Dille: een portret van het komkommerkruid

De dille is een beproefd kruid in de keuken en heeft zelfs helende eigenschappen. Hier vindt u alles wat u moet weten - van teelt tot gebruik.

Dille (Anethum graveolens) behoort tot de schermbloemigenfamilie (Apiaceae). Het bijzondere aan het geslacht van de dille: Anethum graveolens is hun enige soort. Daarom wordt het een zogenaamd monotypisch geslacht genoemd. De dille is verdeeld in drie afzonderlijke clans. De bekendste is de tuindille (Anethum graveolens var. hortorum). Dit is vooral te vinden in huistuinen en in de commerciële teelt. De dille kan terugkijken op een lange geschiedenis van specifieke teelt. Inheems in Noord-Afrika en het Midden-Oosten, werd het al in het oude Egypte gekweekt als een kruid met helende eigenschappen. Van daaruit ging het meer dan 5000 jaar geleden naar Europa en het is bewezen dat het wordt gebruikt om gerechten te verfijnen. Maar dille is niet alleen goed voor augurken en visgerechten. Dille is immers afgeleid van het IJslandse "dilla", wat letterlijk "rusten" betekent. We zullen u kennis laten maken met de filigrane kruiden - van "A" voor zaaien tot "V" voor gebruik.

Kweek je eigen dille

Plaats
De dille staat op een zonnig plekje in je eigen tuin. Er mag geen permanente wateroverlast zijn. Daarom zijn kleigronden met een bepaalde hoeveelheid drainerend zand of grind perfect voor het kweken van dille. In de commerciële teelt wordt dille ook in de kas geteeld. De planten staan ​​zowel in de natuurlijke grond als in potten. Zelfs een cultuur zonder aarde in zogenaamde hydrocultuursystemen is mogelijk. Als je besluit de dille in een pot voor op het terras of balkon te kweken, kies dan een bak die vooral hoog genoeg is. Dit komt omdat dille een diepe penwortel vormt. Daarnaast wordt de plant tot 60 cm hoog en heeft vooral in de pot een bijbehorende waterbehoefte. Om ervoor te zorgen dat het komkommerkruid op warme zomerdagen niet te vaak en snel de kop gaat hangen, is een royaler substraatvolume in de pot aan te raden.

Vermenigvuldiging
Dille wordt alleen vermeerderd door te zaaien. Vanaf april kunnen de zaden direct buiten uitgestrooid worden. De afzonderlijke zaden mogen niet te dicht bij elkaar worden aangebracht. Op deze manier kunt u zich een tijdrovend uitdunnen besparen om voldoende ruimte te creëren voor de individuele planten om zich opnieuw te ontwikkelen als de stand te dicht is. Dille kan natuurlijk ook vanaf maart in huis gekweekt worden en in mei uitgeplant worden met een groei voorsprong. Bij temperaturen rond de 15°C duurt het ongeveer drie weken voordat de eerste zaailingen te zien zijn.

Hoewel dille een zogenaamde lichtkiemer is, moeten de zaden buiten met wat aarde worden bedekt. Dit verkleint het risico dat het fijne zaad door de wind wordt meegesleurd. De zaailing ontwikkelt zich in het begin heel langzaam. Dit leidt tot relatief veel onkruid in het bed. Het is dus in het begin een kwestie van ijverig plukken wat er niet thuishoort. Het eenjarige kruid zal zichzelf ter plaatse zaaien als het mag bloeien. Het is echter beter om elk jaar van locatie te veranderen, omdat herhaalde teelt op dezelfde plek het risico op typische ziekteverwekkers verhoogt.
U vindt gedetailleerde stapsgewijze instructies in ons artikel Kweek dille: Het komkommerkruid uit eigen tuin.

Water geven en bemesten
Het komkommerkruid geeft de voorkeur aan een gelijkmatige toevoer van water. Sterk fluctuerend bodemvocht verhoogt de kans op besmetting met wortelschimmels. Daarom moet, vooral op warme dagen, bij het kweken in het bed, het handvat in de richting van de gieter zijn. Qua voedingsstoffen is de dille meer dan gemakkelijk te verzorgen, vooral door de relatief korte standtijd. Bij het kweken in het bed is het absoluut voldoende om voor het zaaien wat voornamelijk organische mest te gebruiken, zoals de onze Plantura organische universele meststof in te mengen. In de potcultuur ben je ofwel op zoek naar een hoogwaardig, bemest substraat zoals onze Plantura Biologische universele bodem of af en toe bemesten met het gietwater. Een te overvloedige toevoer van voedingsstoffen zou alleen maar leiden tot slappe scheuten en overmatige groei. Minder is meer met dille.

