inhoudsopgave
- Blackberry roest
- Colletotrichum vruchtrot
- echte meeldauw
- Verkeerde meeldauw
- Grijze schimmel
- Rankenziekte
- Rubus duik
Vanaf augustus hangen de bramenstruiken vol zwarte, sappige vruchten langs de bermen en in tal van tuinen. Soms komt de verhoopte oogst echter in gevaar, omdat zelfs de robuuste bramen niet immuun zijn voor ziektes. Vooral doornloze rassen worden getroffen, maar ook oude rassen worden af en toe aangetast. In dit artikel leggen we uit welke 7 infecties vooral voorkomen en hoe je ze kunt herkennen en behandelen.
Blackberry roest
Bramenroest is vooral bij de nieuwe doornloze rassen een probleem. De schimmel Phragmidium violaceum veroorzaakt deze vrij veel voorkomende ziekte, die meestal vanaf eind juni / begin juli verschijnt. Maar ook als je nog geen symptomen ziet, kunnen je bramen al besmet zijn: de schimmel overwintert in de afgevallen bladeren en op de bladeren die aan de ranken zijn achtergebleven. Vanaf hier infecteert hij de nieuwe bladeren die in het voorjaar ontkiemen.
Schadebeeld
Bramenroest herken je aan deze kenmerkende symptomen:
- paarse tot roodachtige vlekken aan de bovenzijde van het blad
- latere vorming van oranjerode sporenbedden aan de onderzijde van de bladeren
- na verloop van tijd bruin tot zwart worden
Zonder behandeling gaat de schimmel niet weg, maar infecteert de bramen elk jaar opnieuw.
Controle en preventie
Bramenroest is een van de meer ongevaarlijke ziekten, omdat de oogst alleen in gevaar komt als deze zwaar is aangetast. Gebruik daarom niet meteen chemische bestrijdingsmiddelen, maar probeer eerst deze methoden:
- verwijder of verwijder geïnfecteerde bladeren uit de struik oppakken van de grond
- gooi het in geen geval op de compost
- Sporen overleven daar en veroorzaken een nieuwe infectie in het volgende jaar
- Verwijdering van besmette bladeren via het huisvuil of door verbranding
De ziekte kan vrij goed worden voorkomen door in de zomer regelmatig te kappen. Bovendien moet u stikstofhoudende meststoffen slechts zeer spaarzaam gebruiken, omdat de bramen hierdoor gevoeliger worden voor een schimmelinfectie.
Tip: Wie bramenroest wil vermijden, kan ook resistente soorten planten zoals de doornloze 'Arapaho'. Daarentegen is het ras 'Thornless Evergreen' bijzonder vatbaar.
Colletotrichum vruchtrot
Meer problematisch voor een rijke bramenoogst is daarentegen de Colletotrichum-vruchtrot, die wordt veroorzaakt door schimmels van de soort Glomerella cingulata. Deze verwelkingsziekte is ook bekend als anthracnose en komt vaak voor op krenten. Daarom is een infectie van de bramenplanten van aangrenzende bessenstruiken waarschijnlijk.
De Colletotrichum vruchtrot komt voor bij vochtig en warm weer, dus het is niet ongewoon in zowel vochtige als warme zomers. De ziekteverwekker verspreidt zich zeer snel en kan leiden tot misoogsten tot 30 procent.
Schadebeeld
Colletotrichum vruchtrot is een van de ziektes bij bramen met een karakteristiek uiterlijk en kan daarom ook voor leken worden gediagnosticeerd. Typische symptomen zijn:
- eerste tekenen van fruitrijping
- in eerste instantie alleen van invloed op individuele bessen
- wordt niet eerst rood en dan zwart, maar eerder melkachtig
- kleine puisten op het oppervlak die roze sporen bevatten
- Aangetaste bessen drogen op, mummificeren
- blijf bij de struik, val er niet af!
Als de besmetting ernstig is, lijdt de hele plant en vertoont ze bijvoorbeeld groeiachterstand en vertraagde rijping van resterende bramen.
