Wat is een monocultuur?

Vooral in Noord-Duitsland worden de landschappen gekenmerkt door deze typische landbouwmethode gevormd: eindeloze velden met koolzaad en maïs strekken zich uit door Mecklenburg-Vorpommern en Sleeswijk Holstein. Deze worden af ​​en toe vervangen door gerst- of tarwegewassen, waartussen kleine dorpen en steden zich nestelen. Vooral in het voorjaar en de zomer ziet het beeld er erg harmonieus uit door het weelderige groen en felgeel van de velden. Maar schijn bedriegt: wat zo natuurlijk en dicht bij de natuur lijkt, vernietigt in feite het ecologische evenwicht. Er zijn echter ook goede redenen om monoculturen te kweken.

Wat is een monocultuur?

Monoculturen worden ook wel pure cultuur of one-field farming genoemd. In tegenstelling tot de economie van vroeger met twee of drie velden, worden hier altijd dezelfde gewassen op dezelfde velden verbouwd. – en dat grotendeels over zeer grote gebieden. Monoculturen kunnen ook voor slechts één seizoen worden gedaan. Niet alle gewassen kunnen immers door de jaren heen steeds weer op dezelfde plek worden geteeld: Met name koolzaad en aardappelen worden op enorme velden geteeld, maar die hebben elk jaar een nieuwe nodig Veld.

Hier moet een zogenaamde vruchtwisseling plaatsvinden (bijvoorbeeld met graan), waarbij deze producten pas na drie tot vier jaar weer geteeld kunnen worden. Andere gewassen zoals gerst, rogge of mais kunnen daarentegen altijd over meerdere jaren op dezelfde plaats worden verspreid. One-field farming biedt veel voordelen voor grote bedrijven, maar brengt ook tal van risico's met zich mee.

Monoculturen beperken zich niet alleen tot de landbouw

Monoculturen komen overigens niet alleen voor in de gangbare landbouw, maar ook in de bosbouw of in de industriële veehouderij. Zuivere sparren- of berkenbossen, die speciaal voor de houtindustrie uit snelgroeiende boomsoorten werden gecreëerd, zijn typische voorbeelden van een monocultuur in de bosbouw. Met name in de bosbouw vindt echter een heroverweging plaats, omdat bossen in monoculturen sterk worden bedreigd door het voorkomen van bepaalde plagen.

Typische voorbeelden van monoculturen

Enorme monoculturen met koolzaad, maïs, verschillende graansoorten en aardappelen zijn wijdverbreid, vooral in Noord-Duitsland. Een typisch beeld uit Mecklenburg-Vorpommern zijn de bloeiende koolzaadvelden, die elk jaar in mei de eerste toeristen naar de deelstaat trekken. Deze teeltmethode is echter vooral wijdverbreid in de tropische en subtropische gebieden van de wereld, waar bijvoorbeeld rijst, katoen of bananen worden verbouwd in enorme plantages. Terwijl natte rijst al duizenden jaren wordt verbouwd op de typische terrasvormige velden in Azië gewassen bestemd voor export naar westerse geïndustrialiseerde landen worden pas sinds enkele decennia in monoculturen verbouwd verzorgd.

Het dreigende uitsterven van de banaan

Dat one-field farming een sterk negatief effect heeft op de natuur en ook op de planten zelf is goed te zien in de Geef het voorbeeld van de banaan: sinds enkele jaren wordt de bij ons zo populaire vrucht vernietigd door de bodemschimmel Fusarium oxysporum F. sp. cubense dreigde. Hierdoor sterven de bananenplanten af, al is het nog niet gelukt om dit effectief te bestrijden. Als aanvankelijk slechts enkele bananenbomen tekenen van infectie vertonen, verspreidt de ziekte zich in een monocultuur al snel over de hele plantage en vaak zelfs over naburige plantages.

Redenen voor groeiende monoculturen in de landbouw

Monoculturen - of het nu gaat om landbouw, bosbouw of veeteelt - komen voornamelijk uit economische redenen in vergelijking met andere vormen van teelt zoals vruchtwisseling en/of gemengde teelt voorkeur. Een monocultuur maakt het mogelijk

• het maximaal benutten van speciale (landbouw)machines
• het optimaliseren van investeringen voor machines en hun toebehoren
• de concentratie van knowhow op een bepaald speciaal gebied
• de concentratie op enkele nuttige planten en dus een specialisatie
• minder moeite qua organisatie
• en de productievere inzet van werknemers.

Bovendien worden met name deze gewassen in monoculturen geteeld, waarvan de verkoop uiteindelijk de grootst mogelijke winstmarge belooft. Om deze reden worden de laatste jaren steeds meer gewassen als maïs en koolzaad geteeld voor de productie van biogas. Bovendien werken landbouwbedrijven met zeer grote oppervlakten voor monocultuur bijzonder winstgevend, in vergelijking met meerveldslandbouw resp Dure machines en personeel voor teeltwisseling kunnen effectiever worden ingezet en de opbrengst is zeer hoog door de enorme omvang van het areaal mislukt.

