Kikkererwten zijn momenteel populairder dan ooit. Hier kom je alles te weten over gezonde kikkererwten en hoe je ze zelf in de tuin kunt kweken.
Kikkererwten (Cicer arietinum) zijn bijzonder belangrijk in het vegetarische en veganistische dieet, omdat ze waardevolle plantaardige eiwitten leveren. Maar ook voor alle anderen bieden de peulvruchten een heerlijke en welkome afwisseling in de keuken. Waarom kweek je dan niet zelf de nootachtige vruchten in de tuin? Het is helemaal niet zo moeilijk! We vertellen je alles over de herkomst, verschillende soorten, het planten, verzorgen, oogsten en gebruiken van kikkererwten.
inhoud
- Kikkererwten: oorsprong en eigenschappen
- Kikkererwtensoorten
- Kikkererwtenplanten kopen
- Kikkererwten planten
-
Kikkererwten onderhouden
- Giet de kikkererwten
- Kikkererwten bemesten
- Kikkererwten vermeerderen
- Kikkererwten oogsten
- Kikkererwten bewaren en bewaren
- Kikkererwten: ingrediënten en toepassingen
- De mythe van de giftige kikkererwt
Kikkererwten zijn een soort plant die behoort tot het geslacht van de kikkererwten (Cicer), behoren tot de vlinderbloemigenfamilie (Fabacaeae) en tot de onderfamilie van vlinders (Faboideae). Ze worden ook wel echt gegiechel, Romeins gegiechel, Venus gegiechel of velderwten genoemd. De naam heeft niets te maken met het feit dat kikkererwten bijzonder grappig zijn. Het komt eerder uit het Latijn. De oude Romeinen noemden de peulvrucht "cicer", wat wordt uitgesproken als "kiker" en niets anders betekent dan erwt. "Kiker" werd "giechelen" in het Duits. Dus vandaag noemen we de kikkererwt "erwt".
Met de erwt (Pisum sativum) de kikkererwt heeft weinig te doen. Ze komen gewoon allebei uit dezelfde peulvruchtenfamilie. De kikkererwten kennen we van exotische gerechten uit het Oosten of India. Hummus (gepureerde kikkererwtenpuree) of falafel (gebakken kikkererwtenbolletjes) zijn bijvoorbeeld bekende kikkererwtenbereidingen. Vurige en pittige curry's met de pittige, nootachtige peulvruchten zijn ook erg populair.
Kikkererwten: oorsprong en eigenschappen
In Klein-Azië werden zo'n 8000 jaar geleden al kikkererwten verbouwd. Dit maakt ze tot een van de oudste gecultiveerde planten op aarde. Van daaruit begonnen ze aan hun triomftocht naar alle subtropische regio's van de wereld - naar India en het Middellandse-Zeegebied. De speciale "erwt" kwam in de vroege middeleeuwen met koopvaardijschepen naar ons toe. Als we het nog steeds als een exotische peulvrucht beschouwen, is het in veel delen van de wereld een hoofdvoedsel. Samen met andere peulvruchten worden kikkererwten vooral gewaardeerd in India of Mexico vanwege hun uitstekende ingrediënten. De grootste teeltgebieden voor kikkererwten ter wereld bevinden zich in India, Noord-Afrika en Mexico.
De kikkererwt is een eenjarige, kruidachtige, opgaande plant met een sterke penwortel. Hij kan een hoogte bereiken van 40 tot 60 centimeter. De bladeren zijn ongepaard geveerd, wisselen elkaar af en zijn vijf tot tien millimeter lang. Alle delen van de kikkererwtenplant zijn bedekt met kleine, plakkerige haartjes. De bloemen zijn - afhankelijk van de variëteit - wit, rood of paars. Dit resulteert in peulen met een dunne schil die lijken op harige peulen. Elke peul bevat één tot drie onregelmatige, gerimpelde zaden met een beige, bruine of zwarte schil.
Kikkererwtensoorten
Afhankelijk van de klimatologische omstandigheden in uw regio zijn er verschillende soorten kikkererwten beschikbaar voor de teelt. De keuze van het ras bepaalt ook de grootte en kleur van de zaden.
