Klinkt exotisch en dat is het ook. Maar ook in Europa wordt de tonkaboon steeds populairder. Wij van Plantura doen onderzoek.
Tonka- de naam klinkt als tropische bossen, kleurrijke bloemen en het verwarde gekwetter van vogels en je kunt niet fout gaan met deze associatie. Omdat de tonkaboom (Dipteryx odorata) is een imposante boom die inheems is in de tropische gebieden van het Amerikaanse continent. In feite wordt het al eeuwenlang gekweekt in het noorden van Zuid-Amerika, de regenwouden van de Amazone, het Caribisch gebied en Guyana. De bomen bereiken een trotse hoogte van wel 30 meter en hebben een brede kruin als kroon. De tonkaboon slingert langs hen heen. Strikt genomen is dit helemaal geen boon, maar het zaad in de vrucht van de tonkaboom. Maar als je denkt aan een kleurrijke vrucht, dan heb je het in dit geval mis, want de kleur van de Tonkafruit varieert van grijs tot zwart en bereikt een malse grootte van ongeveer twee tot vijf Centimeter. Ook al straalt het fruit niet als goud, het is van enige waarde voor de mensen die in de gebieden wonen waar het wordt verbouwd. Tot 1940 was en was de tonkaboon een veelgebruikt betaalmiddel onder de inheemse bevolking van Venezuela Tegenwoordig wordt de tonkaboon gedragen als beschermend amulet tegen ziektes of in de portemonnee als a Geluksbrenger. Het woord "Tonka" komt uit de Caraïbische taal van het inheemse Frans Guyana en betekent de boom. In het Spaans draagt de tonkaboon de naam "cumarú", wat het ingrediënt cumarine aangeeft. Oorspronkelijk ging de belangstelling meer uit naar de tonkaboom, die vanwege zijn hout vaak werd gekapt. Dit is niet alleen extreem duurzaam, maar ook bijzonder dankzij de opvallende, donker tot oranjerood glinsterende kleur. Ondertussen neemt echter ook de vraag naar de tonkaboon toe, vooral in de horeca, maar ook in de voedings- en cosmetica-industrie. Dit is waarschijnlijk te wijten aan het feit dat het een boeiende aromatisch-zoete geur afgeeft, vergelijkbaar met een bourbon vanille.
Synoniemen: Counarouna odorata, Dipteryx odorata, Coumarou of cumarú
Teelt van de tonkaboon
De tonkaboom behoort tot de peulvruchten, meer bepaald tot de vlinderbloemigenfamilie (Fabaceae) waartoe ook de erwt behoort. Zelfs de vlindervormige, paarse of roze bloemen aan de boom lijken veel op die van een erwt en Kenmerkend hiervoor is ook de bloeitijd in het late voorjaar tot het einde van de zomer Planten familie. Na de bloei groeit de mango-achtige vrucht uit de eierstok met een leerachtige schil en smaakloos vruchtvlees. Binnenin zit een enkel, amandelvormig zaadje - de tonkaboon. Het aroma van de boon is vergelijkbaar met dat van vanille en de extracten worden zowel als smaakmaker bij het koken als voor therapeutische doeleinden gebruikt.
Zelfs vandaag de dag zijn Nigeria en Venezuela de landen met de grootste export van tonkabonen. De bomen groeien ook op nogal voedselarme grond en geven de voorkeur aan zonnige locaties, maar hebben een goed doorlatende grond nodig. Toch gedijt de tonkaboom het beste als hij op een zeer humusrijke grond wordt gekweekt.
eind 18e In de 19e eeuw vonden de eerste zaden van de tonkaboom hun weg naar Europa en werden gekweekt in kassen in Frankrijk. Op onze breedtegraden is het uiterst moeilijk om het gewenste klimaat voor de tonkaboom te creëren, zelfs in de kas, daarom zouden we het alleen aan professionals aanbevelen.
Oogsten en bewaren van de tonkaboon
Zodra de vruchten zijn gerijpt en rond mei van de tonkabomen vallen, kunnen de bonen uit de harde schil worden gehaald en worden verzameld. Idealiter bereik je een opbrengst tot 15 kg tonkabonen per boom. De tonkabonen krijgen hun felbegeerde rumaroma door ze in rum te weken voordat ze maandenlang worden gedroogd. Door het drogen ontstaat de typische bruinzwarte en gerimpelde schil van de tonkaboon. De tonkaboon moet droog en koel worden bewaard, zodat hij lang zijn heerlijke aroma behoudt. Een goed afsluitbaar blikje of een donkere pot met schroefdop is hiervoor het beste.
Ingrediënten en hun effecten
Het bekendste ingrediënt van de tonkaboon is cumarine, dat afkomstig is uit de klasse van lactonen. Het geeft ook vers hooi en Woodruff zijn typische kruidige geur. Het gemiddelde cumarinegehalte is twee tot drie procent, maar er zijn ook piekwaarden tot tien procent te behalen. Van coumarine wordt al lang vermoed dat het kankerverwekkend is en schadelijk voor de nieren en de lever. Om deze reden werd de tonkaboon een tijdje verboden in Duitsland. Dit verbod bestaat pas sinds 1991 in beperkte vorm. Enerzijds is dit te wijten aan het feit dat de kankerverwekkende werking alleen optreedt bij kunstmatig geproduceerde cumarine in zeer hoge doses anderzijds wordt de tonkaboon in Zuid-Afrika speciaal behandeld, zodat het cumarinegehalte zinkt. Het is beter om de maximale dosis van 0,1 mg cumarine per kilogram lichaamsgewicht niet te overschrijden. Vanaf een overdosis van 500 mg per kg lichaamsgewicht heeft deze stof een toxische en gewelddadige werking Hoofdpijn, braken, duizeligheid, slaapverslaving, centrale verlamming, ademhalingsfalen en in het ergste geval coma. Aangezien er in de keuken slechts zeer kleine hoeveelheden worden gebruikt (de aroma-explosie is enorm), is een coumarinevergiftiging onwaarschijnlijk.
De tonkaboon werd door de inheemse bevolking van Zuid-Amerika al beschouwd als een natuurlijke remedie voor lichaam, geest en ziel. In de huidige geneeskunde wordt cumarine gebruikt als pijnstiller en bloedverdunner. Tegelijkertijd stimuleert het de aanmaak van serotonine in het lichaam. De alternatieve geneeskunde maakt vooral gebruik van de kalmerende en ontspannende werking en schrijft cumarine voor bij slapeloosheid en maag-darmklachten. De essentiële olie van de tonkaboon heeft pijnstillende, ontspannende en verwarmende eigenschappen bij spanningen en pijnlijke spieren.
Ethanol is nodig om cumarine te produceren, omdat het slechts in beperkte mate in water oplosbaar is.
Gebruik in de keuken
Het unieke aroma van de tonkaboon wordt vaak omschreven als een combinatie van vanille, amandel, peer en zelfs vers hooi. Het is precies deze geur die al jaren wordt gebruikt in de parfumproductie. Deze unieke smaakcombinatie viert nu zijn intrede in de keukens van de wereld. Tonkabonen worden vaak gebruikt bij de bereiding van desserts om een complexe en unieke vanillesmaak te creëren. Maar je kunt ze ook koken met melk of room en gebruiken om ijs-, chocolade- of mascarpone-desserts te maken. Maar ook hartige gerechten als aardappelpuree, sauzen en soepen geeft de tonkaboon net dat tikkeltje meer.