Controle en preventie
De ziekte komt vooral voor bij laatdragende rassen, dus eerder planten van bramen kan een uitbraak van infectie voorkomen. Bovendien moet u het volgende jaar een nieuwe uitbraak van de ziekte vermijden door de fruitmummies consequent te verwijderen en de geïnfecteerde plant krachtig te snoeien in de herfst. Het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen is niet nodig.
echte meeldauw
Echte meeldauw is ook een van de schimmelziekten. Het wordt veroorzaakt door schimmels uit de Erysiphaceae-groep en komt voor op tal van tuinplanten, niet alleen op bramen. De ziekte heeft de bijnaam "fair weather mushroom" omdat een infectie alleen optreedt bij warm en droog weer. Temperaturen boven de 24°C zijn ideaal voor sporenvorming en snelle verspreiding, waardoor echte meeldauw vooral in de warme zomermaanden te zien is.
Schadebeeld
In het begin tast de schimmel alleen de bladeren aan en verschijnt als een witachtige, bloemachtige en gemakkelijk afveegbare laag op de bladoppervlakken. Daarnaast kunnen ook scheuten en bloemknoppen worden aangetast. In de vroege stadia kan echte meeldauw nog heel goed worden behandeld met huismiddeltjes. Als je echter te laat ingrijpt, tast de infectie de hele plant aan en kan zelfs naburige planten besmetten. Andere symptomen van een schimmelaanval zijn ook gekrulde en onvolgroeide bladeren die uiteindelijk afvallen.
Controle en preventie
Schimmelziekten zoals echte meeldauw moeten worden behandeld omdat de sporen op de plant overwinteren en zo elk jaar een nieuwe infectie veroorzaken. Dit verzwakt op den duur de planten en zorgt ervoor dat de groei vertraagt en er steeds minder bloemen en vruchten worden gevormd. Ga daarom te werk zoals beschreven:
- Snoei geïnfecteerde bladeren en andere delen van de plant terug
- Gooi geen maaisel op de compost
- Afvoer via huisvuil, recyclingcentrum of verbranding
- Behandel de bramenplant met een spraykuur
- Gebruik een melk-water mengsel (1 deel volle melk zo vers mogelijk, 9 delen kalkarm water)
Als alternatief kunt u ook met zuiveringszout besproeien: Meng een pakje zuiveringszout (geen bakpoeder!) met een liter water en 20 milliliter frituurolie. Een scheutje afwasmiddel zorgt ervoor dat het water en de olie gaan emulgeren. Ook bij bedreigde planten (zoals die in het voorgaande jaar ziek waren) kunt u preventief de sproeibehandeling uitvoeren. Om dit te doen, spuit u ze elke twee weken vanaf de voorjaarsopkomst.
Tip: De witte schimmellaag op de bladeren is niet giftig, maar kan bij bepaalde mensen allergische reacties veroorzaken. Patiënten die allergisch zijn voor penicilline of andere schimmelallergieën lopen een bijzonder risico. Als u hier last van heeft, bescherm uzelf dan door een ademmasker en handschoenen te gebruiken.
Verkeerde meeldauw
Valse meeldauw is ook een van de ziekten die vooral de bladeren aantasten. Het wordt veroorzaakt door schimmels uit de groep van de Peronosporaceae, de zogenaamde eierschimmels. Deze komen voornamelijk voor bij koeler, vochtig weer, omdat ze door regen worden overgedragen en de natte bladeren van de bramen binnendringen. Hier ontwikkelen de schimmels verdere sporen die naburige planten gemakkelijk infecteren. Valse meeldauw komt vooral voor in het voor- en najaar.
Schadebeeld
Valse meeldauw herken je gemakkelijk aan het karakteristieke schadepatroon:
- aanvankelijk een witgrijze, afveegbare laag aan de onderzijde van de bladeren
- ziet er melig uit, maar is moeilijk af te vegen
- geelbruine vlekken op de bovenzijde van de bladeren
- Groeiachterstand / groeiachterstand met ernstige besmetting
- vertraagde bloem- en vruchtontwikkeling
- vertraagde fruitrijping
Omdat het vaker voorkomt bij slecht weer, wordt valse meeldauw ook wel "slechtweerschimmel" genoemd.