De volgende soorten kikkererwten zijn het meest bekend:
- ˈKabul: Deze variëteit komt vooral veel voor in het Middellandse Zeegebied en Latijns-Amerika; de zaden zijn middelgroot tot groot en beige
- amethist: Een populaire variëteit in Australië, het verdraagt zeer goed droogte; de zaden zijn vrij klein
- Desiˈ: Deze variëteit, vooral gewaardeerd in India, produceert kleine, donkere tot zwarte zaden
- Gulabiˈ: Deze kikkererwtensoort geeft kleine tot middelgrote zaden een gladde, beige schil
- ˈGarbanzo Black Kabulˈ: Deze variëteit komt oorspronkelijk uit het Midden-Oosten, de zaden hebben een zwarte schil
- ˈSarahˈ: Dit ras uit de VS kenmerkt zich door zijn bijzondere droogtetolerantie
Kikkererwtenplanten kopen
Omdat kikkererwten nog relatief nieuw zijn in ons tuinlandschap, is het erg moeilijk om vroege jonge planten te vinden die te koop worden aangeboden. Zelfs op internet zijn er nauwelijks kikkererwtenplanten te vinden. Gelukkig is het des te makkelijker om zelf kikkererwtenplanten te kweken. Hiervoor heb je alleen geschikte zaden nodig. De makkelijkste manier om ongebrande kikkererwten uit de supermarkt te gebruiken en uit deze planten te kweken. Hoe u dit doet, leggen we in het volgende gedeelte uit.
Kikkererwten planten
De beste tijd om kikkererwten te planten begint in het voorjaar. Wil je de voorkeur geven aan jonge planten binnen, dan kan dat vanaf half april. De peulvruchten kunnen vervolgens vanaf half mei buiten worden geplant of direct worden gezaaid. Kikkererwten hebben het vooral warm en licht nodig. De ideale temperatuur voor de teelt is 25°C, maar deze moet altijd boven de 5°C zijn. De verkeerde erwt kan niet tegen vorst en is daarom niet winterhard. De plant verdraagt droogte goed, maar niet te vochtige omstandigheden. Bovendien moet de grond voor de teelt los, doorlatend en arm aan voedingsstoffen zijn.
Hoe kikkererwten te planten:
- Zaden indien nodig ontkiemen
- Liefst in potten vanaf half april in huis
- Direct buiten zaaien vanaf half mei
- Maak het bed goed los en verwijder onkruid
- Creëer zaadgroeven met een rijafstand van 30 cm
- Zaaidiepte: 5 - 8 cm
- Plantafstand: 20 cm
- Waterput
Een gedetailleerde gids voor de Kikkererwtenplanten is hier te lezen.
Kikkererwten onderhouden
Omdat hij zuinig en robuust is, heeft de kikkererwt na het planten weinig verzorging nodig. Wel is het belangrijk om het bed regelmatig te wieden en onkruidvrij te houden zodat de peulvrucht ongestoord kan groeien. In het volgende gedeelte leest u waar u nog meer op moet letten bij het verzorgen van uw kikkererwten.
Giet de kikkererwten
De bijzondere peulvrucht staat bekend om zijn droogtetolerantie en moet daarom liever te weinig dan te veel water krijgen. Na het zaaien moet het bed natuurlijk de hele tijd vochtig gehouden worden. Als de kikkererwten groter zijn, kun je minder water geven. Geef dan alleen water als het lang droog en warm is.
Samenvatting van het schenken van kikkererwten:
- Na het zaaien goed vochtig houden
- Geef grote planten niet te veel water
- Alleen water geven in lange periodes van droogte en hitte
Kikkererwten bemesten
Omdat kikkererwten peulvruchten zijn, kunnen ze zichzelf voorzien van stikstof. Dit werkt door een symbiose met knobbelbacteriën aan de wortels van de plant. Deze binden stikstof uit de lucht en stellen deze beschikbaar aan de kikkererwten. De peulvrucht heeft daarom meestal geen extra bemesting nodig. Maar aangezien een hoog gehalte aan fosfor belangrijk is voor de knobbelbacteriën, kun je er met een meststof voor zorgen dat er voldoende van is. Dat past het beste bij die van ons Plantura organische universele meststofdie de bodem van voldoende fosfor of van een minerale fosformeststof kunnen voorzien. Net zo belangrijk als fosfor is de juiste pH-waarde voor de kikkererwten. Als de grond te zuur is, voelt ze zich helemaal niet thuis - het enige dat helpt is kalken. Door in het voorjaar limoen toe te voegen, creëer je optimale omstandigheden voor je kikkererwten.
Samenvatting van het bemesten van kikkererwten:
- Geen stikstofbemesting nodig
- Fosforbemesting in het voorjaar Meststof met langdurige organische effecten
- Kalkaanslag in het voorjaar in zure bodems
Kikkererwten vermeerderen
Kikkererwten kunnen gemakkelijk worden vermeerderd uit zaden. Bewaar na de oogst gewoon voldoende zaden voor het volgende jaar. Zo kun je in het voorjaar beginnen met zaaien met je eigen kikkererwtenzaden.
