Salie: soorten, variëteiten, juiste teelt en oogst

Salie ken je wel uit je eigen tuin. Slechts enkelen zijn op de hoogte van de diversiteit aan soorten en variëteiten: perziksalie, honingdauwmeloensalie en andere.

Degene die tot de mint-familie behoort verstandig (Salvia) is een van de meest veelzijdige kruiden die je in je eigen tuin kunt kweken. Wetenschappelijk aangeduid als Salvia, de naam is afgeleid van salvus (gezond) of salvare (genezen). Want niet alleen in de keuken, maar ook in de traditionele geneeskunde wordt het smakelijke kruid altijd gewaardeerd. Een paar meer worden nog steeds als sierplant gekweekt, terwijl de rest voornamelijk wilde planten zijn. Veel van de commercieel geteelde salie wordt gebruikt om essentiële oliën en geuren te maken.

Bekende saliesoorten in één oogopslag

Naast de bekende specerij en tuin salie (Salvia officinalis) zijn er talloze andere Salvia-soorten. de verscheidenheid aan salie omvat ongeveer 800 tot 900 verschillende soorten. Sommige hebben ook betekenis voor de mens en worden gebruikt voor wierook of als keukenkruid. De verschillende soorten salie verschillen niet alleen in hun gebruik. Het kleurenspectrum van de bloemen varieert van blauw, wat klassiek is voor salie, tot violetpaars, via oranje en roze tot intens scharlakenrood. Hieronder worden slechts enkele geselecteerde soorten weergegeven.

• Cleveland Salie (Salvia clelandii)
• Fruitsalie (Salvia dorisiana)
• Tuinsalie (Salvia officialis)
• Honingdauwmeloensalie (Salvia elegans)
• Indiase gerookte salie (Salvia apiana)
• salie (Salvia sclarea)
• Peruaanse salie (Salvia verkleurt)
• Perziksalie (Salvia greggii)
• Zwarte bes salie (Salvia microphylla)

Er zijn ook talloze andere soorten salie. Om er nog maar een paar te noemen: fruitsalie (Salvia dorisiana), heestersalie (Salvia heerii), Spaanse salie (Salvia lavandulifolia) evenals de kruipende wijze (Salvia nevadensis). De Mexicaanse Chia (Salvia hispanica) wordt gekweekt om de chiazaden te verkrijgen die momenteel in zwang zijn. Deze soort moet niet worden verward met Spaanse salie (Salvia lavandulifolia) verward zijn.

Soorten tuinsalie

In de afgelopen eeuwen is de wilde vorm van salie gekweekt en geselecteerd. De nadruk lag op opbrengst en aroma. De extractieve variëteit salie is bijvoorbeeld de recordhouder voor het gehalte aan etherische oliën. Omdat de bloemen vaak een belemmering vormen, vooral voor commerciële kruidenteelt, is er een bloemloze salie-variëteit genaamd Non-Flower. In de afgelopen jaren zijn vooral veelkleurige variëteiten zoals Creme de la Creme, Tricolor of Rotmühle ontstaan. Hieronder presenteren we kort enkele gevestigde en goede nieuwe rassen:

• Alba: Witbloeiende saliesoort met vrij compacte groei; ook geschikt om in emmers te bewaren; intens, aangenaam aroma; licht bitter.
• bergtuin: Saliesoort met grote, brede bladeren; daarom ideaal voor het bereiden van saltimbocca of iets dergelijks; zeer goed aroma; vrij compacte groei.
• Crispa: Saliesoort met een heel bijzondere uitstraling: de bladeren zijn vrij breed, donzig en duidelijk gekruld aan de randen; zeer goede geur.
• extraheren: veredeling met een zeer hoog gehalte aan essentiële oliën; bijzonder intens van smaak en ook geschikt om te roken; Omdat je maar een paar blaadjes nodig hebt om te kruiden, is één plant in de tuin meestal voldoende.
• Nana Alba: Zoals Nana, alleen met witte bloemen; aangenaam aroma; goed geschikt voor teelt in potten.

