Zwarte bes: Herkomst, Teelt & Co.

Bessenstruiken zijn erg populair in uw eigen tuin. Maar wat onderscheidt de zwarte bes van de rode of witte bes? En waar worden de vruchten voor gebruikt? U kunt hier meer over te weten komen.

De zwarte bes is een heel bijzondere bes. In dit artikel leest u wat ze bijzonder maakt, hoe ze worden gekweekt en verzorgd en waarvoor hun zuurzure vruchten kunnen worden gebruikt.

Zwarte bes: eigenschappen en herkomst

De zwarte bes (Ribes nigrum), palingbes of zwarte bes, zoals het in Oostenrijk wordt genoemd, groeit in veel huistuinen. Het komt oorspronkelijk uit de gematigde streken van Eurazië en werd gevonden van Frankrijk tot aan de Himalaya. Tegenwoordig wordt de gedomesticeerde vorm bijna wereldwijd verspreid. De zwarte bes behoort tot de kruisbesfamilie, oftewel de Grossulariaceae, maar is volledig doornloos. De tot twee meter hoge struik ontwikkelt handgrote, drie- tot vijflobbige bladeren aan zijn scheuten. Een ander kenmerk is de bittere, intense geur, die kan worden waargenomen zodra de bloemen beginnen te bloeien. De marmergrote, diepzwarte bessen hebben ook een zure, maar ook aangenaam zoete smaak als ze rijp zijn.

Verschillen tussen zwarte en rode aalbessen

Zijn zusje, de rode bes, is veel wijder verspreid dan de zwarte bes. Afgezien van de duidelijke kleurverschillen zijn de zwarte bessen iets groter dan de rode. De ingrediënten van de twee soorten verschillen ook enigszins, er is een duidelijk verschil in het vitamine C-gehalte. Afhankelijk van de variëteit kunnen zwarte bessen tot vijf keer groter zijn dan hun rode zusjes.

Maar kunnen zwarte bessen ook rauw gegeten worden? Ruwe consumptie is mogelijk zonder aarzeling. Vanwege hun zure smaak worden ze echter vaak verder verwerkt, terwijl rode bessen ook rauw erg populair zijn. Het verwerken van zwarte bessen kan echter leiden tot het verlies van waardevollere ingrediënten dan rode bessen. Bij het kweken van zwarte bessen is het belangrijk op te merken dat de meeste soorten, in tegenstelling tot rode bessen, niet zelfbestuivend zijn. Het is daarom aan te raden om een ​​tweede soort in de directe omgeving te hebben zodat er kruisbestuiving kan plaatsvinden en de bessen volop fruit geven.

De beste soorten zwarte bes

Er zijn veel soorten zwarte bessen. Hier zijn een paar van de meest populaire soorten:

• 'Titania': Robuust en onderhoudsvriendelijk, daardoor geschikt voor bijna alle locaties; grote, diepzwarte bessen; Licht zuur, typisch zwarte bessenaroma.
• 'Ometa': Sterke en opgaande groei; zoete, sterk aromatische vruchten.
• 'Silvergieters': Vroegrijpe variëteit met een mild, zoet aroma; lage eisen aan bodem en klimaat, daardoor geschikt voor vele locaties.

Een overzicht van meer krentensoorten vindt u in ons speciale artikel.

Zwarte bessen telen: dit is iets om in gedachten te houden

Zwarte bessen kunnen in bijna elke tuin worden gekweekt. Toch is het belangrijk om aandacht te besteden aan de juiste locatie. Zwarte aalbessen hebben, net als hun rode en witte zusjes, als oorspronkelijke bosbewoners een gedeeltelijk schaduwrijke standplaats nodig, maar de meeste soorten verdragen ook directe zon.

De juiste locatie voor de zwarte bes

De zwarte bes is geen vriend van gemengde culturen, dus het moet alleen worden geplant. Alleen andere soorten aalbessen worden geaccepteerd als buren, waaronder witte en rode, en als grote uitzondering dit Alsem. De teelt van meerdere aalbessenrassen heeft ook als voordeel dat de bemesting van de bloemen gewaarborgd is en er geen druppelvorming plaatsvindt. Irrigatie betekent dat individuele besbenaderingen worden afgewezen omdat ze niet zijn bemest. Het resultaat is een hoog verlies aan bessen en een optisch zeer onvolledige bos aalbessen.

Omdat de bloemen vorstgevoelig zijn, moeten tochtige plaatsen en koude gootstenen worden vermeden.
De grond moet humusrijk zijn, maar niet erg diep, omdat het wortelstelsel van de bes breed groeit en niet bijzonder diep reikt. Een constante watervoorziening en een constant vochtige grond zijn belangrijk vanwege de ondiepe wortels. Wateroverlast moet dringend worden vermeden. Humusrijke gronden zijn daarom bijzonder geschikt, maar ook teelt op leemachtige zandgronden is succesvol. Teelt op kleirijke, zware grond is alleen mogelijk bij intensieve bodemverbetering door slechte ontwatering.