Kikkererwten oogsten
Er zijn twee manieren om kikkererwten te oogsten: je kunt de zaden gebruiken of de hele, nog groene peulen. Acht tot twaalf weken na het zaaien beginnen de kikkererwten klaar te zijn voor de oogst. Laat voor de zaden de peulen geel worden. Daarna kun je de hele plant oogsten en ondersteboven te drogen hangen. Sommige zaden vallen tijdens het drogen uit hun peulen, andere moeten er later met de hand uit worden getrokken. Kikkererwten kunnen echter ook onrijp en groen worden geoogst en gebruikt - vergelijkbaar met erfgenamen.
Overzicht kikkererwten oogsten:
- Rijptijd: 8-12 weken na het zaaien
- Laat de peulen geel worden
- Oogst de hele plant en laat hem drogen
- Of nog steeds groene peulen oogsten
Kikkererwten bewaren en bewaren
Kikkererwten blijven vier tot vijf jaar droog. Maar er zijn andere manieren om kikkererwten te bewaren. Hang de geknipte planten ondersteboven op een droge, warme plaats om de neperwten te drogen. Als de peulen vanzelf opengaan en de zaadjes eruit vallen, zijn ze droog genoeg om op een droge, koele plaats te bewaren.
Een andere manier om de peulvruchten te bewaren is door ze in te vriezen. Dit scheelt je veel tijd, aangezien de gedroogde kikkererwten zelf een nachtje moeten weken voordat ze in de keuken gebruikt kunnen worden. Om dit te omzeilen, kun je grote hoeveelheden kikkererwten weken, voorkoken en vervolgens invriezen. De bevroren kikkererwten kunnen dan direct worden gebruikt om te koken. Voorgekookte en daarna diepgevroren kikkererwten kunnen maximaal zes maanden in de vriezer worden bewaard.
Roosteren is ook een manier om je kikkererwten te bewaren. Dit werkt net zo goed in de oven als in de pan. De voorgekookte kikkererwten worden op 180°C in de oven of met een beetje olie in de pan gebakken tot ze krokant zijn en daarna naar wens gekruid. Zo krijg je een lekkere snack die meerdere weken houdbaar is.
Samenvatting houdbaarheid van kikkererwten:
- Gedroogd: 5 - 6 jaar
- Bevroren: Tot 6 weken
- Geroosterd: Enkele weken
Kikkererwten: ingrediënten en toepassingen
Kikkererwten zijn echte voedingswonderen. Ze leveren waardevolle plantaardige eiwitten en zitten bovendien boordevol mineralen. Vooral vegetariërs en veganisten kunnen dierlijke eiwitten vervangen door kikkererwten. Zelfs Hildegard von Bingen schreef over de kikkererwt en raadde aan om deze regelmatig te eten omdat hij warm en aangenaam was en zelfs zou helpen bij koorts.
Met 100 gram kikkererwten dekt u de volgende dagelijkse voedingsbehoeften:
- 70% foliumzuur
- 25% ijzer
- 20% zink
- 50% magnesium
- 50% calcium
- 50% vezels
Gedroogde kikkererwten hebben altijd wat voorbereidingstijd nodig voordat ze in de keuken kunnen worden gekookt. Ze moeten twaalf uur in water worden geweekt en vervolgens ongeveer 30 minuten worden gekookt. Dan kunnen uit de nootachtige peulvrucht veel geweldige gerechten worden getoverd. De oriëntaalse dip hummus wordt gepureerd met sesampuree, olijfolie, citroen, knoflook en peterselie. Met uien, tomaten, gember en veel kerriekruiden tovert u Indiase Chana Masala op met kikkererwten. Gekookte kikkererwten zijn ook heerlijk in een grote verscheidenheid aan salades.
De mythe van de giftige kikkererwt
Is het potentieel gevaarlijk om kikkererwten te eten omdat ze giftig zijn? Nee Maak je geen zorgen. Toch is er iets om rekening mee te houden bij het consumeren van kikkererwten, zodat de peulvruchten je niet schaden. De reden hiervoor zijn de ingrediënten fasine, dat eigenlijk giftig is, en de bittere stof saponine. Beide zijn te vinden in rauwe, onvoldoende verhitte kikkererwten. Daarom zijn rauwe kikkererwten in grote hoeveelheden juist schadelijk voor de gezondheid. Als de peulvruchten echter worden gekookt of gekiemd, wordt de phasine afgebroken en is consumptie ongevaarlijk.
Samenvatting van de toxiciteit van de kikkererwten:
- Raw: Phasin is ingesloten, giftig
- Gekookt: Phasin is afgebroken, niet giftig
- Ontkiemd: Phasin is afgebroken, niet giftig
Als je nu ook de Zelf kikkererwten kweken hier vind je alle belangrijke informatie.