Zijn beukennootjes giftig of eetbaar?

Voor veel mensen is het vinden, openen en eten van beukennootjes onderdeel van een wandeling in het bos, net als het ritselen van de bladeren en het spel van licht en schaduw. Er wordt echter herhaaldelijk op gewezen dat de zaden van de gewone beuk giftig zijn. Voor iedereen die graag geniet van de nootachtige geur van beukennootjes, rijst nu de vraag of je er in de toekomst je handen van af moet houden. Hieronder leggen we uit hoe giftig de beukennoot eigenlijk is en waar je op moet letten bij het eten ervan.

Giftig of niet?

De vraag of beukennootjes twijfelachtig zijn, moet met een duidelijk "ja" worden beantwoord. Want beukennootjes bevatten namelijk in de eerste plaats een hoog gehalte aan oxaalzuur

. Hoewel deze stof, die ook in verschillende andere nuttige planten voorkomt, in eerste instantie niet kritisch is, kan dat wel bij overmatige inname of een verstoring van de oxalaathuishouding in het menselijk lichaam snel in de nieren borg. Daar kan het leiden tot de volgende klachten:

• nier grind
• Nierstenen
• Andere nierziekten tot een verminderde nierfunctie

Daarnaast zijn er andere stoffen in de onbewerkte beukennootjes die leiden tot hun officiële classificatie als licht toxisch:

alkaloïden

De alkaloïden bevatten een verscheidenheid aan verschillende stoffen, die elk hun eigen effecten kunnen hebben. Wat ze echter allemaal gemeen hebben, is dat ze het menselijk organisme beïnvloeden en zo kunnen bijdragen aan de hieronder beschreven symptomen van Fagin.

trimethylamine

Deze stof is afgeleid van de Latijnse naam beuk "Fagus" ook Fagin genoemd. In doses die kunnen optreden bij intensieve consumptie van beukennootjes zijn de mogelijke gevolgen:

• irritatie van de ogen
• Aantasting van de ademhalingsorganen in de vorm van hoesten en irritatie van keel en keelholte
• misselijkheid
• Braaksel

Welke hoeveelheid is giftig?

Zoals altijd geldt hier het populaire gezegde "De dosis maakt het vergif". Als er tijdens een boswandeling hier en daar losse beukennootjes worden gegeten, zijn daar zeker geen gevolgen voor te vrezen. Zelfs met kinderen is hier nauwelijks gevaar. Alleen wanneer beukennootjes specifiek worden verzameld en in grote hoeveelheden worden geconsumeerd, moet men bewust letten op mogelijke symptomen en, indien nodig, afzien van verdere consumptie.

Mogelijke remedies

Het grote voordeel van de gifstoffen in de beukennootjes is dat ze door warmte worden afgebroken of omgezet in niet-kritische stoffen. Dit geldt zowel voor oxaalzuur als voor fagin en verschillende alkaloïden. Hoewel je zelden de schaamte zult hebben om beukennootjes te koken, kan het roosteren ervan wel nootachtige pitten kunnen een echt alternatief zijn dat gifstoffen verwijdert en tegelijkertijd de smaak verbetert intensiveren:

• Houd de braadtemperatuur laag, aangezien de oliën van ca. 70 graden Celsius branden en worden bitter
• Plan de braadtijd zo dat alle zaden continu verhit worden tot minimaal 50 graden Celsius, anders worden de gifstoffen niet afgebroken
• Houd vanwege het kleine formaat de korrels constant in de gaten tijdens het braden om te voorkomen dat ze verbranden
• Door het hoge oliegehalte van de korrels is geen aparte toevoeging van olie of vet nodig

Terwijl beukennootjes eigenlijk giftig zijn

Er bestaat een speciaal geval waarin de beukennoot eigenlijk meer dan licht giftig blijkt te zijn. Omdat de beukennootjes als ze rijp zijn van de boom vallen en daarom meestal uit de grond worden gehaald, is het risico op schimmelaantasting relatief groot. Een voor de hand liggende besmetting is nogal onkritisch. Het kan problematisch zijn als er al schimmel aanwezig is maar nog niet duidelijk zichtbaar. Als in dit stadium van de besmetting grote hoeveelheden beukennootjes worden gegeten, kunnen vooral oudere mensen en kinderen veel last hebben van de gifstoffen van de schimmel.

Meer informatie over herfstgezondheid