper voor de herfst, de karakteristieke lantaarns lichten dan op in diep oranje tot rood en lijken op een Chinese lantaarn. De lantaarnbloem is niet winterhard, maar verschijnt dankzij jaarlijks zelfzaaien op geschikte locaties ieder jaar weer. De groene delen van de planten van deze physalis zijn licht giftig. De bessen daarentegen zijn eetbaar als ze volledig rijp zijn, maar smaken licht bitter en zuurzoet.

Kaapse kruisbes (Physalis peruviana)

De bekendste en tegelijk bijzonder smakelijke ondersoort van dit geslacht is de Kaapse kruisbes. Het is vooral populair als eetbare decoratie en als vitaminerijke vrucht met een lichtzure geur, die ook goed gedijt in onze tuinen.

Het beste Physalis peruviana-Soort:

• ‘Heitmann’: Deze variëteit, gekweekt voor vroege rijpheid, bereikt een hoogte tot 150 cm. Het vormt iets kleinere, maar grote massa's zoet-fruitige bessen verpakt in lantaarns.
• 'Inca pruim': De tot 150 cm hoge planten vormen vele kersengrote, dieporanje bessen. De smaak is extreem fruitig en zoet met een uitgesproken zuurgraad.
• 'Dame Madonna': Sappig-zoete variëteit met opvallende langwerpige schil en vrij grote oranjegele bessen. Deze soort wordt ongeveer 150 cm hoog.
• 'Kleine Lantaarns': Ideaal voor het kweken van physalis in potten, hanging baskets of op het balkon. De sterk vertakte en overhangende planten zorgen voor een rijke opbrengst aan kersengrote, oranjekleurige vruchten.
• 'Preciosa' is een Physalis-soort van slechts ongeveer 80 cm hoog. Het vormt veel kleine goudgele vruchten en rijpt al half augustus.
• ‘Schönbrunn Goud’: De vruchten van deze variëteit zijn bijzonder groot, donkergeel van kleur en smaken zeer aromatisch met een fijne zoetzure toon. De plant kan tot 2 m hoog worden.

Ananas kers (Physalis pruinosa)

Zoals de naam al doet vermoeden, doet de zoete smaak denken aan de Ananas kers die van een rijpe ananas. De planten worden bossig en klein, rijpen veel eerder dan de Kaapse kruisbes en produceren een ongelooflijk aantal kleine gele bessen. Zodra de vruchten rijp zijn, vallen ze vanzelf uit de struik en kunnen dan gemakkelijk worden opgepakt. Hier komt de bijnaam Erdkirsche vandaan.

De beste ananaskersen:

• ‘Geltoren selectie’ werd gefokt voor extra grote vruchten. Het aroma van deze ongeveer 50 cm hoge ananaskers blijkt extreem zoet en ananasachtig te zijn.
• 'Goudje' komt uit de VS en maakt grote sinaasappelbessen met een smaak die doet denken aan ananas en aardbei.
• 'Izumi' bereikt een hoogte van slechts 40 cm en vindt zo ruimte op elk balkon. De circa 1 cm grote, lichtgele bessen smaken opvallend zoet en fruitig en rijpen al in juli.

Tomaat (Physalis ixocarpa)

Tomatillo's, ook wel blauwe physalis genoemd, zijn vooral bekend in Midden- en Zuid-Amerika. De vruchten zijn groot, paars en lichtgeel tot groenachtig en hebben een appelachtige, fruitige en kruidige, maar niet bijzonder zoete smaak. Ze zijn vaak te gaar in salsa en jam. Ook de tomatillovruchten, die tot 5 cm groot kunnen worden, gedijen goed in dit land. Sommige soorten kunnen al onrijp worden geconsumeerd - de smaak van groene appels is bijzonder onderscheidend. Minimaal twee planten zorgen voor een goede bestuiving van de bloemen, waar ook hommels graag komen. De knapperige, licht plakkerige bessen rijpen vanaf september zodra de lantaarn splijt en kunnen enkele weken worden bewaard.

De beste tomatenrassen:

• 'Amarylla' vormt lichtgele, stevige en sappige vruchten die al in augustus rijpen. Deze Europese variant is bijzonder geschikt voor jam en salsa.
• 'Mexicaanse schil' betovert met lichtgele tot dieppaarse vruchten, afhankelijk van het zonlicht. Het kan ook onrijp als tussendoortje worden geconsumeerd. Hun smaak doet sterk denken aan een appel.
• ‘Paarse Coban’ komt uit Guatemala en wordt daar op grote schaal verbouwd. De paars-bruingroene vruchten smaken bijzonder pittig en zoet.

Aardbei tomaat (Physalis philadelphica)

Dit ras komt uit Mexico en wordt daar als groente verbouwd, net als in het zuiden van de Verenigde Staten. Daar is het ook een integraal onderdeel van traditionele gerechten, terwijl dit type in Europa nauwelijks wordt overwogen. ‘Purple de Milpa’ is een van de bekendste soorten en vormt dieppaars, bijna zwart fruit met een aromatische, licht kruidige smaak. Naar verluidt is het een van de beste aardbeien physalis-soorten met een statuurhoogte van ongeveer 150 cm.

