In de Duitstalige landen zijn er tal van planten die versierd zijn met giftige vruchten. We laten je kennismaken met 14 giftige blauwe bessen van thuis.
In een notendop
- Giftig voor mens en/of dier
- vaak natuurlijk vogelvoer
- geen neofieten
Inhoudsopgave
- Giftige blauwe bessen van D tot E
- Blauwe inheemse bessen met G
- K-T
- V – W
- Veel Gestelde Vragen
Giftige blauwe bessen van D tot E
Geurige bordeaux (Polygonatum odoratum)
De geurige witte wortel is ook bekend onder de naam Genuine Solomon's Seal. Het behoort tot het geslacht Polygonatum, dat inheems is in het Euraziatische deel van het Holarctisch gebied. Hij is te herkennen aan de geknikte, witte bloemen die rijpen tot berijpte, blauwzwarte bessen. De licht giftige bessen veroorzaken na consumptie misselijkheid, braken en diarree.
- Gebeuren: Gemengde bossen (eiken en dennen), borders met vaste planten, onder struiken
- rijpen van het fruit: augustus tot september
- groei hoogte: 15 tot 100cm
- Groei: kruidachtig, hangend
Eenbes (Parijs quadrifolia)
Het kruid komt oorspronkelijk uit heel Europa en is te herkennen aan de karakteristieke groeiwijze met één bloem per plant. De bessen, die giftig zijn voor mens en hond, zijn donker zwartblauw en doen qua vorm denken aan dikke bosbessen (Vaccinium myrtillus). Symptomen na consumptie zijn misselijkheid en duizeligheid, ernstige miose en ademhalingsverlamming.
- Gebeuren: Bosgebieden (eiken, beuken), alluviale bossen, gemengde naaldbossen
- rijpen van het fruit: Juli tot half september
- groei hoogte: tot 30cm
- Groei: kruidachtig, rechtopstaand
Een mededeling: Net als bij het kruid zijn er veel giftige planten waarvan de bessen blauwzwart of zwartblauw zijn. Daarom moet je goed kijken als je de vrucht in het wild vindt.
Blauwe inheemse bessen met G
Gewone klimop (Hedera-helix)
Een van de bekendste giftige planten in Duitstalige landen de klimop, waarvan de groene tot blauwzwarte bessen giftig zijn voor mensen, huisdieren en paarden. De bessen staan dicht op elkaar en herkenbaar aan hun discusresten. Symptomen volgen na het eten van maximaal drie soorten fruit en variëren van diarree tot convulsies en overlijden door shock.
- Gebeuren: Bosgebieden, oeverbossen, verlaten gebouwen, steengroeven
- rijpen van het fruit: half januari tot april
- groei hoogte: tot 30 meter
- Groei: kruipend, klimmend, met boomsoorten verouderd
Een mededeling: Vorm ondanks het jaarlijkse begin van fruitrijping klimop exemplaren de eerste bloesems en dus vruchten verschijnen pas vanaf een jaar of acht. Aan bodembedekkende klimop zitten vaak geen bessen.
Gewone jeneverbes (Juniperus communis)
De gewone jeneverbes is een populair gewas dat in heel Duitstalige landen voorkomt. Vooral de licht giftige bessen, die afhankelijk van hun rijpheid een groene tot donkerpaarse of blauwachtige kleur krijgen, mogen niet te veel rauw gegeten worden. U kunt ze echter verzamelen en drogen om in de keuken te gebruiken.
- Gebeuren: Ruwe weilanden, heidevelden, zand- en steengebieden, lichte bosgebieden
- rijpen van het fruit: eind augustus tot november
- groei hoogte: tot 18 meter
- Groei: rechtop, strak
Gewone peer (Amelanchier ovalis)
Zwartblauw zijn de bessen van de rotsmispel, die vooral in de bergen van Duitstalige landen voorkomt. De toxiciteit van de peer voor mens en dier is voornamelijk gebaseerd op cyanogene glycosiden in de pitten. Misselijkheid en maagklachten kunnen optreden bij het eten van onrijpe bessen.
- Gebeuren: Hellingen, steile hellingen, lichte bosgebieden (eiken, dennen), halfdroge weiden
- rijpen van het fruit: vanaf eind juni
- groei hoogte: 100 tot 400cm
- Groei: dicht, handen vertakt
Gewone liguster (Ligustrum vulgare)
De liguster wordt door velen overwogen huis haag populair, maar pas op voor de blauwe tot diepzwarte bessen. Verschillende alkaloïden en glycosiden in de vrucht kunnen na overmatig gebruik leiden tot symptomen als misselijkheid of ernstige diarree. Naast de kleur zijn de bessen goed te herkennen aan hun bolvorm.
- Gebeuren: geeft de voorkeur aan leem- of kleigronden
- rijpen van het fruit: vanaf sept
- groei hoogte: 150 tot 450cm
- Groei: dicht, rijk vertakt
K-T
cultuur pruim (Prunusdomestica)
Afhankelijk van de variëteit produceert de gekweekte pruim blauwe vruchten, die giftig zijn vanwege de kern die ze bevatten. De kern bevat grote hoeveelheden blauwzuur en moet voor consumptie worden verwijderd. Daarnaast mogen honden en katten niet te veel pruimen eten, omdat de schil een sterke invloed heeft op de spijsvertering en maagklachten kan veroorzaken.
