Vrouwenmantel: locatie, variëteiten en verzorging

Vrouwenmantel heeft niet alleen als gezelschapsplant voor rozen veel te bieden. Daarnaast kent het geneeskrachtige kruid, dat al lang bekend is, vele toepassingen in de tuin en keuken.

Het is een bijzonder fenomeen om 's ochtends door je tuin te lopen en de dauwdruppels te zien vormen op de bladeren van de vrouwenmantel (Alchemilla) hebben verzameld. In dit artikel leer je alles wat er te weten valt over het kweken van dit eeuwenoude geneeskrachtige kruid, hieronder: andere dingen over belangrijke soorten damesmantels, locatievereisten of hoe u de damesmantel op de juiste manier cultiveert snijdt terug.

Vrouwenmantel: bloem, herkomst en eigenschappen

Vrouwenmantel is een meerjarige kruidachtige plant die afhankelijk van de soort 5 tot 50 centimeter hoog kan worden. Hun bladeren zijn rond, gelobd en aan de onderkant behaard. De vrouwenmantel dankt zijn Duitse naam aan de bladeren, omdat ze lijken op de mantel van de Maagd Maria, die vaak gevouwen wordt afgebeeld. Daarnaast wordt de vrouwenmantel vaak gebruikt in de gynaecologie.

Het geslacht van de vrouwenmantel is inheems in Europa, maar ook in Azië en de Balkan. In het noorden strekt het bereik zich zelfs uit tot Rusland. In de natuur komt hij vooral voor op zonnige, vochtige weilanden en op hellingen. Vrouwenmantel behoort tot de rozenfamilie (Rosaceae) en wordt vanwege de bodembedekker als sierplant gebruikt Eigenschappen, het sierblad en de geelgroene bloemen zijn voor een groot aantal een populaire combinatiepartner van vaste planten. Handig is dat de vrouwenmantel een van de zeer slakresistente planten is.

De bloeiperiode van de vrouwenmantel loopt van mei tot augustus. Dan verschijnen er veel kleine, geelgroene bloemen, die bij elkaar staan ​​in dichte bloeiwijzen, zogenaamde cymes. Dit wordt in september gevolgd door zaadrijping, waarbij kleine, onopvallende nootvruchten worden gevormd, die dienen om ze te verspreiden.

Tip: De vrouwenmantel dankt zijn Latijnse naam aan een ander fenomeen, de vorming van dauwdruppels. Druïden en alchemisten verzamelden het water uit de kelken om magische remedies, goud of de steen der wijzen te synthetiseren - zo is de generieke naam ontstaan Alchemilla. Het water op het blad is echter vaak helemaal geen dauw, maar wordt door de planten zelf aan de bladrand afgescheiden, dit wordt gutatie genoemd.

Verwarringsgevaar met vrouwenmantel: Bij vrouwenmantels is er eigenlijk alleen een risico op verwarring tussen de verschillende soorten vrouwenmantels. Dit brengt echter geen risico's met zich mee, aangezien alle soorten vrouwenmantels die in ons land voorkomen niet giftig zijn. Zelden kan hij de zogenaamde Ackerfrauenmantel (Aphanes), een eenjarig kruid dat vaak wordt aangetroffen in velden met wintergewassen. In dit geval zijn de bladeren echter meer ingesneden en vormen ze geen kelk.

De mooiste soorten damesmantels

Er is een groot aantal verschillende soorten damesmantels met een grote verscheidenheid aan eigenschappen en eisen, zodat voor bijna elke locatie en wens een geschikte vertegenwoordiger te vinden is. Enkele van de meest populaire soorten worden hier kort weergegeven.

Gewone Vrouwenmantel (Alchemilla vulgaris): De gewone vrouwenmantel wordt ook wel eens genoemd Alchemilla xanthochlora aangewezen, geeft de voorkeur aan vochtige, zonnige tot halfschaduwrijke plaatsen en wordt tot 50 cm hoog. Het is de soort die het meest wordt gebruikt in de medicinale geneeskunde.

Zachte Damesmantel (Alchemillamollis): De habitatvereisten zijn vergelijkbaar met die van de gewone vrouwenmantel. De zachte vrouwenmantel geeft de voorkeur aan leemzandige, eerder zure grond. Met zijn mooie, grote en fluweelachtige bladeren is het een populaire en gevestigde sierplant in veel tuinen.

