Physalis: Plant en oogst het fruit

De exotische physalis wordt steeds populairder. Hier kom je alles te weten over de physalis-soorten, de vermeerdering en het oogsten van de heerlijke vruchten. We beantwoorden ook welke Physalis eetbaar zijn.

de physalis (Physalis sp.) behoort tot de nachtschadefamilie (Solanaceae) en is nauw verwant aan de tomaat (Solanum lycopersicum) verwant, waar het ook qua verzorging en beplanting op lijkt. Er zijn verschillende soorten in dit geslacht, waarvan sommige eetbaar zijn en sommige alleen als sierplant worden gebruikt. Onze inheemse vertegenwoordiger van het geslacht Physalis is de lantaarnbloem (Physalis alkekengi), waarvan de vruchten pas geschikt zijn voor consumptie als ze volledig rijp zijn. In het volgende artikel leer je alles over de geschiedenis en oorsprong van de physalis, aanplant en vermeerdering en natuurlijk de juiste verzorging van de Andesbes.

Physalis: oorsprong en eigenschappen

De oorsprong van de physalis ligt in Zuid-Amerika, meer bepaald in de noordelijke Andesregio's van Peru en Bolivia. Daar is het een meerjarige, wilde en struikachtige bessenplant waarvan de vruchten ook op lokale markten worden verkocht. Het werd door zeevaarders wijd verspreid in andere tropische, subtropische en zelfs gematigde streken. Vóór 1807 brachten de Portugezen Physalis naar Kaap de Goede Hoop in Zuid-Afrika, waar het sindsdien wordt verbouwd. Vandaar de bijnaam Kaapse kruisbes. Het wordt ook op grote schaal commercieel geteeld in Zuid-Afrika en verwerkt tot jam of ingeblikt. Vanwege zijn populariteit wordt het daar bijna als een hoofdvoedsel beschouwd. Pas aan het einde van de 18e eeuw bereikte de plant Europa. eeuw. De term "physalis" komt uit het Grieks en betekent "bubbel", wat terug te voeren is op de papieren schil van de bessen.

Physalis-planten bereiken een hoogte van maximaal twee meter, maar er zijn ook bossige soorten van slechts ongeveer 50 tot 80 cm. Op onze breedtegraden bloeit de physalis typisch vanaf juni en levert zijn smakelijke bessen vanaf eind augustus tot de eerste nachtvorst. Kaapse kruisbessen hebben hartvormige, pluizige, harige bladeren en klokvormige bloemen, die tijdens vormen een "bubbel" over de bes tijdens de vruchtvorming en transformeren zo in de bekende "Chinese lantaarn" transformeren.
De vrucht van de Physalis is ongeveer zo groot als een kers, is opvallend geeloranje van kleur en heeft talloze kleine pitjes. Door hun vorm ontstonden de bijnamen blaaskers of Andeskers. Het smaakt zoetzuur en extreem fruitig als een mix van ananas (Ananas comosus), kiwi (Actinidia arguta), passievrucht (Passiflora edulis) en kruisbes (Ribes uva crispa).

Op onze breedtegraden wordt physalis meestal als eenjarige plant gekweekt. Het is echter eigenlijk meerjarig, wat betekent dat je het binnenshuis in een emmer kunt kweken Physalis overwinteren kan.

Zijn physalis giftig?

De bittergroene plantendelen van alle Physalis-soorten zijn licht giftig en kunnen leiden tot buikkrampen, braken en andere vergiftigingsverschijnselen. Hoewel de rijpe vruchten van de physalis eetbaar zijn - zij het bij sommige soorten zoals de Physalis alkekengi nauwelijks eetbaar - maar voorzichtigheid is geboden. Onrijpe physalis-vruchten zijn giftig omdat ze de alkaloïde solanine bevatten, die stuiptrekkingen veroorzaakt. Deze mogen daarom niet worden geconsumeerd omdat ze kunnen leiden tot de bovengenoemde vergiftigingsverschijnselen. Maar ook hier zijn uitzonderingen: bij de tomatillo's (Physalis ixocarpa) sommige soorten zijn eetbaar, zelfs als ze onrijp zijn.

Merk op: De groene plantendelen van de physalis zijn ook giftig voor huisdieren zoals katten en honden als ze ze opeten. Gelukkig tonen ze zelden interesse in de planten.

Physalis-soorten en cultivars

Het geslacht oorspronkelijk uit Zuid-Amerika Physalis heeft een aantal soorten, waarvan de meeste geen voor mensen eetbare vruchten dragen. In de volgende paragraaf willen we u kennis laten maken met de meest bekende soorten en soorten.

lantaarn bloem (Physalis alkekengi)

Deze plant is bijna een voorbode van de herfst, wanneer de karakteristieke lantaarns diep oranje tot rood gloeien en lijken op een Chinese lantaarn. De lantaarnbloem is niet winterhard, maar komt jaarlijks terug door jaarlijks zelf te zaaien op geschikte locaties. De groene plantendelen van deze physalis zijn licht giftig. De bessen daarentegen zijn eetbaar als ze volledig rijp zijn, maar smaken licht bitter en zuurzoet.