Last but not least zijn monoculturen vooral economisch zinvol wanneer bepaalde gewassen in de eerste jaren van hun teelt zeer weinig opleveren. Deze kosten betalen zich uiteindelijk in de loop der jaren terug naarmate de oogst, en dus de nettowinst, toeneemt. Typische voorbeelden hiervan zijn koffie- of cacaobomen, die slechts tot 10 jaar na aanplant tot de eerste oogst kosten veroorzaken.

Nadelen van monoculturen in economische termen

De teelt van monoculturen betekent in principe niets anders dan de sterke specialisatie van boerderijen op enkele gewassen. Dat is typerend voor de economie van onze moderne tijd, maar brengt ook risico's met zich mee. Tegelijkertijd maakt de beperking tot slechts enkele nuttige planten de boer sterk afhankelijk van de markt en die daar heersende prijzen – die in veel gevallen niet alleen worden veroorzaakt door de vraag, maar ook door de handel op de beurs nader te bepalen. Zeer goede voorbeelden zijn de fluctuerende prijzen voor groene koffie of -kakao, die voornamelijk worden bepaald door speculanten.

Voor het bedrijf in kwestie betekent dit dat het niet alleen winst kan maken met zijn monocultuur, maar in het ergste geval vanwege de lage verkoopprijzen dekken niet eens de productiekosten - en door de specialisatie is er geen compensatie vanuit andere sectoren hij volgt. Bij een calamiteit, zoals het vernielen van de gehele oogst door ongedierte, klimaatschommelingen of stormen, kan het bedrijf daardoor zelfs in een faillissement afglijden.

Monoculturen zijn uiterst eenzijdig

Bovendien betekent concentratie op enkele gewassen die succes beloven ook een vermindering – namelijk ten koste van andere gewassen, die zo van het veld worden gedrukt. In zeer goede oogstjaren wordt de markt ook letterlijk overspoeld met producten uit de monoculturen, zodat de prijzen drastisch dalen en hele nationale economieën in economische moeilijkheden verkeren kan. Landen die voornamelijk leven van de export van bepaalde producten zoals koffie, thee, cacao of palmolie lijden ernstige schade door misoogsten Problemen: Bij monoculturen kan het gebrek aan inkomsten uit export niet worden vervangen door andere exportgoederen die minder crisisgevoelig zijn egaliseren

Nadelen van monoculturen in ecologisch opzicht

Naast de economische risico's herbergen monoculturen ook ecologische problemen, die zich daardoor bitter kunnen wreken. Typische gevolgen van monoculturen zijn ongeveer

• een dalend humusgehalte van de bodem
• een verandering in de samenstelling van de bodem
• een eenzijdige uitputting van de bodem met betrekking tot bepaalde nutriënten
• eventuele verslechtering van de beschikbaarheid van voedingsstoffen
• verslechtering van de bodemvruchtbaarheid
• een sterke wildgroei van bepaalde onkruiden / een verhoogde onkruidpopulatie
• het toegenomen voorkomen van bepaalde gespecialiseerde plagen
• het toegenomen voorkomen van bepaalde gespecialiseerde pathogenen
• evenals een snellere verspreiding van hetzelfde
• bijbehorende slechtere mogelijkheden voor controle
• en een slechtere plantgezondheid
• die vervolgens moeten worden hersteld met behulp van bestrijdingsmiddelen en kunstmest

De genoemde risico's en gevolgen gelden niet voor alle monoculturen. Sommige monoculturen zijn voorbestemd voor meerjarige teelt of sta geen enkele andere kweekmethode toe. Dit geldt bijvoorbeeld voor alle boom- en struikculturen die veel voorkomen in boomgaarden. In een appelboomgaard is teelt van het areaal door middel van vruchtwisseling natuurlijk niet mogelijk, maar het kan wel Ook hier richten bepaalde in appelbomen gespecialiseerde plagen (zoals de fruitmot) ernstige schade aan gerecht.

achteruitgang van de bodemkwaliteit in het algemeen

Langdurige monoculturen, vooral met eenjarige of tweejarige gewassen, resulteren meestal in een dramatische verslechtering van de bodemkwaliteit. Door de eenzijdige bevestiging wordt de vloer slechts aan één zijde belast, zodat

• de samenstelling van micro-organismen in de bodem en andere bodemorganismen verandert
• zo wordt humus sneller afgebroken dan dat het kan worden aangemaakt
• daardoor spoelt de grond uit en bevat steeds minder voedingsstoffen.

Kortom, de bodem erodeert. De boer probeert dit probleem op te lossen met het toegenomen gebruik van (kunst)meststoffen en pesticiden, met de laatste zou vooral de meest uiteenlopende ziekteverwekkers, plagen en steeds groter wordend onkruid moeten elimineren - ook deze zijn een gevolg van de eroderende bodem.