Om de watervoorziening te verbeteren, kan in de droge zomermaanden een laag bastmulch, gemaaid gras of verse compost worden gebruikt. Dit voorkomt verdamping uit de bodem en beschermt tegen uitdroging en lood afhankelijk van mulchmateriaal extra voedingsstoffen, waardoor verdere bemesting kan worden bespaard. Heeft u geen tuin, dan kunnen zwarte bessen ook in kuipjes op balkon of terras gekweekt worden. Vanwege het brede wortelstelsel moet een dienovereenkomstig grote emmer worden gebruikt. Kaliumrijke grond is voordelig voor de aanplant van de struik, omdat de jonge plant er ideaal vanaf het begin mee wordt gevoed. De onze is bijvoorbeeld geschikt Plantura biologische tomaten- en groenteaarde.

Zo wordt de zwarte bes geplant

Als je de juiste plek in je tuin hebt gevonden, kun je beginnen met planten. Maar wanneer is daarvoor het juiste moment? Plant ze het beste in het late najaar en je hoeft nauwelijks onderscheid te maken tussen de klassieke struik en de standaard. Op deze manier kunnen in de herfst en aan het begin van de begroeiing in het voorjaar de eerste wortels worden gevormd en groeit de plant veilig. Als voldoende watergift kan worden gegarandeerd, is aanplanten in het vroege voorjaar ook mogelijk.

Bij het verplanten van meerdere heesters moet een plantafstand van 1 tot 1,5 meter tussen de planten worden aangehouden, omdat de afzonderlijke planten erg uitgestrekt kunnen worden. Als je de planten in verschillende rijen kweekt, moet er een onderlinge afstand van 2,5 tot 3 meter zijn. Plant de plant in een royaal gat dat minimaal 1,5 keer zo groot moet zijn als de kluit. Deze kan ongeveer vijf centimeter bedekt worden met aarde, wat de vorming van onvoorziene wortels bevordert, d.w.z. wortels die nieuw gevormd worden op de scheut. Dit zorgt voor de ontwikkeling van een dicht en sterk wortelstelsel. Nu is de uitgraving gevuld met verse, voedselrijke grond, zoals de Plantura biologische tomaten- en groenteaarde gemengd en gemengd met een organische meststof of compost. Dit mengsel is nu in het plantgat gevuld en goed gestart.

Ten slotte moet de bessenstruik goed worden bewaterd. Van de overtollige grond kan een gietring worden gevormd om de bewatering tijdens de groeifase te vergemakkelijken. Dit zorgt ervoor dat het water alleen in het gebied direct rond de bessenstruik wegsijpelt en zo de plant bereikt.

Tip: Bijzonder aan de hoge stelen is dat er een vaste steunpaal nodig is. Ongeveer een derde hiervan wordt in de grond begraven. De zwarte bes wordt vervolgens vastgebonden aan de steunpaal bij de stengel, bij de entplaats en bij de aanvoerder van de kroon.

Een snoeibeurt moet voor of na het planten worden uitgevoerd. Hiervoor worden alleen de 5 tot 6 sterkste scheuten geselecteerd, alle zwakkere scheuten worden aan de basis verwijderd. De geselecteerde trellis-takken die aan de plant mogen blijven, worden nu ingekort tot 3 tot 5 knoppen boven de grond. Dit staat garant voor een krachtige knopvorming na de groei en een goede structuur van de struik.

Samenvatting: Hoe zwarte bessen te planten?

• Tijd: In de late herfst, ook mogelijk in het voorjaar als de watervoorziening veilig is
• Plantafstand: 1 tot 1,5 meter tussen planten en 2,5 tot 3 meter tussen rijen
• Plantdiepte: Tot 5 cm boven de wortelbasis
• Bodem: Rijk aan voedingsstoffen, humus, los; zware bodems en wateroverlast ongeschikt
• Watergift: bij droging regelmatig helpen bij de groeifase met een gietring
• Plantsnoei: 5 tot 6 takken laten staan ​​en inkorten tot 3 tot 5 ogen

Verzorging van zwarte bes

In de hete zomermaanden is het erg belangrijk om de struiken regelmatig water te geven, omdat ze erg gevoelig zijn voor droogte en er anders oogstverliezen kunnen optreden.

Zwarte bes bemesten

Naast voldoende water hebben de planten uiterlijk na twee jaar nieuwe voedingsstoffen op hun standplaats nodig om de bodemreserves niet op te maken. Biologische langdurige bemesting is het beste. Omdat de zwarte bes al heel vroeg in het jaar begint met vegetatieve groei, is het belangrijk om nog eerder te bemesten, bij voorkeur begin februari. Hiervoor raden wij aan om een ​​overwegend organische mest te gebruiken zoals deze Plantura organische universele meststof, omdat dit de bessenstruiken van voedingsstoffen voorziet en vooral de hoge kaliumbehoefte dekt. Zal de Bessen goed bemest, is de oogst van het volgende jaar zo goed als verzekerd.

