inhoudsopgave
- Witte bessen
- Gele of oranje bessen
- rode bessen
- Blauwe of paarse bessen
- Zwarte bessen
- Veel Gestelde Vragen
Bessenstruiken zijn niet alleen te vinden in de moestuin. Er zijn ook veel wilde struiken die bessen dragen. De kleur van de bessen kan worden gebruikt om de soort te bepalen.
In een notendop
- Pas op met wilde struiken, niet alle bessen zijn eetbaar
- Bessenstruiken zijn het leefgebied van veel dieren, vooral vogels
- Gekweekte heesters zijn niet altijd duidelijk aan een kleur te koppelen
Witte bessen
Witte bes maretak (Visum album) - giftig
In de zomer verdwijnen de maretak in het gebladerte van hun waardbomen, maar in de herfst wanneer de bomen beginnen kaal te worden, de kleine of grotere ronde, groene bolletjes in de takken vallen helemaal af vooral op. Het zijn semi-parasieten die de paden van bomen aanboren. Maretakjes zijn onderstruiken die de grond nooit raken. Ze bloeien in maart en dragen in de winter vrucht. Maretakjes zijn populair als kerstversiering. Maretak kan niet in de tuin worden geplant. Appelbomen kunnen echter ook gastheerbomen zijn voor maretak. Er zijn drie ondersoorten van witte bessenmaretak die inheems zijn in Europa:
- Bladverliezende maretak
- Spar maretak
- Dennenmaretak
Gewone sneeuwbes (Symphoricarpos albus) - giftig
De sneeuwbes komt oorspronkelijk uit Noord-Amerika. In Europa werd hij geïntroduceerd als sierheester en komt nu steeds vaker voor als wilde struik in de natuur. Typerend zijn de witte vruchten, die de plant de naam Knallerbsenstrauch gaven. Op een zonnige standplaats bloeit de knetterende erwt van juni tot september. De vruchten rijpen tussen juli en oktober.
Bessen (Ribbes) - eetbaar
Krenten zijn een van de meest populaire bessenstruiken in de tuin. Er zijn veel verschillende soorten die ook verschillende bessenkleuren hebben. Naast roodfruitige variëteiten zijn er ook zwarte en witte bessen. Bessenstruiken kunnen in het wild groeien en zijn dan in het wild te vinden, bijvoorbeeld aan bosranden of in hagen. Door de vorm van de bladeren en de typische bessenpluimen zijn ze goed te onderscheiden van andere bessenstruiken. Planttijd in de tuin is in de herfst of lente. De bloeitijd is in april of mei, de vruchten rijpen in de zomer en smaken het meest aromatisch in een volle zon.
Gele of oranje bessen
Duindoorn (Hippophae rhamnoides) - eetbaar
Vooral de duindoorn valt op met zijn vele oranjerode bessen. Alleen de vrouwelijke heesters zijn vruchtbaar, maar ze hebben een mannelijke struik in de buurt nodig voor bestuiving. Daarom moeten er altijd meerdere struiken bij elkaar worden geplant. Duindoorn wordt ook vaak gebruikt bij het aanplanten van heggen, omdat het een waardevol hout is voor vogels en andere dieren. De oogst is moeilijk vanwege de vele doornen, dus draag handschoenen. De vruchten zijn bijzonder rijk aan vitamine C.
Framboos (Rubus idaeus) - eetbaar
Frambozen worden in de tuin gekweekt. Ze groeien op een latwerk en bloeien en fruit op jaarlijkse scheuten die zijn verbonden met draden. De rode vruchten zijn zeer aromatisch en de bessen zijn meestal gemakkelijk te verzorgen. Bij droogte is water geven noodzakelijk, een mulchafdekking beschermt de ondiepe wortels tegen uitdroging en compostering in het voorjaar zorgt ook voor de toevoer van voedingsstoffen. Naast roodfruitige soorten zijn er ook gele frambozen. Planttijd is in de herfst of lente, de standplaats moet zo zonnig mogelijk zijn.
Opmerking: Geelvruchtige variëteiten zouden minder vatbaar zijn voor fruitplagen.
Kruisbes (Ribes uva-crispa) - eetbaar
De kruisbes is ook een van de gewassen die populair zijn om in de tuin te worden gekweekt. De vruchten zijn wit, rood of groen, afhankelijk van de variëteit. Een belangrijk kenmerk van de kruisbes zijn de stekels waaraan het zijn naam dankt.