- Gebeuren: geeft de voorkeur aan beschutte locaties
- rijpen van het fruit:juli tot oktober
- groei hoogte: 400 tot 800cm
- Groei: rechtopstaande, weelderige kronen
Sadebaum (Juniperus sabina)
In vergelijking met jeneverbes moet je oppassen dat je niet de zeer giftige bessen van de vale boom eet. Zelfs kleine hoeveelheden sadeboomolie kunnen leiden tot irritatie van het maagslijmvlies en zelfs tot de dood. De besvormige kegels zijn te herkennen aan hun blauwzwarte kleur en het glazuur.
- Gebeuren: bergen
- rijpen van het fruit: september tot november
- groei hoogte: 100 tot 500cm
- Groei: dicht, kruipend om op te richten
sleedoorn (Prunus spinosa)
Net als de pruim is de sleedoorn een inheemse plant waarvan het vruchtvlees eetbaar is, maar de steen is giftig vanwege het blauwzuur dat het bevat. Bovendien zijn ze alleen geschikt voor huisdieren in kleine hoeveelheden.
- Gebeuren: bosranden, wijngaarden
- rijpen van het fruit: november tot december
- groei hoogte: tot 300cm
- Groei: dicht, meerstammig
Zwarte kamperfoelie (Lonicera nigra)
Zwarte vruchten met duidelijk herkenbare blauwe glazuur trekken de aandacht naar deze inheemse plant. Door de alkaloïden en bitterstoffen (xylostone) die ze bevatten, veroorzaken ze bij consumptie symptomen als misselijkheid, zweten of diarree.
- Gebeuren: bergen
- rijpen van het fruit: Juli tot eind augustus
- groei hoogte: tot 200cm
- Groei: rechtop
dodelijke nachtschade (Atropa belladonna)
De dodelijke nachtschade is een van de bekendste giftige planten in Duitstalige landen en is te herkennen aan de blauwe tot diepzwarte bessen. Al drie bessen bij kinderen en tien bij volwassenen kunnen tot de dood leiden. Zelfs vogels hebben last van de giftige werking van de bosnachtschade.
- Gebeuren: Bosontginningen, braakliggende terreinen, bosranden
- rijpen van het fruit: Augustus tot half oktober
- groei hoogte: 50 tot 150cm
- Groei: kruidachtig met bewaarorgaan
V – W
Veelbloemige bordeaux (Polygonatum multiflorum)
De veelbloemige bordeaux is qua groei en giftigheid vergelijkbaar met de geurige bordeaux. De bessen variëren van donkerblauw tot gitzwart van kleur en veroorzaken maagklachten, misselijkheid en hoofdpijn. Door hun vorm kunnen vooral kinderen ze verwarren met bosbessen.
- Gebeuren: Gemengde bossen (coniferen, eiken, beuken)
- rijpen van het fruit: Augustus tot half september
- groei hoogte: 30 tot 100cm
- Groei: kruidachtig, aanhoudend, overhangend
wijnstok (Vitis vinifera subsp. vinifera)
De wijnstok is niet giftig voor mensen, maar nog meer voor huisdieren. Vooral honden hebben ernstige symptomen van het wijnsteenzuur dat het bevat, variërend van lethargie tot bloed in de urine tot overlijden door nierfalen. Deze soort is de gekweekte ondersoort van Vitis vinifera, die ook in het wild kan voorkomen.
- Gebeuren: Heuvelachtige gebieden, alluviale bossen
- rijpen van het fruit: Augustus tot half november
- groei hoogte: tot 20 meter
- Groei:klimmen
Een mededeling: Wijnstokken vormen niet alleen blauwe bessen, de giftig voor huisdieren Zijn. Als je exemplaren met witgroene druiven ontdekt, moet je je trouwe viervoeter daar vandaan houden.
Wollige sneeuwbal (Viburnum lantana)
Met uitzondering van Noordwest-Duitsland is de wollige sneeuwbal inheems in het hele Duitstalige gebied. De sierheester vormt rode, eivormige vruchten, die tot de winter blauw tot diepzwart aan de plant blijven. Braken en misselijkheid worden veroorzaakt door de aanwezige triterpenen.
- Gebeuren: Wegbermen, groepjes struiken, dennenbossen, gemengde eikenbossen
- rijpen van het fruit: vanaf begin sept
- groei hoogte: 100 tot 400cm
- Groei: dicht, rechtopstaand
Veel Gestelde Vragen
Kweekt u één of meerdere van de genoemde planten, draag dan bij voorkeur handschoenen tijdens het onderhoud. In veel planten zitten de gifstoffen niet alleen in de blauwe bessen, maar ook in andere delen van de plant. Dit kan bijvoorbeeld leiden tot contactdermatitis tijdens een trimbeurt als het plantensap op je huid komt.
In de eerste plaats moeten hier de zelfklimmende maagdelijke liaan (Parthenocissus quinquefolia), gewone mahonia (Mahonia aquifolium) en de liefdesparelstruik (Callicarpa bodinieri) worden genoemd. Deze neofieten zijn nu in het wild te vinden en produceren ook giftige blauwgekleurde bessen.
Als er giftige blauwe bessen zijn gegeten, moet het slachtoffer kalm blijven en niet overgeven. Neem contact op met het antigifcentrum, de arts of het ziekenhuis bij u in de buurt. Neem indien mogelijk bessen en plantendelen mee om de plant te identificeren, wat eerstehulpmaatregelen zal vergemakkelijken.