Kaapse kruisbes (Physalis peruviana)

De meest bekende en tegelijkertijd bijzonder smakelijke ondersoort van dit geslacht is de Kaapse kruisbes. Het is vooral populair als eetbare decoratie en als vitaminerijke vrucht met een lichtzure geur, die ook goed gedijt in onze tuinen.

Het beste Physalis peruviana-Soort:

• 'Heitman': Deze variëteit, gekweekt voor vroege volwassenheid, bereikt een hoogte tot 150 cm. Het vormt iets kleinere, maar grote massa's zoet-fruitige bessen verpakt in lantaarns.
• 'Inka': De planten, die tot 150 cm hoog worden, vormen vele kersengrote, diep oranje bessen. De smaak is extreem fruitig en zoet met een duidelijke zuurgraad.
• 'Dame Madonna': Sappig-zoete variëteit met opvallend langwerpige schil en vrij grote oranjegele bessen. Deze variëteit wordt ongeveer 150 cm hoog.
• 'Kleine Lantaarns': Ideaal voor het kweken van Physalis in potten, in hanging baskets of op het balkon. De zwaar vertakte en overhangende planten zorgen voor een overvloedige opbrengst van oranje vruchten ter grootte van een kers.
• 'Preciosa' is een Physalis-soort die slechts zo'n 80 cm hoog wordt. Het vormt veel kleine goudgele vruchten en rijpt vanaf half augustus.
• ‘Schönbrunn Goud’: De vruchten van deze variëteit zijn bijzonder groot, donkergeel van kleur en smaken zeer aromatisch met een fijne zoetzure toon. De plant kan tot 2 m hoog worden.

ananas kers (Physalis pruinosa)

Zoals de naam al doet vermoeden, roept de zoete smaak de ananas kers tot die van een rijpe ananas. De planten worden bossig en klein, rijpen veel eerder dan de Kaapse kruisbes en vormen een ongelooflijk aantal kleine gele bessen. Zodra de vruchten rijp zijn, vallen ze vanzelf van de struik en kunnen ze gemakkelijk worden opgepakt. Vandaar de bijnaam aardkers.

De beste ananaskersensoorten:

• ‘Geltoren Selectie’ werd gefokt voor extra groot fruit. Het aroma van deze ongeveer 50 cm hoge ananaskers blijkt extreem zoet en ananasachtig te zijn.
• 'Goudje' komt uit de VS en vormt grote oranjekleurige bessen met een smaak die doet denken aan ananas en aardbeien.
• 'izumi' bereikt slechts een hoogte van 40 cm en vindt zo ruimte op elk balkon. De lichtgele bessen, die ongeveer 1 cm groot zijn, smaken opvallend zoet en fruitig en rijpen al in juli.

tomaat (Physalis ixocarpa)

Tomatillo's, ook wel blauwe physalis genoemd, zijn vooral bekend in Midden- en Zuid-Amerika. De vruchten zijn groot, paars en lichtgeel tot groenachtig van kleur en hebben een appelachtige smaak, fruitig en kruidig, maar niet bijzonder zoet. Ze worden vaak gekookt in salsa en jam. Ook de tomatillovruchten, die tot 5 cm groot kunnen worden, gedijen hier in Duitsland goed. Sommige soorten kunnen onrijp worden gegeten - de smaak van groene appels is bijzonder onderscheidend. Minimaal twee planten zorgen voor een goede bestuiving van de bloemen, waar ook hommels graag komen. De knapperige, licht plakkerige bessen rijpen vanaf september zodra de lantaarn openscheurt en zijn enkele weken houdbaar.

De beste tomatenrassen:

• 'amarylla' vormt lichtgele, stevige en sappige vruchten die al in augustus rijpen. Deze Europese variant is bijzonder geschikt voor jam en salsa.
• 'Mexicaanse Husk' betovert met lichtgele tot diep violette vruchten, afhankelijk van het zonlicht. Het kan ook onrijp als tussendoortje worden gegeten. De smaak doet sterk denken aan een appel.
• 'Paarse Coban' komt uit Guatemala en wordt daar op grote schaal verbouwd. De violet-bruingroene vruchten smaken bijzonder pittig en zoet.

aardbei tomaat (Physalis philadelphica)

Deze soort komt oorspronkelijk uit Mexico en wordt daar als groente gekweekt, maar ook in het zuiden van de Verenigde Staten. Daar is het ook een integraal onderdeel van traditionele gerechten, terwijl deze soort in Europa nauwelijks wordt opgemerkt. 'Purple de Milpa' is een van de bekendste soorten en vormt dieppaars, bijna zwart fruit met een aromatische, licht hete smaak. Er wordt gezegd dat het een van de beste physalis-variëteiten van aardbeien is, met een hoogte van ongeveer 150 cm.