Gesneden zwarte bes

Naast regelmatige bemesting is ook het jaarlijks snoeien van zwarte bessen cruciaal. Het beste kan je dit direct na de oogst doen zodat de plant zijn energie kan steken in de andere scheuten en sterker het nieuwe jaar in kan gaan. Het doel van het knippen is een lichte struik waar de zon alle plaatsen kan bereiken. Om dit te doen, worden de zieke en zwakke takken, evenals bijzonder storende en kruisgroeiende, weggesneden. Zijscheuten die erg plat op de grond of erg dun zijn, moeten volledig worden verwijderd. Een ander onderscheidend kenmerk van zwarte bessen in vergelijking met rode en witte bessen is dat alle scheuten die ouder dan vier jaar worden dicht bij de grond volledig verwijderd, omdat de oudere scheuten slechts enkele bessen dragen. De jonge scheuten hebben een licht, glad oppervlak en zijn daardoor duidelijk te onderscheiden van de donkere, ruwe oude scheuten. Het knippen van de oude scheuten is voor elke tuinier eenvoudig.

ziekten en plagen

Zwarte bessen zijn zeer winterhard en lijden zelden aan ziekten. Een typische aalbesziekte is echter bladvalziekte - een schimmelziekte waarbij de bladeren vroegtijdig worden weggegooid. Om het in te dammen, moeten aangetaste bladeren uiterlijk in de late winter worden verwijderd en afgevoerd, zodat de schimmel zich niet opnieuw kan verspreiden. Rode puistziekte, de dood van aangetaste takken met de vorming van oranjerode puisten op dode takken, kan ook voorkomen. Aan de andere kant helpt een royale snoei van de aangetaste delen van de plant en het verwijderen van de secties meestal. Zwarte bessen zijn veel vatbaarder dan andere soorten voor brandnetelbladziekte, een virale infectie. Ook hier kan een krachtige snoei van de aangetaste delen van de plant helpen. Er moet ook actie worden ondernomen tegen de brandnetelgalmijt, omdat deze de infectie overdraagt. Naast ziekten kunnen ook plagen voorkomen. Bij zwarte bessen zijn voornamelijk bladluizen,schaal insecten,spintmijten, galmijten en glasvleugels staan ​​bekend als ongedierte. Verschillende huismiddeltjes kunnen hierbij helpen. Een brandnetelafkooksel of een mengsel van zachte zeep en water van 3 procent dat met een spuitfles op het ongedierte wordt gespoten, is bijzonder effectief gebleken.

Tip: Ziekte wordt vaak verkeerd geïnterpreteerd als een ziekte. Onvolledig bedekte bloeiwijzen worden niet alleen veroorzaakt door vorst, maar ook door een gebrek aan bestuivers. een remedie bijenweide in de buurt van de struiken, wat bovendien de Bijen ondersteund in de tuin. Zo heb je minder last van slecht dragende krenten.

Zwarte bessen vermeerderen: zo werkt het

De eenvoudigste manier om zwarte bessen te vermeerderen is vegetatieve vermeerdering door stekken. Hierdoor ontstaan ​​klonen van de moederplant, wat vooral aan te raden is als je qua smaak en opbrengst tevreden bent met je eigen ras. Kies voor het vermeerderen van stekken een sterke, gezonde scheut van uw krentenplant die in het voorjaar niet ouder is dan twee jaar. Knip dit af met een schone, scherpe snoeischaar. Uit deze shoot knip je één of meerdere stokjes van ongeveer 20 cm lang, elk met 2 tot 3 ogen. Deze moeten bovenaan worden afgeschuind om te voorkomen dat het water stagneert als het regent en de schimmelinfectie die er vaak mee gepaard gaat. Het stokje kan dan zo diep in de potgrond worden gestoken dat er nog minimaal twee ogen uitsteken. Regelmatig water geven en geduld zijn dan belangrijk, dan staat niets de nieuwe bessenstruik meer in de weg. Tips van de pro en hoe te Krenten op verschillende manieren telen we hebben een artikel voor je samengesteld.

oogsten en gebruiken

De rijpe vruchten kun je oogsten van midden tot eind juli tot eind augustus. Dit betekent dat ze iets later rijpen dan de rode bessen. Zwarte bessen kunnen op veel verschillende manieren worden gebruikt: de bessen kunnen rauw gegeten worden, in een frisse fruitsalade of gewoon als tussendoortje. Maar alleen volledig rijpe bessen mogen worden geoogst. Onbewerkt bevatten de bessen veel vitamines, vooral vitamine C, maar ook gezonde tannines en mineralen. De bessen kunnen ook gemakkelijk worden ingevroren en bewaard voor later gebruik. De zwarte bessen worden vaak verwerkt tot gelei of jam, je kunt er taarten mee bakken of er likeur van maken. De bessen smaken ook heerlijk in smoothies of voegen een zoete noot toe aan een hartige saus. Kent u het meer onconventionele gebruik van de bladeren als soepgroenten al? Deze zijn bijzonder gezond vanwege de flavonoïden, essentiële oliën en anthocyanines die ze bevatten.

Het is op het eerste gezicht niet meteen herkenbaar, maar het is een andere soort in het geslacht Ribes is de kruisbes. Hier vind je alles over het kweken en verzorgen van de kruisbes plant, evenals hun verspreiding en gebruik.