Heb jij een van de heerlijke soorten en soorten kunnen kiezen? Nu is het tijd om te groeien en de warmteminnende Physalis te laten groeien. Een gedetailleerde gids voor de Groeiende physalis kom in dit artikel.

Vermeerderen physalis

De physalis kan vanaf februari in een lichte kamer worden gekweekt met zaden of direct worden vermeerderd met stekken. Het zaaien vindt plaats van half februari tot half maart op de lichte, warme vensterbank. Vul de zaaipotten met een voedselarme grond - zoals de onze Plantura biologische kruiden- en zaadcompost - en doe de individuele zaden erin. De zaaidiepte is ongeveer 0,5 cm. Nu moeten de zaden altijd vochtig en warm worden gehouden bij 20 tot 25 ° C. Kieming duurt ongeveer 10 tot 20 dagen. Zodra na de twee zaadlobben het eerste echte blad is gevormd, uitprikken en in afzonderlijke potten doen. De Physalis planten groeien nu tot half mei in huis op een lichte en warme plaats voordat ze uitgeplant kunnen worden.

Bij het overwinteren van Physalis is het zinvol om de spreidende plant tegelijkertijd te gebruiken voor vermeerdering via stekken. Om dit te doen, snijdt u na de oogst van oktober tot begin november ongeveer 10 cm lange kopstekken af ​​met ongeveer vijf tot zeven bladeren. Alle bladeren behalve de punt van de scheut worden verwijderd zodat de stek niet teveel water over de bladeren verdampt.
De stekken worden nu geplaatst in potten met voedselarme grond - zoals onze Plantura Biologische kruiden & zaaigrond - gezet, goed vochtig gehouden en geworteld bij circa 15 tot 20°C kamertemperatuur. De bewortelde stekken worden na ongeveer drie tot vier weken verplaatst naar een koelere maar lichte ruimte, waar ze overwinteren bij een temperatuur van 10 tot 15°C. Voordat je de Physalis buiten plant, moet je wachten op de laatste nachtvorst medio mei.

Heb je de Physalis vanaf half mei in potten of perken geplant, dan begint de zomer al snel en zijn de eerste onderhoudsmaatregelen aan de beurt. Alles over de juiste Verzorging van physalis lees je in ons speciale artikel.

Oogst, bewaar en gebruik physalis

Nadat de lantaarns van groen naar lichtbruin gekleurd zijn, is het dan eindelijk zover: de physalis kan geoogst worden. Je moet er echter voor zorgen dat de lantaarn helemaal droog is. De Physalis rijpt relatief snel, de oogst kan zo'n zeven tot tien weken na de bloei plaatsvinden. De oogsttijd van de physalis begint in juli en augustus en bij aanraking vallen de rijpe lantaarns bijna in de hand. Sommige soorten, zoals de ananaskers, laten rijpe vruchten gewoon samen met de lantaarn op de grond vallen, waar ze vervolgens kunnen worden opgepakt en genoten.

Tip: Alleen bijna volledig rijpe Kaapse kruisbessen kunnen in huis tot volledige rijpheid worden gebracht, samen met de vruchten zoals bananen en appels die het rijpingsgas ethyleen produceren. Helaas bereiken groene of slechts halfrijpe vruchten het punt van consumptie niet meer.

Opslag van physalis

De rijpe vruchten kunnen met hun lantaarns in de koelkast ongeveer een tot twee weken koel en droog worden bewaard. Zonder schelp krimpt of vormt het heerlijke lantaarnfruit snel. Tomatillo's daarentegen zijn robuuster en kunnen zonder problemen vier tot zes weken droog en bij kamertemperatuur worden bewaard. De bessen mogen echter niet worden ingevroren, omdat ze zullen barsten en papperig worden als ze worden ontdooid. Voorzichtig gedroogde physalis is enkele maanden houdbaar.

Gebruik en ingrediënten van Physalis

Physalis kan vers gegeten worden, maar kan ook verwerkt worden tot jam, gelei of fruitige salsa. Ze zijn bijzonder geschikt voor rauwe consumptie en als decoratie, maar zijn ook populair als compotes of jam. Als je de bessen in vloeibare chocolade doopt, kun je ze knabbelen als pralines.
De ingrediënten van de Physalis bieden een voedingsrijke mix van vitamines en mineralen. Het is bijvoorbeeld een uitstekende bron van vitamine C, B3 en B12, evenals provitamine A en levert ook calcium, ijzer, mangaan en fosfor. Daarnaast is de gezonde Physalis rijk aan polyfenolen en carotenoïden, waardoor het een bijzonder gezond tussendoortje is.

De nachtschadefamilie omvat de klassiekers tomaten, paprika's en dergelijke, maar ook opwindend en exotisch fruit zoals deze Tamarillo. We laten je kennismaken met de boomtomaat en geven je tips over verzorging en oogst.