Onderhoudsinstructies:
- zonnige locatie
- voedselrijke grond
- hakselhout
- bemesten in het voorjaar
- water bij droogte
- knip regelmatig uit
Vuurdoorn (Pyracantha) - giftig
Van de Vuurdoorn is in Duitsland niet thuis, maar wordt wel vaak als sierhout in de tuin aangeplant omdat het groenblijvend is en de vruchten rijpen in een aantrekkelijke kleur, variërend van geel tot oranje tot Rood. Daarnaast wordt de vuurdoorn beschouwd als een goed vogelbeschermingshout. De lange doornen beschermen de vogelnesten tegen roofdieren en de vruchten maken in de winter deel uit van het voedsel van de vogels. De struiken bereiken een hoogte tot 6 m.
rode bessen
Gewone wolfberry (Lycium barbarum, ook gojibes) - eetbaar
De inheemse wolfberry werd vroeger als giftig beschouwd, hij behoort tot de nachtschadefamilie, wat ook te herkennen is aan de paarse bloemen. Inmiddels is bekend dat de vrucht niet alleen eetbaar is, maar ook nog eens erg gezond. Gojibessenplanten voor in de tuin zijn vooral verkrijgbaar bij biologische kwekerijen. Tijdens het planten moet een wortelbarrière worden gebruikt, omdat de wolfsbes anders de neiging heeft om te overgroeien en andere planten te verdringen.
Tuinkamperfoelie (Lonicera caprifolium, ook echte kamperfoelie, geurige kamperfoelie of Jelängerjelieber) - niet eetbaar
De kamperfoelie is geen inheemse struik, maar komt in het wild vaak voor in struiken en kan daardoor tot verwarring leiden. Kamperfoelie behoort namelijk tot de lianen en zijn klimplanten die graag andere planten, bomen, hagen of vrijstaande struiken gebruiken als klimhulpmiddel. Niet alleen de kleurrijke, geurige bloemen verschijnen in het gebladerte van de andere plant, maar ook de kleine, rode vruchten die niet mogen worden gegeten, hun toxiciteit is onduidelijk.
Opmerking: Kamperfoelie is ook geschikt als bodembedekker zonder klimhulpmiddel.
Grootbloemige cranberry (Vaccinium macrocarpon, ook cranberry) - eetbaar
De cranberry is vooral bekend onder zijn Engelse naam en lijkt niet op een inheemse plant. In feite is het een genaturaliseerde groenblijvende dwergstruik die tot de heidefamilie behoort en in moerassen groeit. De naam cranberry is afgeleid van de bloemen van de plant, waarvan de meeldraden lijken op de snavel van een kraanvogel.
Gewone berberis (Berberis vulgaris, ook duindoorn, azijnbes) - giftig
De berberis wordt tot 3 m hoog en is bladverliezend. De gele bloemen verschijnen van mei tot juni. De rode bes is het enige deel van de plant dat niet giftig is. Vanwege het hoge zuurgehalte worden de vruchten echter zelden gegeten; vogels gebruiken ze als voedsel. Omdat de plant een tussengastheer is van de graanroest, werd deze bijna uitgeroeid. Tegenwoordig komt het veel minder vaak voor in de natuur dan vroeger.
Blauwe of paarse bessen
Sleedoorn (Prunus espinosa, ook sleedoorn, zure pruim) - eetbaar
De sleedoorn is een wilde struik die zich graag verspreidt in hagen en vogelbeschermingsbomen. In de tuin heeft hij bij het planten absoluut een wortelscherm nodig om de onderaardse uitlopers in toom te houden. De struiken zitten vol met doornen die het oogsten moeilijk maken. De blauwe vruchten zijn vooral eetbaar na de eerste nachtvorst. Daarvoor bevatten ze te veel tannines. Sloes moeten worden gekookt.
Blauwe bosbes (Vaccinium, ook bosbes) - eetbaar
De wilde bosbessenstruiken die inheems zijn in onze bossen zijn niet te vergelijken met de gecultiveerde bosbessen die in de tuin worden gekweekt. Deze komt uit Noord-Amerika. Het belangrijkste verschil zit in de paarse of blauwe vruchten. De gekweekte bosbes heeft lichtgekleurd vruchtvlees, terwijl het vlees van de wilde soort donker van kleur is. Het komt vooral voor in schaarse bossen. De wilde soort wordt als aromatischer beschouwd. De beste tijd om de gekweekte blauwe bes te planten is in de herfst.
Opmerking: Wilde bosbessen moetenBij Was voor consumptie om het risico op de vossenlintworm te minimaliseren.
