Sadź, przycinaj i rozmnażaj lipy

Są łatwe w pielęgnacji, dobrze radzą sobie w ciepłej i suchej pogodzie i są głęboko zakorzenione w naszej niemieckiej kulturze. Każdy, kto szuka nowego drzewa do swojego ogrodu, znajdzie tutaj wszystkie informacje na temat lipy.

Lipy bawią się od wieków (Tilia) odgrywają ważną rolę w naszej kulturze i mitologii. Do dziś na ratuszowych placach w centrum wsi można spotkać niekiedy bardzo okazałe drzewa. Lipy kochają ciepło, są przyjazne dla owadów, a obecnie dostępne są odmiany w różnych rozmiarach, więc każdy znajdzie coś dla siebie. Z tego powodu lipy są jednymi z najpospolitszych drzew w miastach. Z tego artykułu dowiesz się, jak sadzić lipy w ogrodzie, jakie mają właściwości i na co zwracać uwagę przy ich pielęgnacji. Pokazujemy również, jakie choroby i szkodniki mogą mieć wpływ na lipy.

Lipa: kwiat, liście i charakterystyka

Lipy należą do rodziny Mallow (Malvaceae). Na całym świecie występuje około 50 gatunków lip. Mamy głównie lipę letnią (Tilia platyphyllos), lipa zimowa (Tilia cordata) i hybryda między tymi dwoma gatunkami, lipa holenderska (Tilia x wulgarny), przedstawiać. Pierwotne rozmieszczenie lip obejmuje obszary o klimacie umiarkowanym Ameryki Północnej, Europy i Azji. Liście wielu gatunków lip mają kształt serca, dlatego lipy nazywane są również drzewami miłości.
Wskazówka: Kolejną szczególną cechą listowia jest to, że szczególnie jesienią, gdy spada z drzewa, bardzo ładnie pachnie, dobrze się rozkłada i jest doskonałym kompostem.

Lipy osiągają wysokość od 15 do 40 metrów, w zależności od rodzaju i odmiany. Mogą żyć nawet ponad 1000 lat, co wynika z ich dużej wysypki - mogą kiełkować raz za razem po uszkodzeniu i chorobie. Lipy rozwijają korzeń palowy w pierwszych latach wzrostu; Z drugiej strony system korzeniowy starszych drzew ma kształt serca. Dlatego lipy mogą być również wykorzystywane do wzmacniania zboczy.
Lipy rozwijają również korzenie wtórne, co ma decydującą zaletę: lipy mają tylko kilka mechanizmów chroniących przed atakiem grzybów. Często zdarza się, że pień jest atakowany przez grzyby i rozkłada się, a wraz z wiekiem drzewo staje się od wewnątrz puste. Z reguły nie oznacza to, że drzewa są martwe, ponieważ korzenie wtórne rosną w Wewnątrz pnia w dół, a tym samym nadal dostarczaj drzewom wody i składników odżywczych bezpieczne.
Owoce lipy są kuliste do orzechów w kształcie jajka, które opadają w całości. Suchoskóry przylistek służy jako latający róg do rozprzestrzeniania się wiatru.
Mimo wszystko lipy są dość słabe w konkurencji, dlatego trudno je znaleźć we współczesnych lasach.

Kiedy kwitną lipy? Lipy letnie kwitną od początku do połowy czerwca, a dwa tygodnie później lipy zimowe. Z aż 60 000 kremowobiałych i przyjemnie pachnących kwiatów lipy są nie tylko prawdziwym blaskiem dla nas ludzi, ale także magnesem dla owadów i ogromnym pastwiskiem dla pszczół. W ten sposób lipy ponownie dostarczają pożywienia ciężko pracującym zwierzętom, podczas gdy większość innych drzew już dawno wyblakła. To sprawia, że ​​lipa jest bardzo ważnym ziołem do produkcji miodu. Jednocześnie kwiat lipy wyznacza początek fenologicznej pełni lata.

Najpiękniejsze gatunki i odmiany lipy do ogrodu

Oprócz gatunków takich jak lipa srebrzysta (Tilia tomentosa) lub lipa amerykańska (Tilia amerykańska) to naturalnie głównie lipy zimowe i letnie oraz ich hybrydowa forma, lipa holenderska. Istnieją różne ich odmiany, różniące się głównie wielkością i szerokością korony.

lipa zimowa

Zimowe lipy często mają wspaniały jesienny kolor liści. Mają umiarkowane wymagania pokarmowe i łatwo przystosowują się do gleby. Zwykle tolerują również klimat miejski i krótkie okresy suszy.

