inhoudsopgave
- Genetisch bepaalde vorsthardheid
- Vorstschade correct herkennen
- Maatregelen bij vorstschade
- Vaak ook opgedroogd
- Bereid je voor op de winter
- Toepassing van winterbescherming
- Veel Gestelde Vragen
Rozen, de koningin van de bloemen, betoveren elke tuin jaar na jaar. Voor een weelderige bloemenzee zijn er echter een paar dingen waar u rekening mee moet houden. Vooral zeer koude winters kunnen de rozenscheuten enorm doen uitgroeien.
In een notendop
- De vorsthardheid van de individuele variëteiten is behoorlijk verschillend
- Bevroren rozenscheuten zijn bruin tot zwart van kleur en droog
- Rozen zijn niet altijd bevroren, maar ook verdroogd
- Winterbescherming is aan te raden
- Snoei de rozen pas in het voorjaar goed
Genetisch bepaalde vorsthardheid
De vorstbestendigheid van de verschillende soorten rozen is altijd genetisch bepaald door het veredelingswerk. Rozen met een ADR-classificatie (General German Rose Novelty Examination) zijn doorgaans ziekteresistenter, hebben meer bloemen en zijn meer vorstbestendig. Verschillende factoren zijn van invloed op hoe de rozen de winter overleven en dus hoe hoog de vorstschade aan de planten is. Waaronder:
- Weersomstandigheden in de winter
- droge herfst heeft een gunstig effect op de scheutsluiting en rijpheid van jonge rozenscheuten
- Een regenachtige en warme herfst vertraagt het rijpingsproces van de scheuten
- Vorstschade neemt toe
- zieke rozen zijn vatbaarder voor vorstschade dan gezonde planten
- Gebrek aan voedingsstoffen, overbemesting en bemesting te laat in het jaar verminderen de vorstbestendigheid
Opmerking: In vergelijking met een verfijnde roos zijn de wilde vormen zoals de hondsroos (Rosa canina) veel minder vorstgevoelig. Ze hebben in de winter niet veel winterbescherming nodig en de scheuten bevriezen zelden dood, zelfs niet bij extreem koud weer.
Vorstschade correct herkennen
De volle omvang van een koude winter, de min of meer aanwezige vorstschade, wordt pas in het voorjaar duidelijk. Uiterlijk eind april tot uiterlijk half mei moet blijken of de rozen nog "levend" zijn en de winter met meer of minder schade hebben doorstaan. Tekenen van bevriezing zijn:
- donkerbruin tot zwart gekleurde rozenscheuten
- deze tonen geen ontluikende
- meestal alleen individuele scheuten aangetast
- In bijzonder strenge winters is het ook mogelijk om tot op de grond terug te vriezen
Een roos met een passende winterbescherming vertoont in de regel minder vaak dergelijke vorstschade. Daarover later meer. Soms is echter niet alle schade direct herkenbaar. Langdurige schade kan ook optreden na het nieuwe ontluiken. Deze worden als volgt uitgedrukt:
- gele tot bruine verkleuring van de bladeren tijdens de eerste groeifase
- Rozenscheuten stoppen met groeien
Dit fenomeen is te wijten aan het feit dat de rozen de voedingsstoffen gebruiken die in de scheuten zijn opgeslagen voor hun groei. De geleidingsbanen van de scheuten en wortels zijn beschadigd door vorst en de rozen kunnen dan geen voedingsstoffen meer uit de bodem opnemen. Alleen een stevige snoei tot op de grond kan hierbij helpen. Met veel geluk en geduld kan de aangetaste roos regenereren en nieuwe rozenscheuten vormen op het punt van verfijning.
Maatregelen bij vorstschade
Als rozenscheuten in de winter bevroren zijn, helpt maar één ding: snoeien. Bruine of zwartgekleurde scheuten zijn dood en kunnen niet meer worden gered. Afhankelijk van de schade aan de roos:
- Snoei terug in het groene en levende hout
- Als de rozenscheuten helemaal teruggevroren zijn, terugsnoeien tot op de grond
- Ontluiken is weer mogelijk als het verfijningspunt ondergronds is
- Daarnaast moet de plant leven laten zien
- Nieuwe groei duurt een paar weken
- afhankelijk van het weer
- voor plantversterkende toediening van Brandnetelmest
- Mengverhouding met water 1:10
- als alternatief is paardenstaartbouillon ook mogelijk
- Bouillon kan zelf worden bereid
- ook verkrijgbaar in tuinwinkels
Als je niet zeker weet of een scheut nog leeft, kras dan heel voorzichtig met je duimnagel over de bast. Als er een weelderig, groen weefsel onder zit, is de rozenscheut niet doodgevroren.
Tip: Wanneer de forsythia bloeit in maart/april kan dan het daadwerkelijke snoeien van de rozen plaatsvinden. Het moet in de herfst worden vermeden.
Vaak ook opgedroogd
Soms lijkt het in het voorjaar, na een min of meer strenge winter, dat de roos doodgevroren is. Waarbij vooral rozenscheuten worden aangetast, die in de winter worden blootgesteld aan zon en wind. Scheuten die in de grond achterblijven, zijn meestal nauwelijks beschadigd en vertonen ook een mooie groene kleur. Niet alleen kunnen de rozen tijdens vorstperiodes doodgevroren worden, maar de mogelijkheid bestaat ook dat ze gewoon verdrogen. Dit kan gemakkelijk gebeuren bij zeer strenge vorst. Het water in de bodem bevriest tot ijs. In dit geval is het voor de rozen niet meer mogelijk om voldoende water op te nemen voor hun aanvoer. In het voorjaar zijn ze meestal verdroogd. De scheuten hebben last van droogteschade, ook wel vorstdroogte genoemd. Er zijn geen maatregelen die de plant echt kunnen helpen. Hij kan dan alleen worden ingeruild voor een nieuwe.