Plant bescherming
De dille wordt ook aangetast door ziekten en plagen die typisch zijn voor leden van de umbelliferae-familie. Sommige virussen kunnen leiden tot groeiachterstand. Dierlijke plagen zijn ook nematoden in de wortelruimte bladluizen en de mineervlieg. Maar het zijn vooral de schimmelpathogenen die het komkommerkruid storen. Door de zogenaamde opkomstziekte kunnen grote verliezen aan zaailingen direct na het zaaien worden geregistreerd. Een combinatie van meerdere plantschadelijke paddenstoelen zorgt ervoor dat de tere planten plotseling omvallen. Behalve het gelijkmatig vochtig maar droog houden van het zaaigoed en het selecteren van de aangetaste planten is hier niet veel aan te doen. Vertegenwoordiger van het geslacht van paddenstoelen Fusarium kan de kruiden ook op een later tijdstip in de teelt naar beneden halen. Aangezien dit ongedierte in de grond blijft, moet de locatie voor de dille het volgende jaar altijd worden gewijzigd, vooral als er een besmetting is.

Dille soorten

Het type dille (Anethum graveolens) is nog steeds onderverdeeld. De meest bekende vertegenwoordiger is de variëteit Anethum graveolens var. hortorum, de tuindille. Er is ook de zogenaamde velddille (Anethum graveolens var graveolens) evenals de ondersoort van Indiase dille (Anethum graveolens subsp. zoiets), die alleen verschilt van tuindille in zijn minder uitgesproken aroma.
Meer informatie vind je in onze Rassenoverzicht.

In de gelederen van de op veel plaatsen geteelde tuindille zijn enkele variëteiten op de markt te vinden. We presenteren de kenmerken van de belangrijkste vertegenwoordigers:

• Boeket: Fijnbladig ras dat compact groeit.
• Dukaat: Groenbladige variëteit met een sterk aroma door het hoge gehalte aan essentiële oliën.
• Ella: compact groeiend ras; kan direct in de pot gezaaid worden voor terras en balkon.
• olifant: Bijzonder bladrijk en door late bloei met een lange oogsttijd.
• Hercules: Bijzonder productief door krachtige groei en late bloei.
• mammoet-: oud ras dat krachtig groeit en een bijzonder sterk aroma heeft.
• Sperli's Brevi: Variëteit met veel blad en uitstekende eigenschappen voor de teelt in potten.
• Vierlingen: Sterk groeiend; met opvallend mooie bloeiwijzen en daardoor ook geschikt als sierplant en snijbloem.

Oogst en bewaar dille

oogst
Bij het kweken van dille ligt de nadruk vooral op de jonge, verse scheuten. Daarom moet vóór de bloei, die in ons deel van de wereld van mei tot oktober verschijnt, afhankelijk van de zaaidatum, worden geoogst. Om op lange termijn vers te kunnen oogsten, is het aan te raden om in meerdere tijdverschoven blokken te zaaien. Het duurt zes tot maximaal negen weken tot de oogst. Dille is een zogenaamde langedagplant. Dit betekent dat de dagen minimaal een bepaald aantal uren moeten zijn om de plant de prikkel te geven om bloemen te produceren. Om voortijdige bloei te voorkomen wordt het kruid daarom vooral in de warmere streken van het zuiden geteeld, voornamelijk in de winter en het vroege voorjaar. Tijdens de groeifase kan naar behoefte vers worden geoogst. Vervolgens worden scheuten tot 15 cm lang eenvoudig afgesneden. Vanaf een grootte van 30 cm is het raadzaam om de hele plant te oogsten en indien nodig conservatief te verwerken. Maar je kunt de dille ook laten bloeien voor zaadproductie. Overigens kunnen de zaden ook interessant zijn om te gebruiken.

opslag
Het meest aromatisch is natuurlijk het vers geoogste gebruik van dille. Als de malse scheuttips echter bij een relatief hoge luchtvochtigheid rond het vriespunt worden bewaard, kunnen ze tot drie weken na de oogst worden gebruikt. Zoals gebruikelijk bij kruiden, kan de dille eenvoudig aan de lucht worden gedroogd en is deze voor langere tijd in de keuken beschikbaar zonder veel smaakverlies. Als het vocht echter niet aan het komkommerkruid moet worden onttrokken om het te bewaren, kan de verse oogst eenvoudig worden ingevroren en eventueel in porties worden verwijderd.

Dille: gebruik en ingrediënten

Meestal worden alleen de toppen van de dillescheuten gebruikt. Deze zijn het meest intens van aroma. Dit dankt de dille aan zijn essentiële oliën, waarvan het mammoetdeel het kiemremmende karvon vormt. De malse scheuten zijn bijvoorbeeld populair bij diverse visspecialiteiten. Het ziet er ook goed uit in elke pittige saladedressing en vleesgerechten kunnen er ook mee verfijnd worden. Maar zelfs ingelegde komkommers uit de pot zouden maar half ingelegde komkommers zijn zonder het komkommerkruid. Je kunt ook de bloemschermen van de dille toevoegen aan de azijnbouillon om het aroma te verfijnen. De tips worden vervolgens toegediend als thee en gebruikt als maagkalmerende drank. Dillewater, dat gewonnen wordt uit gepekelde zaden, heeft ook een gunstig effect op de spijsvertering. In het verleden was de olie die uit de zaden werd gewonnen een populair middel voor alle doeleinden, waar Paracelsus al in de late middeleeuwen op rekende.

Dille verdient dus een plekje in de tuin. Vooral visliefhebbers kunnen niet zonder de geur van de snelgroeiende kruiden uit eigen teelt.

Lees meer in ons artikel Dille: oogsten, bewaren en gebruiken.