De dauwbraam is een wild, inheems familielid van de braambes. We presenteren de weinig bekende wilde vrucht en laten zien hoe de vitaminerijke vruchten gekweekt en verwerkt kunnen worden.
De dauwbraam vormt in de nazomer eetbare, blauw berijpte vruchten, die vooral door liefhebbers van wilde vruchten worden gewaardeerd. In dit artikel leer je alles over de eigenschappen, teelt, verzorging en oogsttijd van de stekelige braam.
inhoud
- Dauwbraam: oorsprong en kenmerken
- Dauwbraam planten: zo werkt het
- De belangrijkste onderhoudsmaatregelen
- De dauwbraam oogsten en gebruiken
Dauwbraam: oorsprong en kenmerken
De Dauwbraam (Rubus caesius) wordt ook braambes of croatzberry genoemd en is nauw verwant aan framboos (Rubus idaeus) en braambes (Rubus fruticosus) verwant. Ze behoren allemaal tot de grote rozenfamilie (Rosaceae). De dauwbraam is inheems in Europa en Noord-Azië en wordt hier in Centraal-Europa gevonden, verspreid in alluviale bossen, op rivieroevers en in velden. De kleine struiken bereiken een hoogte van 30 tot 80 cm, soms 100 cm. Hiervoor spreiden ze zich uit met enkele meters lange, kleine, stekelige, uitgestrekte scheuten. In plaats van te steken, hebben de korte stekels de neiging om te krabben bij contact, daarom heeft de dauwbes zijn naam gekregen.
De blauw berijpte, groene staafjes vormen gemakkelijk wortels aan de punt van de scheuten wanneer ze in contact komen met de grond en vormen daardoor al snel hele struikgewas van krabbende bessen. De scheuten zijn afwisselend bedekt met drievoudige, grove en ongelijk getande bladeren. Tussen mei en juni verschijnen de ongeveer 2 cm, vijfvoudige, witte bloemen van de braam. Na bestuiving worden geaggregeerde steenvruchten gevormd, die, net als bramen, zijn samengesteld uit 5 tot 20 vrij grote individuele vruchten. Wanneer ze tussen juli en oktober rijp zijn, worden de vruchten van de dauwbraam zwart, hun oppervlak is bloemig en blauwachtig door de vorst. In de herfst krijgt de croatzberryplant een mooie oranjerode herfstkleur, die samen met de blauwe vruchten voor een mooi contrast zorgt.
Dauwbraam planten: zo werkt het
De winterharde dauwbraam geeft de voorkeur aan voedselrijke, vochtige tot natte, leemachtige en kalkrijke locaties op zonnige tot gedeeltelijk schaduwrijke locaties. Hij overleeft korte overstromingen ongeschonden en is een indicatorplant voor bodemverdichting. De ideale planttijd voor dauwbramen is in de late herfst tussen oktober en eind november of in het vroege voorjaar in maart. Voor het planten moet de grond worden verrijkt met organisch materiaal, zoals rijpe compost, en moeten grote oppervlakken worden afgegraven. De dauwbraam kan onder bomen geplant worden of zonder concurrentie in een vochtige of natte hoek van de tuin. Omdat de plant zich snel kan verspreiden als de standplaats goed is, zijn er maar een paar krabbessen nodig om een gebied te bedekken. Een plantafstand van 80 tot 100 cm tussen de afzonderlijke planten geeft de dauwbramen in eerste instantie voldoende ruimte om zich te ontwikkelen. De planten groeien snel samen tot een struikgewas en zijn al snel niet meer dan verschillende planten om te onderscheiden. Dauwbramen mogen bij het planten niet dieper in de grond worden geplant dan voorheen in de pot.
In één oogopslag: Plant de dauwbraam
- Kies een zonnige tot gedeeltelijk beschaduwde standplaats met vochtige, leem- en kalkrijke grond
- Planttijd: oktober tot eind november of maart
- Graaf de grond op en verrijk deze met organisch materiaal
- Plantafstand: 80 tot 100 cm
- Plant niet dieper dan de plant in de pot zat
tip: Bramen kunnen helaas al snel hinderlijk worden. Als je de dauwbraam wilt bestrijden, moet je dus uithoudingsvermogen hebben. Om definitief van de plant af te komen moeten alle scheuten en wortels voorzichtig verwijderd worden, omdat dauwbramen weer kunnen groeien van overgebleven wortels en scheuten. Ze wortelen tot twee meter diep en ontkiemen dan weer uit deze wortelresten. De beste bestrijdingsstrategie is dan ook om de plant helemaal leeg te maken, zo mogelijk alle delen van de wortels uit te graven en later nog eens de dauwbramen die er weer doorheen komen te verwijderen.
De belangrijkste onderhoudsmaatregelen
Dauwbramen zijn voedselminnende kleine struiken, daarom hebben ze veel baat bij regelmatige, uitgebalanceerde bemesting. Het is belangrijk dat er geen pure stikstofmeststoffen worden gebruikt, omdat de dauwbraam reageert met sterke scheutgroei en nog meer groeit in plaats van vrucht te dragen. Een overwegend organische langetermijnmeststof zoals de onze is bij uitstek geschikt Plantura organische universele meststof. De diervrije mestkorrels worden rond de dauwbraam verdeeld en zo mogelijk in het oppervlak verwerkt. Het ontleedt in de loop van maanden, wat betekent dat de voedingsstoffen die het bevat langzaam en zonder risico op uitspoeling voor de planten beschikbaar komen.
In warme en zeer droge zomerfasen moeten dauwbramen regelmatig worden bewaterd, vooral als ze vers zijn geplant en nog geen uitgebreid wortelstelsel hebben kunnen ontwikkelen. Dauwbramen zijn extreem gemakkelijk te snijden, maar hoeven niet per se te worden ingekort om fruit te produceren. Mochten de dauwbramen echter te ver weg komen te staan, dan kunnen de staven zonder aarzelen aanzienlijk worden ingekort.
De dauwbraam oogsten en gebruiken
De dauwbraam vormt eetbare vruchten die, wanneer ze rijp zijn tussen juli en oktober, sappig, zoet, maar vooral extreem zuur en weinig aromatisch smaken. Van rijpe krabbessen kun je echter lekkere jam of compote maken. De bereiding voor scratchberry-likeur is echter bekend en bijzonder populair. De handmatige oogst blijkt arbeidsintensief, aangezien de opbrengst van de struiken laag is en de scheuten stekelig zijn. Handschoenen zijn daarom verstandige beschermingsmaatregelen bij het oogsten van dauwbramen. In het geval van wilde verzamelingen moet ervoor worden gezorgd dat in endemische gebieden van de vossen- en hondenlintworm (Echinococcus) Alleen vruchten die hoger groeien worden geoogst, deze worden grondig gewassen en verwarmd tot minimaal 60°C. De gedroogde bladeren van de dauwbes worden gebruikt in de kruidengeneeskunde, vergelijkbaar met bramenbladeren, vooral voor darmproblemen zoals diarree, maar ook voor ontstekingen en huiduitslag.
In het geslacht Rubus er is ook de aromatische en aantrekkelijke Japanse druif (Rubus phoenicolasius). We laten je kennismaken met de weinig bekende plant en geven je tips om hem succesvol in je eigen tuin te laten groeien.