• Nana: Zoals de naam al doet vermoeden: zeer compact ras met kleine, smalle bladeren; ideaal voor cultuur op het balkon.
• Nazareth: Zeer donzig en zilverachtig ras uit Israël; Bladeren zijn langwerpig, smal; zeer goed, intens aroma.
• niet bloem: Wie salie niet als sierplant kweekt, maar alleen om de bladeren te oogsten, kan op dit ras terugvallen. Dit vormt geen bloemen en kan alle energie steken in de vorming van scheuten en bladeren. Smaakvol en zeer goed.
• rosea: Bijzonder mooie variëteit met roze bloemen; Vrij kleine blaadjes voor een cultivar, maar met een zoetig aroma.
• Winddek: Gelijkaardige grote bladeren en goed aroma als Berggarten, maar krachtiger; eerder ongeschikt voor potcultuur; maar zeer goed aroma en ideale bladgrootte voor verwerking in de keuken (saltimbocca, enz.).

Salievariëteiten met bont blad:

• Crème de la crème: Saliesoort bont tot roomwit vooral aan de bladranden; tweekleurig: roomwit - groen.
• Aurea: Bekende saliesoort, ook wel gouden salie genoemd; goudgeel tot groengeel bont blad; goede smaak.
• purpurascens: Bladeren van de hogere en jongere scheuten zijn violet van kleur; later worden deze groengrijs; mooi uiterlijk, goede smaak, maar vergelijkbaar met de Tricolor-variëteit alleen voorwaardelijk winterhard.
• driekleur: Variëteit met een bijzonder mooi bladuiterlijk: het blad is witgroen bontbladig, met name de bladeren van de hogere scheuten verkleurend naar paars tot roze. Verlangt een zeer goed beschutte standplaats in Duitsland, omdat hij minder vorstbestendig is dan andere soorten.

Salie kweken in de tuin

Hoewel de wijze zijn weg naar ons heeft gevonden vanuit het Middellandse Zeegebied, vind je hem ook terug in onze voorbereidingen salie kweken. De plant houdt van diepe, licht stenige grond die goed waterdoorlatend is. Net als lavendel, houdt salie van kalkachtig. Gronden die te zuur zijn, moeten dienovereenkomstig worden behandeld met tuinkalk. De standplaats dient zeer zonnig, warm en beschut te zijn. Als je iets goeds voor het kruid wilt doen, zet het dan op een stenen muur of huismuur. Hij warmt overdag op en geeft 's avonds en 's nachts de warmte weer af.

Salie kan worden vermeerderd uit stekken en zaden. Zaaien van eind maart tot begin april. Ons Plantura Biologische Kruiden- & Zaadaarde is hiervoor ideaal. De eerste bloei vindt meestal plaats na 2 jaar. Jonge planten moeten vooral in het begin niet te zwaar worden geoogst, omdat ze de kracht nodig hebben om te groeien. Met stekken worden nog betere resultaten behaald. Hiertoe worden de jongere, nog niet verhoute scheuten van de moederplant gescheiden en onder gespannen lucht (minikas, PET-fles, etc.) beworteld.

Salie moet van tijd tot tijd worden bemest. Gebruik echter niet te vaak kunstmest, dit kan zowel de smaak als de winterhardheid negatief beïnvloeden. Vooral oudere salieplanten hebben de neiging om van onderaf te verhouten. Een vormsnoei moet daarom worden uitgevoerd na de bloei of in het vroege voorjaar. De plant wordt met ongeveer 40-50 procent ingekort. De meeste saliesoorten zijn winterhard in Duitsland. In gebieden met een ruw klimaat of op blootgestelde locaties, moet u de plant beschermen tegen de vorst met wat kreupelhout of vlies. Er kan ook wat aarde rond de plantschijf worden opgestapeld. Dit beschermt ook het wortelstelsel. Als u veelkleurige saliesoorten zoals Tricolor of Purpurascens wilt kweken, moet u bijzondere aandacht besteden aan een passende winterbescherming. Beide soorten zijn winterhard tot rond de -12 °C. Dit betekent dat de twee rassen alleen in klimatologisch gunstige wijnbouwgebieden kunnen worden geteeld. Salie kan echter ook in een grotere terracotta pot op het terras gekweekt worden. Je zet hem 's winters gewoon in het tuinhuisje of in een onverwarmde garage.