• Tilia cordata „Zielona Iglica”: Ta odmiana lipy jest jedną z najbardziej znanych i najbardziej uznanych odmian w miastach. Dorasta do wysokości od 13 do 20 m i uważana jest za bardzo tolerancyjną na suszę i upały. Jajowata, zamknięta korona Tilia cordata‘Zielona Iglica‘ może mieć do 13 m szerokości.
• Tilia cordata „Rancho”: Przy wysokości od 8 do 12 m „Rancho” jest nawet mniejsze niż „Greenspire” i dlatego idealnie nadaje się do wielu ogrodów. Ta odmiana lipy rośnie wolno, jest bardzo odporna na wiatr i zwykle nie jest atakowana przez mszyce. Korona „Rancho” jest początkowo wąska i monotonna, ale z wiekiem staje się coraz bardziej zaokrąglona i może osiągnąć szerokość do 8 metrów.
• Tilia cordata „Monto”: Jest to jedna z najmniejszych odmian lipy ozimej. ‘Monto’ ma tylko 4 do 5 m wysokości, rośnie bardzo wolno i jest specjalnością ze swoim kulistym kształtem korony. Należy jednak zauważyć, że „Monto” rzadko kwitnie i owocuje. Odmiana jest również bardziej podatna na plamistość liści.

Letnie lipy

Lipy letnie są znacznie bardziej wymagające niż lipy zimowe. Uwielbiają gleby równomiernie wilgotne, głębokie i bogate w składniki odżywcze. Ponadto kochają ciepło i są podatne na mróz, suche powietrze, suszę, zanieczyszczenie powietrza i zasolenie gleby. Dlatego nadają się tylko do niektórych lokalizacji.

• Tilia platyphyllos „Fastigiata”: Ze względu na strome, pionowo rosnące pędy odmiana ta ma ciekawy, wąski kształt piramidy. W dobrych warunkach wzrostu ‘Fastigiata’ osiąga wysokość od 25 do 30 m i pozostaje bardzo szczupła przy szerokości zaledwie 3 do 4 m.
• Tilia platyphyllos „Zelzate”: Przy wysokości od 12 do 20 m „Zelzate” jest nieco mniejszą, ale szybko rosnącą odmianą. „Zelzate” charakteryzuje się gęstą, jajowatą lub piramidalną koroną o szerokości od 4 do 5 metrów. Uważa się, że drzewo jest bardzo odporne na choroby.
• Tilia platyphyllos „Örebro”: Już sama nazwa wskazuje, że jest to odmiana ze Szwecji. Został tam podwyższony od 1935 roku. „Örebro” ma raczej powolny wzrost i osiąga wysokość od 15 do 18 m. Gałęzie boczne, które początkowo rosną pionowo, wyginają się po około 10 latach i nadają „Örebro” okrągły kształt korony. Inną szczególną cechą tej letniej odmiany lipy jest to, że bardzo obficie kwitnie i intensywnie pachnie.

Kilka ciekawszych typów

• Lipa Henryka (Tilia henryana): Henry's Linde to gatunek o wysokości do 12 m, który pochodzi z Chin. Tilia henryana ma wyjątkowe, owłosione, głęboko ząbkowane liście i kwitnie dopiero w sierpniu, dlatego jest bardzo popularny wśród pszczelarzy. Młode drzewa należy chronić przed mrozem, starsze drzewa gatunku Tilia henryana jednak są odporne do ok. -12°C.
• lipa japońska (Tilia japonica):Tilia japonica zadomowiła się we wschodnich Chinach i Japonii i prawie nie różni się od znanej nam lipy zimowej. Różni się tylko liczba chromosomów: lipa japońska ma dwa razy więcej chromosomów.
• lipa holenderska (Tilia x europaea): Lipa holenderska jest naturalnym skrzyżowaniem lipy letniej i zimowej. Dorasta do 40 m wysokości i ma bardzo zmienny, dość szeroki kształt korony. Lipy holenderskie należą do gatunków bardziej odpornych na mróz, ale są bardziej podatne na inwazję mszyc.