Verhoogd voorkomen van bepaalde ziekten en plagen

Monoculturen creëren ideale omstandigheden voor insecten en andere dieren (zoals vogels), voor schimmels, bacteriën en virussen Levensomstandigheden – vooral als het gaat om plagen en ziekteverwekkers die bepaalde plantensoorten aantasten hebben gespecialiseerd. Door de uniformiteit van een monocultuur verspreiden plagen en ziekteverwekkers zich bijzonder gemakkelijk snel, maar in ruil daarvoor kan slechts met moeite worden bestreden - namelijk door het gebruik van giftige chemische middelen worden. Tegelijkertijd missen monoculturen de natuurlijke ecologische barrières die de ongehinderde verspreiding van dergelijke epidemieën tegengaan.

Monoculturen verstoren het ecologische evenwicht

Monoculturen zijn niet bedoeld in een natuurlijke omgeving, in plaats daarvan bestaat de natuur altijd uit een kleurrijke mengelmoes van verschillende plantensoorten en andere levende wezens. Biodiversiteit, d.w.z. natuurlijke diversiteit, betekent ook het beschermen van elk individueel organisme binnen zijn natuurlijke sfeer. Schimmels, bacteriën, virussen of aaltjes kunnen zich bijzonder snel verspreiden in een monocultuur, maar worden meer in toom gehouden door telen met mengculturen en vruchtwisseling. Hetzelfde geldt voor groter ongedierte van de rups tot de woelmuis tot de toren. Alleen biologische diversiteit handhaaft het ecologisch evenwicht en zorgt ervoor dat het niet eenzijdig kantelt.

Alternatieven voor monocultuur

Door de gemengde teelt is de tuinier zich terdege bewust van dit fenomeen. Veel groente-, fruit- en sierplanten gedijen bijzonder goed of. vooral slecht wanneer geplaatst naast bepaalde buren. De verschillende plantensoorten geven de voorkeur aan of remmen elkaars ontwikkeling af, daarom moet je "goede buren" altijd bij elkaar planten en "slechte buren" zo ver mogelijk uit elkaar. Typische voorbeelden hiervan zijn de onverenigbaarheid van uien met de verschillende koolsoorten of tomaten met komkommers. In plaats daarvan worden goed verdragen planten gekweekt in gemengde culturen. Dit betekent verschillende soorten tegelijkertijd in hetzelfde bed telen. De planten groeien dan in rijen naast elkaar of wisselen elkaar af binnen een rij. Gemengde culturen zijn echter mogelijk in privétuinen, maar niet in commerciële landbouw.

De vruchtwisseling

In plaats van monocultuur kan in plaats daarvan traditionele vruchtwisseling worden gebruikt. Hier wisselen soorten met verschillende nutriëntenbehoeften elkaar steeds af, zodat de bodem niet eenzijdig wordt belast en ook een organische vorm van bemesting optimaal kan worden benut. Hiervoor is de moestuin opgedeeld in drie gebieden, die afwisselend worden voorzien van stalmest. Zo is er altijd een vers bemest perceel waarop grootverbruikers als kool en tomaten optimaal kunnen groeien, een im Vorig jaar bemest voor middelgrote verbruikers zoals peen en snijbiet en eentje waarop de voedingsstoffen al meer afgebroken waren Zijn. Deze laatste is geschikt voor zwakke consumenten zoals sperziebonen, radijsjes en kruiden - en wordt dan het volgende jaar door hernieuwde mestbemesting weer een grootverbruikerskwartier.

De cultuurvolgorde

Ondanks de gelijkaardige naam heeft de kweekvolgorde een heel ander doel: de naam staat voor het achtereenvolgens kweken van verschillende soorten binnen één jaar. Hierdoor is het bed van lente tot herfst altijd bezet en levert zo meerdere oogsten op. Ook hier moeten de principes van vruchtwisseling worden gevolgd: een teeltvolgorde begint altijd met één vroege, snelgroeiende voorcultuur, bijvoorbeeld met radijs, sla, spinazie, vroege peen of vroege koolrabi. Nadat deze geoogst is, is in mei de hoofdteelt aan de beurt, waarna een bijteelt als veldsla, spinazie of andijvie kan volgen. Vruchtwisseling en vruchtwisseling zijn de enige manieren om de ongunstige vestiging van in bepaalde plantenculturen gespecialiseerde ziekteverwekkers en hun persistentie in de bodem tegen te gaan.

Conclusie

Monoculturen, ook wel zuivere culturen genoemd, zijn wijdverbreid in de commerciële landbouw. Ze maken een verlaging van de kosten en een hoger rendement mogelijk door het hoogst mogelijke Specialisatie, maar brengen ook tal van economische risico's en ecologische problemen met zich mee langs. Monoculturen worden sterk bedreigd door plagen en ziekteverwekkers en belasten de bodem ook nog eens door eenzijdig gebruik. Hierdoor lijdt niet alleen de bodem, maar ook de gezondheid van de planten en de opbrengsten. Boeren proberen dit te doen door gericht gebruik te maken van kunstmest, bestrijdingsmiddelen en andere chemicaliën Bestrijdingsmiddelen balanceren - met als resultaat dat de hele ecologische balans nog meer in één is apparaat.

Lees meer over het onderhouden van een moestuin