Kunt u een van de heerlijke soorten en soorten kiezen? Nu is het tijd om de warmteminnende physalis te kweken en te kweken. Een gedetailleerde gids voor Groeiende physalis je krijgt in dit artikel.

propageren physalis

De physalis kan vanaf februari in een lichte kamer worden gekweekt door zaden of direct worden vermeerderd door stekken. Zaaien van half februari tot half maart op een lichte, warme vensterbank. Vul zaadtrays met een voedselarme grond - zoals de onze Plantura Biologische Kruiden- & Zaadaarde – en plaats de individuele zaden erin. De zaaidiepte is ongeveer 0,5 cm. Nu moeten de zaden altijd vochtig en warm gehouden worden bij 20 tot 25 °C. Kieming vindt plaats na ongeveer 10 tot 20 dagen. Zodra na de twee zaadlobben het eerste echte blad is gevormd, kan het worden uitgeprikt en in afzonderlijke potten worden gedaan. De Physalis planten groeien nu tot half mei binnen op een lichte en warme plek voordat ze buiten geplant kunnen worden.

Bij het overwinteren van Physalis is het zinvol om de uitgestrekte plant tegelijkertijd te gebruiken voor vermeerdering via stekken. Om dit te doen, snijdt u na de oogst van oktober tot begin november ongeveer 10 cm lange kopstekken met ongeveer vijf tot zeven bladeren af. Alle bladeren behalve de punt van de scheut worden verwijderd zodat de stek niet teveel water door de bladeren verdampt.
De stekken worden nu geplaatst in potten met voedselarme grond - zoals onze Plantura Biologische kruiden & zadengrond – uitgehard, goed vochtig gehouden en beworteld bij een kamertemperatuur van circa 15 tot 20 °C. Na ongeveer drie tot vier weken worden de bewortelde stekken verplaatst naar een koelere maar lichte kamer, waar ze overwinteren bij een temperatuur van 10 tot 15 °C. Voordat je de physalis buiten plant, moet je wachten op de laatste nachtvorst medio mei.

Als je de physalis vanaf half mei in een pot of perk hebt geplant, begint de zomer snel en zijn de eerste verzorgingsmaatregelen aan de beurt. Alles over de juiste Verzorging van physalis Ontdek het in ons speciale artikel.

Oogsten, bewaren en gebruiken van physalis

Nadat de lantaarns van groen naar lichtbruin zijn gekleurd, is het dan eindelijk zover: de Physalis kan geoogst worden. Je moet er echter voor zorgen dat de lantaarn helemaal droog is. Physalis rijpt relatief snel en de oogst kan zo'n zeven tot tien weken na de bloei plaatsvinden. De oogsttijd van physalis begint in juli en augustus en de rijpe lantaarns vallen bijna in je hand als je ze aanraakt. Sommige soorten, zoals de ananaskers, laten het rijpe fruit gewoon samen met de lantaarn op de grond vallen, waar je het kunt oppakken en er vervolgens van kunt genieten.

Tip: Alleen bijna volledig rijpe Kaapse kruisbessen kunnen binnenshuis volledig worden gerijpt, samen met fruit zoals bananen en appels die het rijpingsgas ethyleen produceren. Helaas zijn groene of slechts halfrijpe vruchten niet meer rijp voor consumptie.

Opslag van physalis

De rijpe vruchten kunnen samen met hun lantaarns op een koele en droge plaats in de koelkast ongeveer één tot twee weken worden bewaard. Zonder de schil verschrompelt of vormt het heerlijke lantaarnfruit snel. Tomatillo's daarentegen zijn robuuster en kunnen zonder problemen vier tot zes weken droog en bij kamertemperatuur worden bewaard. Je moet de bessen echter niet invriezen, omdat ze bij het ontdooien openbarsten en papperig worden. Voorzichtig gedroogde physalis kan enkele maanden worden bewaard.

Gebruik en ingrediënten van Physalis

Physalis kan rijp vers gegeten worden, maar kan ook verwerkt worden tot jam, gelei of fruitige salsa. Ze zijn bijzonder goed om rauw te eten en als decoratie, maar ze zijn ook populair als compotes of jam. Als je de bessen in vloeibare chocolade doopt, kun je ze knabbelen als pralines.
De ingrediënten van Physalis zorgen voor een voedingsrijke mix van vitamines en mineralen. Het is bijvoorbeeld een uitstekende bron van vitamine C, B3 en B12, evenals provitamine A en levert ook calcium, ijzer, mangaan en fosfor. Daarnaast is de gezonde physalis rijk aan polyfenolen en carotenoïden, waardoor het een bijzonder gezond tussendoortje is.

Naast de klassieke tomaten, paprika's en co. bevat de nachtschadefamilie ook spannende en exotische vruchten zoals de Tamarillo. We laten je kennismaken met de boomtomaat en geven tips over verzorging en oogsten.