Opmerking: In de herfst moeten rozen voor het begin van de winter weer voldoende water krijgen, zodat ze de kritieke tijd kunnen overleven.
Bereid je voor op de winter
Om een roos ongeschonden de winter door te laten komen, is enige voorbereiding vereist. Een goede beplanting is essentieel om vorstschade te voorkomen. Hiervoor wordt het entpunt vijf centimeter diep in de aarde geplaatst, dan is er een zekere bescherming tegen strenge vorst. Daarnaast moet de “Queen of Flowers” goed voorbereid worden op de naderende winter in de herfst om schade door vorst zoveel mogelijk te voorkomen. De volgende maatregelen zijn nodig:
- water grondig voor het begin van de vorst
- Vermijd wateroverlast
- verzamel alle gevallen bladeren
- Schimmelsporen overwinteren in de bodem
- Bron van schimmelziekten
- daardoor verzwakt de roos, vatbaarder voor vorstschade
- verkort alleen lange en dunne scheuten met een tot twee derde
- verwijder alle overgebleven bloemen
- Verwijder dode plantendelen
- vormen brandpunten van rot, schimmel en infectie
- Stop de stikstofbemesting begin juli
- zodat rozenscheuten in de herfst goed kunnen uitharden
- zijn dan meer wintervast
- Gebruik van op kali gebaseerde meststoffen zoals gepatenteerde kali
- Gegeven van eind juli tot midden augustus
- bevordert de rijping van de scheuten, verhoutt takken
- Meststof is verrijkt in het celsap
- beschermt plantencellen tegen bevriezing door
Opmerking: Een snoei mag niet in de herfst, alleen lange en dode scheuten, de snijwonden zouden niet op tijd sluiten. Vorst kan dan diep doordringen en grote schade aanrichten. De beste tijd om te snoeien is maart/april.
Toepassing van winterbescherming
In de winter wordt de roos niet alleen gedoemd door vorst of koude wind, maar ook door intens zonlicht gedurende de dag en dan weer door de scherpe temperatuurdaling 's nachts. Vooral de overgang van vorst naar dooi in de maanden januari en februari maakt het de planten niet gemakkelijk. Vooral hier zijn speciale beschermende maatregelen nodig. Sneeuw zou hier natuurlijk een uitstekende bescherming tegen vorst zijn. Tegenwoordig is het echter in veel regio's een nogal "schaars goed". Een goede winterbescherming is dan essentieel om schade te voorkomen. Er moet echter met een paar dingen rekening worden gehouden:
- Breng winterbescherming niet te vroeg aan
- Rozenscheuten hebben tijd nodig om te rijpen
- Kies tussen half november en december
- afhankelijk van het weer
- ideaal is het ophopen van tuinaarde
- alternatief ook compostaarde
- Stapel ze 10 tot 20 cm hoog op
- daardoor bescherming van de onderste knoppen (ogen)
- eventueel een laag bladerdek erboven voor extra isolatie
- Bescherm scheuten tegen zon en wind
- om dit te doen, breng naalden aan
- Winterbescherming verwijderen in het voorjaar
- Schiet moet dan minimaal 10 cm hoog zijn
- Verspreid eenvoudig de aarde rond de roos
- Gooi naaldprikken weg
Bij heester-, klim- en stamrozen dient winterbescherming te worden toegepast. Zelfs een roos in een kuip heeft in de winter bescherming nodig.
Tip: Gebruik geen turf- of schorsmulch om op te stapelen. Het veen slaat vocht op, waardoor de bodem tegelijkertijd zuur wordt. Schorsmulch kan ook de grond beschadigen, omdat het de stikstof verwijdert die essentieel is voor het leven.
Veel Gestelde Vragen
Snoeien in de herfst kan de roos in de winter meer kwaad dan goed doen. De resulterende snijvlakken kunnen tot de winter niet meer voldoende worden gesloten. De vorst dringt dan binnen en beschadigt daarbij de rozenscheuten. Afhankelijk van de ernst van de vorst kan de bevriezing meer of minder ernstig zijn. De beste tijd is wanneer de forsythia in bloei staat.
Allereerst is het belangrijk om een scherpe schaar te hebben zodat er gladde raakvlakken ontstaan en het binnendringen van ziekteverwekkers wordt voorkomen. De eigenlijke snede moet altijd 5 mm boven een naar buiten gericht oog (knop) worden gemaakt. De snede is altijd onder een kleine hoek. Dit voorkomt dat water zich ophoopt en voorkomt dat ziekteverwekkers de wond binnendringen. Verder moeten zieke, dode en zwakke scheuten aan de basis worden verwijderd.
Ook hier moet het verfijningspunt 5 cm onder de grond liggen. De roos wordt ook 10 tot 20 cm hoog opgestapeld. Daarnaast moeten de scheuten dan worden beschermd met naaldtakjes, rietmatten of schaduwlinnen. Het is het beste om ze goed in te pakken. Ze moeten goed worden ingepakt om voortijdig ontluiken te voorkomen.