Zilveren damesmantel (Alchemilla hopeana): Het wordt gekenmerkt door zijn glinsterende zilveren blad en bloeit vaak tot oktober. De zilveren damesmantel is slechts ongeveer 15 cm hoog en voelt zich thuis in steenachtige rotstuinen, dus in doorlatende, humus- en voedselarme grond.

Petite damesmantel (Alchemilla epipsila): Het is delicater en compacter dan de zachte damesmantel die anders vaak wordt gebruikt. In vergelijking hiermee heeft de sierlijke damesmantel enkele voordelen: bijvoorbeeld dat het zaait veel minder zwaar en ligt bij regenachtig weer niet op de grond, maar is stabiel stoffelijk overschot. Dit maakt de sierlijke damesmantel bijzonder geschikt voor beplanting in smalle perken of potten.

Vrouwenmantel (Alchemilla erythropoden): Het is kleiner en groeit langzamer dan zijn grotere verwanten. Daarnaast zaait de Kleine Vrouwemantel niet zo veel en is hij toleranter voor schaduw en droogte. Dit maakt het een zeer goed alternatief voor degenen die: Alchemilla vulgaris en Alchemilla mollis zijn te groot en krachtig.

Dwerg Vrouwenmantel (Alchemilla faeroensis ssp. Pumila): Zoals de naam al doet vermoeden, is ze erg klein met een groeihoogte van slechts 2-5 cm en zal ze vooral vrienden van miniatuurplanten en potkwekers bevallen. De mantel van de dwergvrouwen voelt zich ook het prettigst op zonnige, steenachtige locaties.

Teelt van vrouwenmantel: standplaats, plantafstand en Co.

Afhankelijk van de soort variëren de eisen die aan de vrouwenmantel op de site worden gesteld. In termen van bodem variëren ze van vochtig en voedselrijk tot rotsachtig, goed gedraineerd en nogal voedselarm. Wat alle soorten echter gemeen hebben, is de behoefte aan zonlicht. Vrouwenmantel kan ook in kuipjes gekweekt worden, maar dat moet je zeker doen bij de grote soorten pas op want ze groeien snel en de plant zal na verloop van tijd een kruipende onderstam ontwikkelen vormen. Daarom zijn brede potten en plantenbakken meer geschikt.

Vrouwenmantel kan worden geplant van de lente tot de herfst, waarbij de lente de meest geschikte tijd is, omdat het dan meestal niet te droog is. Daarnaast is er voor de volgende winter voldoende tijd voor een goede hergroei. De plantafstand is afhankelijk van de soort en varieert van 25 cm voor de dwergvrouwenmantel tot 40 cm voor de zachte en gewone vrouwenmantel. Vrouwenmantel komt goed tot zijn recht als ze in groepen wordt geplant.

Vrouwenmantelsoorten met een hoge voedingsbehoefte, zoals de zachte vrouwenmantel, dienen geplant te worden in voorbemeste substraten. Bijvoorbeeld onze Plantura biologische universele aarde worden gebruikt, die rijk is aan voedingsstoffen maar zonder turf om het milieu te beschermen. Het zorgt voor een evenwichtige en langdurige toevoer van voedingsstoffen. Voor soorten die meer doorlatende, voedselarme grond nodig hebben, moet de grond zo nodig worden gemengd met zand.

Vrouwenmantelverzorging: knippen, bemesten en water geven

Vrouwenmantel is erg zuinig als het gaat om verzorging. Omdat het een van de planten is die meer voedingsstoffen nodig heeft, is hij blij met een beetje mest van tijd tot tijd. Onze is hiervoor geschikt Organische universele meststof, maar ook goed verteerde mest of compost kan worden gebruikt. Bemesten kan het beste in het voorjaar, omdat de plant dan weer uitloopt en de voedingsstoffen uit de mest direct kan gebruiken.
Bij langere droogteperiodes moet de vrouwenmantel regelmatig worden bewaterd.

Vrouwenmantel zaait graag uit zichzelf en verspreidt zich daardoor snel en uitgebreid in de tuin. Als je dit wilt voorkomen, is het zinvol om de vrouwenmantel direct na de bloei af te knippen, dus voordat de vruchten rijp zijn en de zaden worden verdeeld. Bovendien bevordert dit het ontluiken in het volgende jaar. Wees niet bang om het terug te snoeien tot net boven het maaiveld, de bladeren zouden dat sowieso doen verwelken, aangezien de vrouwenmantel niet wintergroen is en in het voorjaar weer uit de onderstam zal ontspruiten.

vrouwenmantel vergroten

Vrouwenmantel kan zowel door zaad als door deling worden vermeerderd, hoewel het meestal gemakkelijker is om vrouwenmantel door deling te verspreiden. Als je de planten wilt verdelen, kun je het beste een tijd in de herfst of lente kiezen.