Zwarte bessen
Appelbes (aronia) - eetbaar
Deze struiken komen oorspronkelijk uit Noord-Amerika. Hun vruchten worden beschouwd als superfoods, maar zijn rauw nauwelijks eetbaar omdat ze erg zuur en scherp smaken. Ze zijn beter geschikt voor verwerking, bijvoorbeeld met jam of sap. De aronia is een zeer aantrekkelijke houtsoort. In het voorjaar schittert hij met witte bloemen, in de zomer worden de vruchten zwart en in de herfst kleuren de bladeren felrood.
Zwarte vlier (Sambucus nigra) - eetbaar
Alle delen van de zwarte vlier worden als giftig beschouwd, met uitzondering van de volledig rijpe zwarte vruchten, die voor consumptie moeten worden gekookt. De witte, geurende bloemen kunnen ook in de keuken worden gebruikt en kunnen worden gebruikt om siroop te maken. De zwarte vlier is een rechtopstaande, enkele meters hoge struik, die goed opvalt door de witte bloemen in het voorjaar en de zwarte kleur van de vruchten in de zomer/herfst. Vlierbessen in het bos kunnen worden besmet door een schimmel, de zogenaamde Judasohr, die overigens eetbaar is.
Liguster (Ligustrum, ook wel Rainweiden) - giftig
Deze populaire haagplant vormt trossen zwarte bessen die vogels als voedsel gebruiken. Liguster wordt als wilde plant enkele meters hoog, in de tuin is de werkelijke hoogte afhankelijk van de snoeimaatregelen. De bloemkleur is wit. Naast de wilde liguster zijn er verschillende gecultiveerde soorten die voor verschillende doeleinden in de tuin kunnen worden geplant. Omdat liguster tot de olijffamilie behoort, is het zeer droogtetolerant.
Gewone gewone vogelkers (Prunus padus, ook Ahlkirsche, moeraskers, Elsenkirsche) - eetbaar
De gewone vogelkers groeit normaal als een boom, maar kan ook als struik tot 10 m hoog verschijnen. De zwarte vruchten geven het zijn naam omdat ze zijn gerangschikt als druiven. De witte bloemen openen in april of mei. De gewone vogelkers wordt aangevallen door de webmot, die zijn larven in de plant en de boom of struik legt kan helemaal kaal eten wat de vitaliteit van de plant niet schaadt, het slaat na een tijdje weer toe het einde.
Kornoelje (Cornus, ook wel hoornstruik) - niet giftig, maar rauw oneetbaar
De kornoeljesoort omvat de cornel, een boom met eetbare, rode vruchten. De rode kornoelje is ook wijdverbreid in Duitsland. Bijzonder zijn de rode scheuten en de felrode herfstbladeren. De bloeiperiode loopt van mei tot juni. Vaak bloeien de struiken een tweede keer in de nazomer, wanneer de vruchten al beginnen te rijpen. Vruchten die volledig rijp zijn geoogst, kunnen worden verwerkt tot jam.
Bramen (Rubus, ook dauwbes) - eetbaar
De braam is niet alleen gevestigd als cultuurplant in tuinen, hij groeit ook in het wild in het bos of in heggen, waar het de neiging heeft snel te groeien en door de doornen ondoordringbaar kreupelhout kan vormen. Deze dienen echter als een veilige schuilplaats voor vogels. Er zijn cultivars voor de tuin (ook met gele vruchten) die doornloos zijn en het oogsten vergemakkelijken.
Onderhoudsinstructies:
- zo volle zon mogelijk
- voedselrijke, goed doorlatende grond
- Klimhulp
- lente bemesting
- Mulchen beschermt tegen uitdroging
- Geoogste hengels terugknippen
Veel Gestelde Vragen
Als de struiken veilig worden geïdentificeerd, kunnen bessen uit wilde struiken in kleine hoeveelheden worden verzameld, vergelijkbaar met het verzamelen van paddenstoelen. Dit geldt echter alleen voor openbare plaatsen, indien de grond waarop de struik groeit een eigenaar heeft, dient hiervoor toestemming te worden gevraagd.
Dit is om een aantal redenen niet aan te raden. Aan de ene kant zijn eetbare bessen soms giftig of oneetbaar als ze rauw zijn. Bovendien kunnen lage bessen een bron van infectie zijn met de vossenlintworm. Vanaf heuphoogte kunnen rauwe eetbare bessen worden verzameld voor onmiddellijke consumptie.
Wilde struiken zijn in principe zeer aanpasbaar en ook niet veeleisend in de tuin. Gecultiveerde struiken daarentegen zijn dankbaar voor meer bemesting en frequenter water geven. Ook dient er regelmatig gesnoeid te worden in het belang van de opbrengst.