Wskazówka: Wygląd lipy letniej i zimowej jest bardzo podobny, a rozróżnienie możliwe jest tylko na podstawie drobnych cech. Liść lipy ozimej jest na wierzchu nagi, natomiast liście lipy letniej na wierzchu są owłosione. Owoce lipy ozimej są raczej miękkie i kruche, a lipy letniej twarde i wyraźnie użebrowane. Można też odróżnić drzewa na korze: Kora lipy ozimej często występuje znacznie wcześniej wypukła, żebrowana i podłużnie spękana, natomiast lipa letnia jeszcze bardziej drobno bruzdowana w średnim wieku są.

Sadzenie lip: lokalizacja i procedura

Pod względem lokalizacji lipy są dość oszczędne. Wolą stanowiska słoneczne do częściowo zacienionych i ciepłych. Idealnie gleba powinna być przepuszczalna i dobrze wentylowana. Zimowe lipy tolerują również naprzemienną wilgotność. Ponadto lipy mają na ogół umiarkowane wymagania pokarmowe i dobrze radzą sobie z jednym lub drugim okresem suszy. Istnieją jednak wyraźne różnice między lipami letnimi i zimowymi:
Lipy letnie potrzebują więcej ciepła i mają większe zapotrzebowanie na składniki odżywcze. Preferują gleby o wyższym pH, tak aby przed sadzeniem, a także później, w regularnych odstępach czasu wapnować, np. naszym Plantura ekologiczna limonka trawnikowa i ogrodowa może się przydać.
Przed sadzeniem dobrze zastanów się, która lipa pasuje do Twojej lokalizacji. Powinno być wystarczająco dużo miejsca na najbardziej rozłożysty wzrost korony. Ponadto podczas kwitnienia wiele lip jest często atakowanych przez mszyce. Nie uszkadzają one drzewa, ale uwalniają lepką spadź. Dlatego nie należy planować żadnych miejsc parkingowych, basenów czy miejsc siedzących pod lipami.

Sadzenie lipy:

• Najlepszą porą na sadzenie lip jest jesień, przed pierwszymi przymrozkami.
• Otwór do sadzenia powinien być co najmniej dwa razy większy niż bryła korzeniowa.
• Wymieszaj wykopaną ziemię z dobrą glebą, na przykład naszą Organiczna uniwersalna gleba Plantura bez torfuw celu długoterminowej poprawy jakości gleby.
• W przypadku towarów w belach należy otworzyć płótno lub kulę drucianą, ale nie zdejmować. Przesadź doniczkę, a następnie włóż roślinę tak, aby szyjka korzenia zrównała się z powierzchnią gleby.
• W przypadku dużych lip należy ustawić dwie paliki do połączenia drzew.
• Wypełnij dołek mieszanką gleby i mocno dociśnij całą masą ciała.
• Wymodeluj pierścień odlewniczy z nadmiaru ziemi i obficie go wlej.
• W następnym roku zaopatrz drzewo w wodę, gdy jest suche.

Wskazówka: Nasz Plantura organiczna uniwersalna gleba jest atutem lipy zarówno na glebach ciężkich, gęstych, jak i lekkich, piaszczystych. Wysoka zawartość materiału organicznego z jednej strony rozluźnia glebę, az drugiej zwiększa zdolność magazynowania wody i składników odżywczych.

Lipa w doniczce: Można również uprawiać lipy w doniczkach. Szczególną uwagę należy zwrócić na odpowiednią odmianę i odpowiednio dużą doniczkę. Na przykład odmiany „Monto” lub „Green Globe” są idealne ze względu na ich bardzo powolny i niski wzrost. Na przykład nasze podłoże jest odpowiednie Plantura organiczna uniwersalna gleba wyróżniający się. Nie zawiera torfu, dzięki czemu podczas produkcji oszczędza do 60% CO₂ a. Uprawiając lipy w doniczkach, upewnij się, że są one regularnie podlewane, a woda dobrze odpływa, aby nie dochodziło do zalania. Ponadto lipy doniczkowe wymagają lepszej ochrony w okresie zimowym. Zwróć uwagę, że w przypadku lipy doniczka musi stawać się coraz większa i po kilku latach powinna mieć co najmniej 600 litrów.

Porządna opieka

Ogólnie rzecz biorąc, lipy są bardzo łatwe w pielęgnacji. Od pewnego wieku lipy, dzięki rozbudowanemu systemowi korzeniowemu, nie wymagają już podlewania ani nawożenia. Ponadto lipy są bardzo łatwe do ścięcia i przy niewielkim wysiłku można je ukształtować w dowolny kształt.