Vrouwenmantel propageert door deling

• Knip eerst het te verplanten stuk uit met de schop rondom. Omdat de vrouwenmantel zich via de wortels uitbreidt, moeten sommige ervan worden doorboord.
• Als het gedeelte vrij is, kunt u het met een schop uit de grond wrikken. Trek het niet aan de bladeren naar buiten, omdat ze gemakkelijk scheuren.
• Nu kan het vaste plantstuk worden verdeeld in vuistgrote kluiten, bijvoorbeeld met een spade of een oud mes.
• De vaste planten kunnen vervolgens op de gewenste locatie worden geplant. Het is belangrijk om de planten de komende tijd goed water te geven totdat ze stevig verankerd zijn en een krachtig wortelstelsel hebben ontwikkeld.

Vrouwenmantel vermeerderen door zaden

• Vrouwenmantel is een lichte en vorstkiem. Dit laatste betekent dat de zaden al in oktober tot januari moeten worden gezaaid om te worden gestimuleerd om te ontkiemen door de koude temperaturen.
• Om dit te doen, strooi de zaden van de vrouwenmantel in een ondiepe schaal op aarde en druk ze naar beneden, maar bedek ze slechts licht met aarde.
• Buiten staat de schaal op een beschutte, zonnige plek. Bij voldoende vocht zullen de zaden na blootstelling aan de winterkou ontkiemen zodra deze weer opwarmt.
• Vanaf het voorjaar kunnen de zaailingen vervolgens op de gewenste plek in de tuin worden geplant.

Winterhardheid en overwintering

De soorten vrouwenmantel die in ons land wijdverbreid zijn, zijn winterhard tot minimaal -20 °C. Het blad kan afsterven, maar in het voorjaar zal de plant weer uit de onderstam ontspruiten. In zeer koude winters kunt u het wortelgebied echter afdekken met wat kreupelhout of bladeren om het te beschermen.

Vrouwenmantel oogsten en gebruiken

Zowel de bladeren als de bloemen van de vrouwenmantel kunnen worden geoogst en gebruikt. Om een ​​wintervoorraad op te bouwen kunt u een deel van het gewas drogen. De beste tijd om de vrouwenmantel te oogsten is dan ook het late voorjaar en de vroege zomer. Met zijn licht bittere, zure smaak wordt de vrouwenmantel vooral gebruikt vanwege zijn helende eigenschappen en slechts zelden als specerij in de keuken. De jonge blaadjes van de vrouwenmantel kun je gebruiken voor soepen en salades van wilde kruiden. Alleen de jonge, verse bladeren zijn hier echt geschikt voor, omdat ze een sterker aroma hebben als ze gedroogd zijn. Vrouwenmantel kan ook gebruikt worden voor frisdranken in combinatie met vruchtensappen. Hiervoor wordt het kruid eerst gekookt in water en daarna afgekoeld.

Vrouwenmantel wordt toegeschreven aan een verscheidenheid aan helende effecten. Er wordt onder andere gezegd dat het een spijsverterings-, krampstillend, ontstekingsremmend, antibacterieel en pijnstillend effect heeft. Sinds de Middeleeuwen wordt het dan ook vaak gebruikt in de gynaecologie, bijvoorbeeld bij menstruatieproblemen of tijdens de menopauze. Een thee gemaakt van de bladeren of bloemen van de plant kan ook helpen bij verkoudheid of milde maag-darmklachten. De helende werking van vrouwenmantel is te danken aan de tannines, flavonoïden en bittere stoffen die het bevat. Tijdens de zwangerschap moet het gebruik van de vrouwenmantel echter worden vermeden, omdat vanwege het krampstillend effect complicaties met de baarmoeder kunnen optreden.

Is vrouwenmantel giftig?

Geen enkele soort vrouwenmantel is giftig. Dit geldt voor zowel mens als dier. Als u echter te grote hoeveelheden eet, kan dit misselijkheid veroorzaken door het hoge tanninegehalte.

Vrouwenmantel verfraait uw tuin zonder veel onderhoud. Als u geïnteresseerd bent in minder veeleisende planten, vindt u enkele voorbeelden in ons artikel over: onderhoudsvriendelijke tuinplanten.