Oogst, bewaar en bewaar salie op de juiste manier

Saliebladeren kunnen worden geoogst van het late voorjaar tot de herfst. Als je de jonge scheuten afknijpt, bevordert dit de vertakking van de plant. Op de lange termijn krijg je kant-en-klare en bossige planten. De jonge salieblaadjes passen goed bij allerlei gerechten, waarover in de volgende paragraaf uitgebreider wordt ingegaan. De bladeren hebben de beste smaak voor de bloei. Maar ook tijdens en na de bloei is het aroma ruim voldoende voor verwerking. De saliebloemen zijn eetbaar. Ze kunnen worden gebruikt om gerechten prachtig te versieren.

salie bewaren is wat makkelijker dan met dunbladige kruiden zoals basilicum of koriander. Salie kan maximaal twee weken in de koelkast worden bewaard. U kunt hiervoor het beste de bladeren aan de steel laten zitten en het bosje kruiden in een licht vochtige theedoek wikkelen. Je kunt gedroogde salie vaak kopen in supermarkten. Hoewel de gedroogde bladeren nog steeds goed smaken, gaan de meeste smaken verloren. Zelfs als veel tuinders het niet op hun radar hebben, is salie geweldig om in te vriezen. Dit raden we vooral aan als je het kruid aan een botersaus wilt toevoegen.

ingrediënten en gebruik

De geneeskrachtige kruidenkenner weet dat de "officinalis" in de Latijnse naam van salie het gebruik ervan in de geneeskunde aangeeft. Vooral de vele essentiële oliën worden in de volksgeneeskunde gebruikt om krampen, ontstekingen en zweten te behandelen. Vooral de stoffen thujon en cineol zijn hierbij van groot belang. Als je salie in een thee zet, smaakt het bitter, maar het zijn juist deze bitterstoffen die belangrijk zijn voor de ontstekingsremmende werking. Daarnaast bevat het: basiskruid veel mineralen zoals ijzer en magnesium.

Zoals bij alle voedingsmiddelen moet men echter voorzichtig zijn en de inname beperken tot een normale dosis. Omdat thujon en kamfer in hoge doseringen giftig zijn. Salie moet ook tijdens de zwangerschap worden vermeden.

Salie is als keukenkruid vooral populair bij vlees en vis. Het past bijzonder goed bij kalfsvlees, lamsvlees, gevogelte of konijn. Salie wordt ook gebruikt in stoofschotels. Hoewel je de smaak na het lange kookproces niet meer in detail kunt waarnemen, maakt salie de algehele indruk van de jus goed af. De salie rondt de smaak ook goed af bij vette vis zoals zeebrasem, paling of murene. Het is het beste om tijdens het koken een of twee bladeren in de buik te leggen. Salie gaat echter niet alleen goed bij pure vleesgerechten, maar samen met bijvoorbeeld boter of olijfolie geeft gnocchi zijn onmiskenbare smaak. Het kruid past ook uitstekend bij pasta met champignons.

Belangrijk: Salie lost de aroma's het beste op in vet. De bladeren worden verhit in olijfolie of boter. Dit proces moet echter zo langzaam en voorzichtig mogelijk worden uitgevoerd. Te hoge temperaturen vernietigen veel van de waardevolle ingrediënten en aroma's. Het vet moet bij verhitting altijd onder het rookpunt blijven!

Naast het gebruik als thee of kruid, kunnen met name stevige saliesoorten zoals Nazareth of extracten worden gebruikt om te roken. Als je genoeg ruimte in de tuin hebt, kun je ook Indiase gerookte salie (Salvia apiana) planten.

tip: Naast salie zijn er ook een paar andere geschikt kruiden om te grillen. We hebben de beste van hen in een overzicht verzameld.

ziekten en plagen

Salie heeft de grootste problemen met de kweekomstandigheden. Wateroverlast en strenge vorst worden slecht verdragen. Ziekten en plagen komen zelden voor in uw eigen tuin. Gedeeltelijk kan hij echte meeldauw tevoorschijn komen. Komt ook wel eens voor spintmijten Aan. Beide tegenslagen kunnen echter worden overwonnen zonder veel gebruik van chemicaliën.

Ben jij ook een fervent salie fan? Deel alstublieft uw ervaringen met ons. We zijn gelukkig!