Lipa zimą: Z reguły lipy są u nas odporne. Dopiero w pierwszych latach wzrostu rośliny są zwykle nieco bardziej podatne. Pomaga rozłożyć trochę chrustu lub gałęzi jodłowych wokół krążka jako ochronę.

Podlewać i nawozić lipy

Szczególnie w pierwszych latach wzrostu lipy należy nadal podlewać w okresach gorących i suchych. Później nie jest to już konieczne, ponieważ korzenie lipy zapewniają wtedy odpowiednie zaopatrzenie w wodę.

Od określonej wielkości nie jest już konieczne nawożenie. Wiosną szczególnie młode lipy letnie cieszą się kilkoma dodatkowymi składnikami odżywczymi. Na przykład nasza głównie organiczna Uniwersalny nawóz organiczny Plantura z trzymiesięcznym długotrwałym efektem. Alternatywnie odpowiedni jest również gotowy kompost.

Wytnij lipy

Lipy prawie nie magazynują w swoim drewnie kwasów garbnikowych i toksyn, co czyni je bardzo podatnymi na atak owadów i grzybów. Ponieważ cięcie powoduje rany na lipie, jeszcze bardziej zwiększa to jej podatność. Aby to zrekompensować, lipy reagują na cięcie silnym nowym pędem. Często ścinane lipy często stają się puste od wewnątrz, co z wiekiem może prowadzić do pewnej niestabilności. Bez przycinania lipy wyrastają na okazałe drzewa, ale można je utrzymać w małych rozmiarach i nadać im pożądany kształt poprzez regularne przycinanie. Możliwe jest nawet wykorzystanie szpaleru lip jako żywopłotu. Jako czas cięcia zaleca się od wczesnej jesieni do września lub wiosny przed kwitnieniem. W zasadzie stare i zgniłe gałęzie powinny być całkowicie usunięte podczas cięcia. W następnym kroku możesz dalej przycinać lipę, w zależności od pożądanego kształtu.

Wskazówka: Jeśli lipy ścina się jesienią, mogą przechowywać mniej substancji rezerwowych, a wzrost w górę jest słabszy.

Powszechne szkodniki i choroby lipy

Większość chorób lipy wywoływana jest przez grzyby. Poniżej opisano pokrótce trzy z najczęstszych.

• Opalenizna liści: Ten spowodowany przez patogen Apiognomonia tiliae Wywołaną opaleniznę liści można rozpoznać po brązowych plamach z ciemną obwódką na liściach. Często zaczynają się od galasów różnych owadów. Ponieważ grzyb zimuje w porażonych liściach na ziemi, ważne jest, aby jesienią usunąć liście. Ponadto energiczne przycinanie zainfekowanych gałęzi może pomóc w uzyskaniu zdrowego drewna.

• Plamy na liściach Cercospora: Spowodowane przez grzyb Cercospora microsora Tutaj również na liściach lipy tworzą się małe, 3 do 4 mm, brązowe plamy z ciemnym brzegiem. Ponadto grzyb może atakować łodygi liści i gałązki. Głównym źródłem infekcji wiosną są również porażone jesienne liście, dlatego należy je usuwać w przypadku inwazji. Ponadto należy przyciąć dotknięte gałęzie, które można rozpoznać po powstających tam nekrozach.
• Umieranie gałęzi: Zamieranie gałęzi jest spowodowane przez grzyb Stigmina pulvinata wywołane i można je rozpoznać po fakcie, że lipy przestają kiełkować wiosną, a wiele gałęzi obumiera. W większości przypadków drzewa mogą to zrekompensować, a pod koniec sezonu wegetacyjnego drzewo ponownie ma zamkniętą koronę. Ale to nie znaczy, że drzewo znów jest zdrowe. Środki kontroli nie są jeszcze znane, ale silne przycinanie porażonych części rośliny również może w tym pomóc.

Lipy są również atakowane przez niektóre szkodniki zwierzęce. Chcielibyśmy krótko przedstawić wam trzy z nich:

• Mszyce (Aphidoidea): Mszyce, takie jak wszy lipowe (Eucallipterus tiliae) lubią atakować lipy i żywić się ich asymilatami. Mszyce wydzielają tzw. spadź. Jest to bardzo lepki płyn, którego pszczoły używają do produkcji miodu. Jednak to również przykleja wszystko pod lipami i może nadal utrudniać fotosyntezę drzewa poprzez osadzanie się sadzy. Zwykle problem regulują sami naturalni przeciwnicy, np. biedronki. Małe lipy można również uzupełnić preparatem neem takim jak nasz Plantura bez szkodników neem być leczone. Składa się w 100% z ziołowego i naturalnego składnika aktywnego, który nie jest szkodliwy dla pszczół.