Controle en preventie
Zoals zoveel schimmelziekten overwintert deze ziekteverwekker op de geïnfecteerde plant en infecteert deze het volgende voorjaar opnieuw. Om dit en de verdere verspreiding ervan te voorkomen, moet u onmiddellijk tegenmaatregelen nemen:
- Snijd geïnfecteerde bladeren en andere delen van de plant af
- gooi het niet op de compost, maar deponeer het bij het huisvuil
- Bestrooi bramen met paardenstaartbouillon
- of gebruik knoflookbouillon
- Herhaal de applicatie met regelmatige tussenpozen
- zorg indien mogelijk voor droogheid
Tip: Bramen en andere tuinplanten lopen minder risico als je ze op een luchtige plek plant. Daarnaast is het belangrijk om regelmatig de dunning te snijden zodat de bladeren niet te dicht worden en snel uitdrogen na een bui.
Grijze schimmel
De grijze schimmel veroorzaakt door de schimmel Botrytis cinerea is een van de meest voorkomende bramenziekte. Dit treft vooral de bessen, daarom spreekt men van vruchtrot. De grauwe schimmel vruchtrot treedt op wanneer de luchtvochtigheid hoog is (bijvoorbeeld als gevolg van een regenachtige zomer) of omdat de bramen te dicht en niet luchtig genoeg zijn.
Schadebeeld
De ziekte manifesteert zich als een grijze, stoffige laag op de vruchten. Ze kunnen niet meer worden gegeten of verwerkt. Ranken en bladeren worden alleen aangetast als de besmetting ernstiger is.
Controle en preventie
Botrytis-sporen zijn in elke tuin aanwezig, dus infectie is waarschijnlijk als de omstandigheden goed zijn. Bereid u daarom voor op een ziekte-uitbraak door middel van een regelmatige kap en een geschikte standplaats (zonnig en luchtig). Aangetaste delen van de plant moeten direct worden afgesneden en afgevoerd, maar niet via de compost. Snijd royaal.
Rankenziekte
Rankenziekte is een van de ziektes die typerend zijn voor bramen. Dit gebeurt vooral bij regenachtig weer.
Schadebeeld
Rankenziekte manifesteert zich door deze symptomen:
- paarse vlekken op de ranken
- vaak voorzien van een roodachtige rand
- en bruin in het midden
- zware aantasting leidt tot verzwakking, groeiachterstand en dood van de plant
De ranken van dit jaar - dat wil zeggen jonge - die tussen april en juni besmet zijn met de ziekteverwekker Rhabdospora ramealis, zijn meestal aangetast door een infectie. De ziekte komt vooral in sommige regio's veel voor.
Controle en preventie
Bij een infectie de geïnfecteerde ranken royaal wegknippen en het maaisel weggooien. Ook hier is het belangrijk om de met sporen verontreinigde plantendelen niet op de compost te gooien, omdat dan een hernieuwde infectie waarschijnlijk is. Kies voor een nieuwe aanplant resistent of ongevoelige soorten zoals 'Thornless Evergreen'.
Rubus duik
De Rubusstauche behoort niet tot de schimmel, maar tot de bacterieziekten. Het wordt veroorzaakt door parasitaire bacteriën die fytoplasma's worden genoemd. Deze bevinden zich voornamelijk in de plantenwortels. De ziekteverwekkers worden overgedragen via insecten, voornamelijk krekels. Naast bramen zijn ook Frambozen getroffen door deze gevaarlijke ziekte.
Schadebeeld
Kenmerkend voor deze ziekte zijn niet alleen de merkbare vervormingen van de bloemen en vruchten, maar ook de vorming van talrijke kleine, dunne staafjes van de rankknoppen. Om deze reden wordt de rubusduiker ook wel vertakkingsziekte of heksenbezem genoemd.
Controle en preventie
Bestrijding is niet mogelijk, geïnfecteerde planten moeten volledig worden geruimd. Verwijder vooral de wortels, daar zit vooral de ziekteverwekker. Plant op dit moment geen Rubus-soorten meer. Naast de verschillende soorten bramen en frambozen zijn dit ook bergbraambessen en tayberries.