• Chrząszcz wielki lipowy (Ovalisia (Scintillatrix) rutilans): Inwazję chrząszcza lipowego we wczesnych stadiach trudno rozpoznać po dość niespecyficznych objawach. Należą do nich na przykład więdnięcie liści w koronie, nieregularne pęcznienie kory i spływ soków. Dopiero później kora pęka, a części odpadają. Jeśli przyjrzysz się uważnie, zobaczysz również ukośne odwierty dla szkodników w pniu lipy. Ponieważ chrząszcze lipy splendor są pod ochroną, bezpośrednia kontrola nie jest dozwolona. Najlepszą ochroną jest zatem profilaktyka, polegająca na dbaniu o to, aby drzewa były jak najzdrowsze. W szczególności drzewa już uszkodzone lub zestresowane są atakowane przez chrząszcza lipowego.
• przędziorek lipowy (Eotetranychus tiliarium): przędziorków lipowych prawie nie można zobaczyć gołym okiem, ale porażenie nadal można rozpoznać po typowych sieciach. Pierścienie klejowe, które zimą mocuje się wokół tułowia, nadają się do profilaktyki. Do kontroli można się oprzeć na naturalnych przeciwnikach przędziorków, na przykład drapieżnych roztoczach.

Pielęgnacja lip w skrócie:

• Młode lipy wymagają regularnego podlewania w okresach suszy.
• To samo dotyczy nawożenia, które można wykonać wiosną na młodych drzewach.
• Jeśli chcesz nadać swojej lipie określony kształt, najlepiej ściąć ją wczesną jesienią lub wiosną.
• Różne patogeny i grzyby mogą zatykać lipy. Porażenie często jest jednak tolerowane, ponieważ lipy nie są poważnie uszkodzone.

Mnożenie

Zasadniczo lipy można rozmnażać wegetatywnie lub generatywnie przy użyciu nasion lipy. Jednak przy uprawie z nasion lipy potrzeba kilku lat więcej cierpliwości, a szanse powodzenia są znacznie mniejsze. Dzieje się tak, ponieważ nasiona lipy wytwarzają silne inhibitory drobnoustrojów, które należy najpierw przezwyciężyć.

W przypadku lip rozmnażanie wegetatywne jest dużo łatwiejsze, gdyż drzewa same wypuszczają nowe sadzonki z korzeni powierzchownych. Po odnalezieniu takiego drzewka wycina się je bardzo szczodrze łopatą i albo sadzi bezpośrednio w nowym miejscu, albo początkowo w doniczce.
Jeśli nie chcesz czekać, aż znajdziesz sadzonkę lipy, możesz również aktywnie zachęcać lipy do wyjeżdżania z podstawy pnia. Proces ten jest również znany jako propagacja przez rozbiórki.

1. Ułóż podłoże wokół dolnej części pnia, takie jak zrębki, ściółka z kory lub mech.
2. Wykonując płytkie nacięcia na pniu (przed rozłożeniem podłoża) można jeszcze bardziej pobudzić drzewo do kiełkowania.
3. Teraz trzeba poczekać i utrzymywać wilgotne podłoże, aż wyrosną nowe pędy. Tworzą one swoje korzenie we wcześniej wylanym podłożu.
4. Jesienią, po odkryciu nowego pędu, dokładnie obejrzyj nowy korzeń. Jeśli jest już dobrze rozwinięte, drzewko można ostrożnie odciąć i umieścić w doniczce z bardziej bogatym w składniki odżywcze podłożem, takim jak nasze Plantura organiczna uniwersalna gleba jest wypełniony, przeszczepiony.
5. Dopóki nie posadzisz nowej lipy, upewnij się, że ma ona regularne zaopatrzenie w wodę i składniki odżywcze. Ważna jest również ochrona młodych drzew przed mrozem w pierwszych zimach.

Lipy nie tylko dobrze prezentują się jako okazałe drzewo ogrodowe i pastwisko dla owadów, ich liście i kwiaty mogą być również wykorzystywane na wiele sposobów w kuchni i medycynie. Zajmiemy się tym w naszym artykule Zastosowania lipy a.